بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر اخلاق حرفهای در سازمانهای ورزشی از دیدگاه مدیران و کارشناسان و متخصصان حوزه ورزش بوده است.پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر روش، توصیفی تحلیلی میباشد. برای تعیین عوامل و جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. پس از شناسایی عوامل، درخت سلسله مراتب تصمیم گیری ترسیم و با استفاده از آن پرسشنامه پژوهش استخراج شد. از آنجا که نرخ ناسازگاری محاسبه شده در این پژوهش از 0/1 کمتر است، میتوان گفت که پرسشنامه معتبر است.
جامعه آماری این پژوهش مرکب از دو گروه مدیران کل و معاونین و کارشناسان وزارت ورزش و جوانان و اساتید مدیریت ورزشی دانشکدههای تربیت بدنی شهر تهران بودند که از میان آنها 37 نفر بهعنوان خبره شناسایی شدند و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده، مشخص شد که "عوامل محیطی خرد" اولویت اول و "عوامل محیطی کلان"، اولویت دوم را به خود اختصاص دادند.
یافتهها نشان داد که "تکنولوژی" از زیر معیار عوامل محیطی خرد، "جهانی شدن" از زیر معیار عوامل محیطی کلان، "نوع و کاربرد" از زیر معیار عوامل سازمانی، و "جنسیت" از زیر معیار عوامل فردی اولویت اول را به خود اختصاص دادند علاوه بر این، از بین 27 زیر معیار شناسایی و اولویت بندی شده، زیر معیار "جهانی شدن" اولویت اول را داراست.
-1 مقدمه
اخلاق مجموعهای از اصول است که اغلب بهعنوان منشوری برای تسهیل در امور و هدایت کارها استفاده میشود - لاوتن آلن، . - 2001 یکی از شعبههای جدید اخلاق که میکوشد به مسائل اخلاقی حرفههای گوناگون پاسخ داده و برای آن اصولی خاص متصور است، اخلاق حرفهای است
سازمان نیز یک گروه اجتماعی دارای آرمان، اهداف، مشروعیت، اساسنامه، منابع انسانی، شرح وظایف، ساختار و ابزار است. سازمانها از حیث اهداف، گوناگونی فروانی دارند اما غالباً آنها در زمینههای حرفهای فعالیت میکنند. امروزه در تجزیه و تحلیل رفتار سازمانها، پرداختن به اخلاق و ارزشهای اخلاقی یکی از الزامات است. نماد بیرونی سازمانها را رفتارهای اخلاقی آنها تشکیل میدهد که خود حاصل جمع ارزشهای گوناگون اخلاقی است که در سازمانها، ظهور و بروز یافته است. در شرایط کنونی رعایت نشدن برخی معیارهای اخلاقی، نگرانیهای زیادی را در بخشهای دولتی و غیردولتی به وجود آورده است.
سقوط معیارهای رفتاری در بخش دولتی، پژوهشگران را واداشته تا در جستجوی مبناهای نظری در این رابطه بوده تا بتوانند مسیر مناسب اجرایی آن را فراهم سازند. لذا یکی از عمده-ترین دغدغههای مدیران کارآمد در سطوح مختلف، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در تمام حرفههاست تا آنها با حس مسئولیت و تعهد کامل به مسائل در جامعه و حرفه خود به کار بپردازند و اصول اخلاقی حاکم به مسائل بر شغل و حرفه خود را رعایت کنند
سازمانها، یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی دوران کنونی هستند که دامنه تأثیر آنها بر شئون مختلف زندگی انسانها، بسیار گسترده است این نهادها، در متن محیط اجتماعی میرویند و میبالند و به همین دلیل، بهعنوان سیستمی پیچیده، همواره در تعامل مستقیم با محیط درونی و بیرونی خود هستند. آنها از یک سو خواهان موفقیت، بقا و حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب هستند و از سوی دیگر موفقیتشان مرهون نحوه برقراری ارتباط و تعامل درست با محیط است.
موضوع اخلاق حرفهای از همین تعامل سرچشمه میگیرد و ماهیت آن به چگونگی ساماندهی رفتار ارتباطی سازمان بهعنوان شخصیتی حقوقی با محیط، بر میگردد. با گسترش جوامع انسانی، نیاز به وجود سازمانهای متولی امور مختلف نیز بیشتر احساس میشود. سازمان ورزشی از اساسیترین زیرساختها و از مهمترین نهادهای پیشبرد اهداف ورزش بهویژه ورزش حرفهای محسوب میشود.
رعایت اخلاق حرفهای در این سازمان نیز یکی از مهمترین راههای رسیدن به موفقیت و پیشبرد اهداف است. مدیران ورزشی هر روز، هنگام کار با تصمیمهای اخلاقی رو به رو هستند؛ علاوه بر این، آنان در همهی سطوح - مانند ورزش غیررسمی، ورزش رسمی، ورزش خصوصی و ورزش غیرحقیقی و زشت - فعال هستند و همواره با کشاکشهای وابسته به اخلاق و فلسفه، ارزش و هدف این گونه برنامهها، رفتار مربیان، بازیکنان و تماشاگران، قانونهای ورزشی و اثرات سیاسی و اقتصادی ورزش رو به رو هستند. همانگونه که گفته شد، موضوعهای اخلاقی در مدیریت ورزشی، زمینهی گستردهای را دربر میگیرد
از طرف دیگر رفتار اثربخش و نحوه کار کردن کارکنان هر سازمان از عوامل گوناگون تأثیر میپذیرد، بعضی از عوامل عبارتند از: تواناییهای فرد - هوش، مهارت و استعدادها - ، عوامل شخصیتی فرد - ارزشها، علایق، انگیزشها - ، متغیرهای شغلی و محیط کار - وسایل، روشهای انجام کار و ماشین آلات - ، عوامل سازمانی - شیوههای رهبری و مشوقها - ، دورههای آموزشی خاص که فرد طی کرده است - میزان و روشهای آموزش - و تجربههای او - میزان و زمینههای این تجارب -
سازمانها به دنبال کارکنانی هستند که ویژگیهای خوب را داشته باشند. از آنجائی که انسانها و سازمانها در یک محیط و سیستم بزرگ با یکدیگر در تعامل بوده و به حیات خود ادامه میدهند بنابراین هر عامل و عنصری که بر یک یا چند بعد از آنهاتأثیر گذارد احتمالاً دیگری را نیز متأثر میسازد. بدینسان متغیری بهنام "عامل مؤثر" در عرصه زندگی فردی و اجتماعی خودنمایی کرده و ذهن را به تأمل، تفکر و تحقیق وامیدارد. پس یافتن عوامل مؤثر میتواند ضرورت یافته و بااهمیت تلقی شوند. برای مثال؛ نظم و انضباط کاری، مهرورزی، دادورزی، حسنخلق و معاشرت، مشاورت، تواضع، فروتنی، وفاداری به عهد، خدمتگزاری به مردم، تکریم ارباب و رجوع، خویشتنداری و مدارا با ناملایمتهای روزگار و بسیاری از صفات خوب و حسنه دیگر از جمله شیوههای مطلوب اخلاقی مورد تأکید اسلام در مدیریت سازمانها محسوب میشود که جهت تحقق آنها تدوین منشور اخلاقی و عملی ساختن آن در سازمان ضروری و لازم است
از همین رو مسأله اصلی تحقیق حاضر این است که چه عواملی بر اخلاق حرفهای در سازمانهای ورزشی تأثیر میگذارند و کدام عامل از اولویت بالاتری برخوردار است. اجرایپژوهش حاضر از آن جهت حائز اهمیت است که اولاً؛ موجب افزایش دامنه دانش نظری در این حوزه میشود، ثانیاً؛ با عنایت به وجود تفاوت بین اهداف سازمانهای ورزشی کشور - تعلیم و تربیتی، همگانی، قهرمانی و حرفهای - و تفاوتهای فردی بین افراد سازمان - بهعنوان اصلیترین ارکان سازمان ورزشی - ، به دستاندرکاران آنها کمک میکند تا ضمن آشنایی با انواع و اولویت عوامل مؤثر بر اخلاق حرفهای در سازمانهای ورزشی، بدانند که برای اخلاقی ساختن سازمان خود باید کدام دسته از عوامل را بیش از سایرین مورد توجه قرار داده و در تدوین منشور اخلاقی خود نیز به آنها توجه نمایند. ضرورت اجرای این پژوهش آن است که در حوزه مدیریت ورزشی پژوهشی که هدف این پژوهش را دنبال کرده باشد، موجود نبود.
-2 پیشینه تحقیق
از جمله تحقیقات انجام شده در این زمینه میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
الوانی - 1385 - فرآیند تدوین منشور اخلاقی برای سازمان را مورد بررسی قرار داد. منشور اخلاقی شامل مجموعه ارزشهایی است که نسبت به دیگر ارزشها برای سازمان دارای اولویت بیشتری بوده و باید از سوی کارکنان و مدیران رعایت شوند؛ ارزشهایی چون صداقت، درستی، عمل به وعده، وفاداری، احترام، استقلال، حفظ اسرار، متانت، ادب، مدارا، ایمان و اعتقاد، پاسخگویی، کمال جویی، دلسوزی، ملاحظه دیگران را کردن، کمک، تقسیم منابع، مهربانی، عدالت و انصاف، بیطرفی، ثباترأی، پایبندی به قانون، خدمت به اجتماع و... در منشور اخلاقی مورد توجه سازمانهای مختلف قرار گرفته است. معیدفر - 1385 - در تحقیقی به این نتیجه دست یافت که میزان اخلاق کار در سازمانهای دولتی از حد متوسط بالاتر است و در سطح رضایتبخشی قرار دارد.
نهاوندی - 1387 - در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که:
الف - جنسیت بر اخلاق کاری تأثیر ندارد.
ب - تأثیر مشارکت در کار، بر اخلاق کاری مردان بیشتر از زنان است.
ج - سابقه و تأهل هیچ تأثیری بر اخلاق کاری زنان و مردان ندارند.
د - امید به آینده شغلی بر اخلاق کاری مردان و زنان تأثیر مثبتی دارد.
دهقانی - 1387 - در تحقیقی به این نتیجه رسید که همه عوامل؛ عوامل درون سازمانی - عوامل مدیریتی مانند بعد قدرتطلبی، فرهنگ سازمان مانند بعد مساواتطلبی و سیاستها و خطمشیهای سازمان - و عوامل برون سازمانی - عوامل اقتصادی مانند درآمد، فرهنگ جامعه مانند بعد اجتناب از عدم اطمینان و عوامل سیاسی - بهجز سطح درآمد با ارتقای اخلاقیات رابطه و همبستگی دارند. مدیران قدرتطلب کمتر اخلاقیات را رعایت میکنند. عدم رعایت تساوی بین زن و مرد باعث افت اخلاقیات در سازمان میگردد. داشتن سیاستها و خطمشیهای اخلاقی با ارتقای اخلاقیات در سازمان رابطه دارد.
