بخشی از مقاله
چکیده
در کسب و کار رقابتی امروز، شرکتها بدنبال راه هایی برای بهبود وضعیت خود در بازار هستند.به همین منظور بسیاری از شرکتها از خدمات سایر شرکتها - تأمین کنندگان - بهره می گیرندتا از این طریق عملکرد خود را بهبود بخشیده و در عین حال هزینه های خود را کاهش دهند.صنعت خودروی کشور نیز از این قاعده مستثنی نبوده و لذا برونسپاری فعالیتها در این صنعت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.به همین دلیل تصمیمات اخذ شده در رابطه با فرآیندهای خرید و تأمین بسیار مهم بوده و در عملکرد موفق شرکتها در صنعت تأثیر بسزایی دارند. با توجه به موارد فوق الذکر، اخذ چنین تصمیماتی نیازمند ابزار توجیهی قوی برای اجرا می باشد.
بازار فعلی نیازمند مدل ها و روش های تصمیم گیری است که با توجه به ناکافی بودن اطلاعات، قادر به ارائه خروجی مناسب باشد.در صنعت خودرو، مسأله شناساییو انتخاب قطعه سازان همواره از اهمیت بالایی برخوردار بودهو به همین خاطر تصمیمات درست در این رابطه عامل مهمی برای موفقیت و کارایی فرآیند خرید و تأمین خواهد بود.اخذ تصمیمات بهینه نیازمند مدل ها و روش هایی کارا برای تجزیه و تحلیل و ارزیابی تأمین کنندگان می باشد. جهت ارزیابی تأمین کنندگان، لازم است معیارها و فاکتورهای مختلفی در نظر گرفته شوندکه در واقع داده های ورودی برای ارزیابی می باشند و خروجی آنها نیز رتبه بندی تأمین کنندگان خواهد بود.
در این پژوهش ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع ، معیارهای پیشنهادی برای امر انتخاب تأمین کنندگان شناسایی شدند.سپس شاخص های استخراج شده از ادبیات تحقیق، جهت تأیید خبرگان برای تعیین اهمیت و ضرورت آنها در انتخاب تأمین کنندهدر بین متخصصان مورد نظر توزیع گردید.در گام بعد تعداد ده شاخص به عنوان شاخص های نهایی جهت ارزیابی قطعه ساز در صنعت خودرو انتخاب شدند.پس از جمع آوری داده های اولیه و ثانویه تحقیق جهت اندازه گیری ، با استفاده از تکن یک های تصمیم گیری چند معیارهو DEMATELبه ترتیب ابتدا به رتبه بندی شاخص ها و سپس به بررسی میزان شدتتأثیرهر یک از عوامل بر یکدیگرپرداخته شد.
مقدمه
در رقابت های جهانی موجود در عصر حاضر باید محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتری در دسترس وی قرار داد. خواست مشتری بر کیفیت بالا و خدمت رسانی سریع موجب افزایش فشارهایی شده که قبلاً وجود نداشته است. در نتیجه شرکت ها بیش از ایننمی توانند به تنهایی از عهده تمام کارها برآیند. در بازار رقابتی موجود، بنگاههای اقتصادی و تولیدی علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلی،خود را به مدیریت و نظارت بر منابع و ارکان مرتبط خارج از سازمان نیازمند یافته اند. علت این امر در واقع دستیابی به مزیت یا مزایای رقابتی با هدف کسب سهم بیشتر از بازار است. بر این اساس فعالیتهایی نظیر برنامه ریزی عرضه و تقاضا، تهیه مواد، تولید وبرنامه ریزی محصول و خدمت، نگهداری کالا، کنترل موجودی، توزیع، تحویل و خدمت به مشتری که قبلاً همگی در سطح شرکت انجام می شده اینک به سطح زنجیره عرضه انتقال پیدا کرده است.
از آنجایی که تأمین کنندگان قابل اعتماد، تولید کنندگان را قادر می سازد که هزینه موجودی کالا را کاهش و کیفیت کالا را بهبود بخشد این مسأله قابل درک است که تولید کنندگان نسبت به انتخاب تأمین کننده بطور فزاینده ای نگران باشند و واضح است که انتخاب تأمین کننده مناسب و مدیریت موثر روابط با تأمین کننده، فاکتور کلیدی در افزایش رقابت پذیری شرکتها است. در راستای پیاده سازی این فلسفه، انتخاب تأمین کننده در زنجیره تأمین بعنوان یک مسأله مهم مورد توجه است و تصمیم گیران را به این سمت سوق می دهند که از تکنیک ها و روش های معتبر برای انتخاب تأمین کننده استفاده کنند.
انتخاب تأمین کننده یک مسأله چند معیاره است که معیارهای کیفی و کمی را در بر می گیرد. برای انتخاب بهترین تأمین کننده نیاز است که بین معیارهای کمی و کیفی که ممکن است در تضاد باشد یک بده و بستان4 انجام گیرد.
زمانی که محدودیت های ظرفیت ظاهر می شود این مشکل پیچیده تر می شود بطوریکه در این وضعیت مدیرانمی بایست در مورد دو مسأله تصمیم بگیرند. کدام تأمین کننده بهترین است و چه مقدار از هر تأمین کننده می بایست خریداری شود.مسأله کلیدیدر یک زنجیره تأمین، مدیریت و کنترل هماهنگ تمامی این فعالیت هاست.مدیریت زنجیره تأمین5پدیده ای است که این کار را به طریقی انجام می دهد که مشتریان بتوانند خدمت قابل اطمینان و سریع را با محصولات با کیفیت در حداقل هزینه دریافت کنند.
بیان مسئله
توجه خاص اقتصاد ایران به صنعت خودرو و رشد سریع این صنعت در ایران از یک سو و وجود رقبای داخلی و احتمال ظهور رقبای خارجی از سویی دیگر، لزوم سنجش عملکرد سازندگان با شاخص های رقابتی و نیز شناسایی و بهبود نقاط ضعف آنها را چندین برابر می نماید.
در این پژوهش سیستم ارزیابی به منظور "رتبه بندی تأمین کنندگان" معرفی خواهد شد. مسأله ارزیابی قطعه سازان در صنعت خودروی ایران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و با هدف ایجاد بستری برای بهبود مستمر و ارتقاء آنها، مورد توجه می باشد.به همین جهت تصمیمات درست در این رابطه، عامل مهمی برای موفقیت و کارایی فرایند خرید و تأمین خواهد بود.
مشکل اساسی که در این زمینه برای اکثر تأمین کنندگان قطعات خودرو در صنعت خودروسازی وجود دارد عدم وجود یک مدل ریاضی مناسب برای دسته بندی و رتبه بندی تأمین کنندگان است، مدلی که نشان دهنده عوامل کلیدی دسته بندی تأمین کنندگان مناسب به شمار می رود.
از آنجائیکه رتبه بندی تأمین کنندگان یکی از مهمترین ابزارهای سنجش نقاط قوت و ضعف برای شناسایی فرصت ها و تهدیدهای بیرونی بشمار می رود. بنابراین : مدل های متفاوتی برای دسته بندی تأمین کنندگان وجود دارد. با توجه به اینکه مرور ادبیات نشانگر این موضوع است که مطالعات جهانی بیشتر متمرکز بر رویکرد فازی هستند در این تحقیق از مدل های - 6MCDMغیرفازی - برای رتبه بندی تأمین کنندگان و از تکنیک7Dematel برای بررسی میزان تأثیر آنها بر یکدیگر استفاده گردیده تا بدین ترتیب الگوی مناسبی را برای دسته بندی تأمین کنندگان ارائه نماییم.
ضرورت انجام تحقیق
یکی از مباحث مهمی که در دو دهه اخیر در ادبیات مدیریتی مطرح شده است، مدیریت زنجیره تأمین می باشد. شرایطی که باعث تعریف و ایجاد چنین نگرشی شده، افزایش روزافزون رقابت پذیری و تلاش سازمان ها برای بقاء می باشد، که با افزایش ارتباطات و پیشرفت در تکنولوژی ارتباطات حاصل شده است. سازمانها رمز بقاء را در ارضای نیازهای مشتریان می دانند.
