بخشی از مقاله
چکیده :
توجه به توسعه فضای سبز و جنگلکاری روز به روز در بین مسئولین و آحاد مردم در کشور ما در حال شکل گرفتن است و امروزه سعی می شود چهره شهرها را با کاشت گیاهان و درختان زیبا کرده و با تلطیف هوا و کاهش آلودگی آرامش را برای ساکنان آن فراهم نمایند.
افزایش روز افزون جمعیت و متعاقب آن توسعه شهرها در دشت های استان مرکزی از یک سو و افزایش منابع ثابت و متحرک آلودگی از سوی دیگر اهمیت و جایگاه جنگل کاری به ویژه در مناطق آلوده ی شازند که با بحرانهای شدید زیست محیطی روبروست را به خوبی روشن می سازد افزایش جذب آب و تقویت آب های زیر زمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، موقعیت استراتژیک زیست محیطی خاص عرصه و لزوم حفظ محدوده از تصرفات غیرقانونی و تعرض زمین خواران به عرصه، لزوم ایجاد و احداث جنگلکاری را در شهباز نشان می دهد
به منظور انجام مطالعه در اولین اقدام به شناسایی و مطالعات اولیه عرصه پرداخته شد. شرح عملیات فنی که باید با ذکر جزیئات توسط متخصصین تعیین و در طرح درج می گردید که شامل گزینش و انتخاب گونه های گیاهی، تعیین تکنیک کار، برنامه زمان بندی بود.
در تعیین گونه های مناسب به نیاز کم و مقاومت بالا نسبت به استرس های آبی در گونه های انتخابی، توجه به اصول زیبایی شناسی گونه ها، توجه به محدودیت های خاک توجه شد که با الگوی کاشت مثلثی در استان مرکزی کاشته شده اند.
.1 مقدمه
مردم ایران کاشت درخت و حفظ آن را از قدیم یک سنت پسندیده میدانند وبه عنوان مثال درختانی نظیر توت را در حاشیه جاده ها و کنار نهرها و در حاشیه چشمه ها و زیارتگاه ها به عنوان خیرات غرس میکردند و شکستن و قطع آن را گناه می دانستند؟ توجه به توسعه فضای سبز و جنگلکاری روز به روز در بین مسئولین و آحاد مردم در کشور ما در حال شکل گرفتن است و امروزه سعی می شود چهره شهرها را با کاشت گیاهان و درختان زیبا کرده و با تلطیف هوا و کاهش آلودگی آرامش را برای ساکنان آن فراهم نمایند. این وظیفه ی بزرگ در شهرها به عهده ی شهرداری هاست که با حمایت مردم و مسئولین ذیربط به این أمر مهم بپردازند
منابع آب:منابع آب موجود در جنگلکاری و فضای سبز دیمی شهباز از محدودیت بسیار بالایی برخوردار است و برای تامین آب مورد نیاز بایستی از منابع دیگر مانند اتصال به آب شرب شهری و یا چاه بایستی اقدام شود بنابراین با توجه به ورود آب از خارج منطقه و درقالب سیتم لوله کشی محدودیتی در تامین منابع آبی موجود ایجاد نمی گردد.
پوشش گیاهی هر منطقه به عنوان بخشی از ذخایر ژنتیکی آن دارای اهمیت فراوانی از نظر اکولوژیکی و برنامه ریزی برای پروژه های مرتبط با پوشش گیاهی مانند جنگلکاری و فضای سبز می باشد؟ در منطقه مورد نظر گیاهان مرتعی از خانواده های مختلف و با توجه به میزان سازگاری آن ها با شرایط، از پراکندگی متفاوتی برخوردار می باشند. انواع خانواده متعلق به خانواده گندمیان، چتریان، کامپوزیته، پروانه آسا و در منطقه دیده می شود.
اسامی گونه های غالب تیپ گیاهی:
1. گون با پوششٍَ%
2. استپی با پوششٌَ %
3. جارو علفی با پوششّ %
4. اسپرس وحشی با پوشش%2
5. گون علفی با پوشش ًٍ%
6. فرفیون با پوششًَ%
7. سایر گونه ها ًِ%
2. مواد و روش ها
درختکاری برای ایجاد فضای سبز، شامل کاشت درختان و درختچه ها در اراضی ملی، اطراف خیابانها، کمربندهای سبز اطراف روستاها و شهرها و درختکاری در دو سوی جاده هاست و اهداف آن استفاده از اثرات اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و زیباسازی اماکن و چشم انداز می باشد
از طرفی افزایش روز افزون جمعیت و متعاقب آن توسعه شهرها در دشت های استان مرکزی از یک سو و افزایش منابع ثابت و متحرک آلودگی از سوی دیگر اهمیت و جایگاه جنگل کاری به ویژه در مناطق آلوده ای مثل شهر اراک که با بحرانهای شدید زیست محیطی روبروست را به خوبی روشن می سازد
افزایش جذب آب و تقویت آب های زیر زمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، موقعیت استراتژیک زیست محیطی خاص عرصه ”با توجه به جهت باد و فیزیوگرافیک عرصه که اثرات بسیار زیادی در تولید اکسیژن و نقش هواریزه را دارا می باشد - و لزوم حفظ محدوده از تصرفات غیرقانونی و تعرض زمین خواران به عرصه، لزوم ایجاد و احداث جنگلکاری را در عرصه بیش از پیش نشان می دهد؟
-1 شناسایی و مطالعات اولیه عرصه: به منظور انجام مطالعه در اولین اقدام به شناسایی و مطالعات اولیه عرصه پرداخته شد. این اقدام دربرگیرنده ی تعیین حدود و وسعت حوزه مورد مطالعه، مشخصات زمین شناسی، تعیین وضعیت و تشریح کامل خاک، بررسی شرایط اقلیمی، ارزیابی وضعیت پوشش گیاهی موجود در عرصه، امکان دسترسی به منابع آب سطحی و تحت الارضی، وضع آبادی های مشرف به منطقه ی عمل از نظر وجود نیروی انسانی و تاثیرات اجتماعی و به طور کلی تعیین وضعیت موجود منطقه مورد مطالعه بررسی گردید
-2 تشریح عملیات فنی: این اقدام عبارت بود از شرح عملیات فنی که باید با ذکر جزیئات توسط متخصصین تعیین و در طرح درج می گردید که شامل نکات زیر بودْ -1-2 گزینش و انتخاب گونه های گیاهی: گونه یا گونه های اصلی که باید در این منطقه کاشته شوند با توجه به شرایط اقلیمی، وضع خاک، نیاز آبی و سایر نیازهای رویشگاهی تعیین شدند.
در مورد خاک عرصه، با توجه به کوهستانی بودن آن توجه به عمق و وضع فیزیکی و شیمیایی آن بسیار حائز اهمیت بود، چرا که عامل قلیائیت یا اسیدی شدن خاک با توجه به تولید روزانه ًًّ تن آلودگی در هوای منطقه توسط نیروگاه و ایجاد باران های اسیدی، نقش محدود کننده ای از نظر گزینش گونه دارد و به طور کلی ساختمان، بافت و ترکیب شیمیایی آن از نکات مهم و اساسی در انتخاب گونه است؟
-2-2 تعیین تکنیک کار: در این مرحله، تعیین نحوه و الگوی کاشت، فاصله کاشت، زمان کاشت”آغاز و پایان“، شیوه و دفعات آبیاری و میزان آبی که به هر نهال در هر سال باید داده شود، نیاز به کود دهی، نوع، مقدار، زمان و دفعات پخش کود، احتیاج یا عدم احتیاج به کاشت گونه های پرستار یا همراه، مبارزه با آفات و بیماری ها، واکاری و اقدامات دیگراز قبیل تسطیح زمین، زهکشی و ؟؟؟ مورد توجه قرار گرفت
-3-2 برنامه زمان بندی: منظور از داشتن برنامه زمان بندی در این پروژه این است که هر کاری در چه زمانی از سال باید به اجرا درآید
.3 روش کار
-1-3 تعیین گونه های مناسب و تشریح گونه و علل انتخاب گونه ها
بنابر داده های آماری ایستگاه های هواشناسی نزدیک منطقه، متوسط بارندگی سالانه ًَْ میلیمتر گزارش شده است؟ بنابراین اگرچه منطقه مورد مطالعه در مقایسه با دیگر مناطق فلات مرکزی ایران به لحاظ ارتفاع از سطح دریا و دما دارای شرایط بهتری”تبخیر کمتر و بارندگی بیشتر“ برای توسعه جنگلکاری است، اما دو عاملْ الف- حداقل مطلق دما در منطقه ب- محدودیت انجام این جنگلکاری در ارتفاعات و تاثیرات شدید باد و سایه پناه بودن منطقه بعنوان یک عوامل محدود کننده محسوب می شود.
نیاز کم و مقاومت بالا نسبت به استرس های آبی در گونه های انتخابیْ با توجه به محدودیت منابع آبی دائم عرصه و نیز بالا بودن سطح سفره های آبی منطقه و وجود رطوبت مناسب خاک سعی گردید گونه های مقاوم به استرس های آبی و خشکسالی استفاده گردد
توجه به اصول زیبایی شناسی گونه ها: یکی از معیارهای مهم در انتخاب گونه های درختی و درختچه ای این جنگلکاری با توجه به دو اصل: الف- موقعیت بی نظیر این عرصه در حاشیه راه ارتباطی ب- وجود پتانسیل سطوح شیبدار و جذاب منظر، - توجه ویژه به اصول زیبایی شناختی منظر می باشد - سعی گردید با انتخاب گونه های مناسب امکان خلق محیطی زیبا را فراهم نمود
توجه به محدودیت های خاک: با توجه به مطالعات خاک انجام شده و محدودیت هایی که رژیم رطوبتی، عمق خاک، ضریب حاصلخیزی خاک و ؟؟؟در سطح محدوده ایجاد نموده است سعی گردید با توجه به الگوی مشخصات خاک منطقه نسبت به انتخاب گونه اقدام شد و درختان و درختچه های بومی یا بومی شده منطقه مورد توجه ویژه قرار گرفتند؟ از طرفی در کنار معیار های مذکور، با توجه به فیزیوگرافی و مورفولوژی خاص عرصه و نیز شرایط اکولوژیک منطقه، گونه های انتخابی جهت جنگلکاری در عرصه به قرار ذیل انتخاب گردیدند.
جدول-1-3 نام ،نام علمی،phومینیمم درجه حرارت گونه های پیشنهادی برای کاشت در جنگلکاری شهرداری شهبازدرسطح 2هکتار
