بخشی از مقاله
چکیده
اهتمام و توجه لازم به امر آموزش، اولین و اساسی ترین گام توسعه محسوب می شود - قنبری وبرقی، - 88، این مسأله به حدی روشن است که همه کشورها دریافته اند سرمایه گذاری در امر آموزش علی رغم اینکه ثمرات خود را به زودی در معرض بهره برداری قرار نمی دهد، اما غفلت از آن سنگین ترین خسارات را به ساختار اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور وارد خواهد آورد.
از طرف دیگر، هنگامی که نقش بزرگسالان در توسعه کشور را در نظر بگیریم، اهمیت آموزش آنان به عنوان ضرورتی انکارنشدنی و اجتناب ناپذیر، خود را می نمایاند. آموزش بزرگسالان دارای اصول روشها و ابزارها و مسائل مخصوص به خود میباشد - میردامادی وهمکاران، - 86 که باید مورد توجه قرار گیرند از جمله این مسائل که توجه کارشناسان تعلیم و تربیت را به خود جلب کرده مباحث مرتبط با چندفرهنگی می باشند.
بنابراین هدف مطالعه حاضر این است که ضرورت های توجه به مسائل چندفرهنگی در آموزش بزرگسالان را شناسایی کند. برای نیل به هدف مذکور از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است ؛ جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای می باشد.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که مهم ترین ضرورتها عبارتند از: واقعیت های اجتماعی،تاثیر زمینه فرهنگی و نژادی بر رشد و پیشرفت، ضروت های ناظر بر ویژگی های خاص کشور ایران، توجه و تکلیف اسناد و قوانیین بالادستی کشور، فلسفه تاسیس مدارس، ویژگی های خاص مربوط به یادگیری بزرگسالان، ویژگی های خاص مربوط به روش های آموزش بزرگسالان وشرایط سنی، جنسیتی و تحصیلی بزرگسالان.
مقدمه
در عصر حاضر به دلیل تعاملات گسترده فیزیکی و مجازی افراد و فرهنگ ها و از میان رفتن مرزهای قراردادی سنتی، پیوندهای گریز ناپذیری بین افراد و فرهنگ ها بوجود آمده است. حضور فرهنگ ها در کنار یکدیگر و تلاقی آنها، احتمال ایجاد چالش و تنش در میان افراد و فرهنگ ها را افزایش داده است، بدین جهت پیش بینی ساز و کار مناسب به منظور نزدیکی فرهنگ ها، ایجاد تفاهم و تعامل میان آنها در جهت همزیستی مسالمت آمیز و رفع سوء تفاهم های احتمالی ضرورت مضاعف می یابد.
یکی از مهمترین ساز و کارها، آموزش مسائل چندفرهنگی توسط نظام آموزشی است. بدین جهت و با توجه به وجود تنوع قومی، نژادی، فرهنگی، آداب و رسوم، زبان، دین و مذهب و اقوام در کشور ایران نظام آموزش رسمی و غیررسمی - بزرگسالان - موظف است تا آموزش چند فرهنگی را گسترش دهد - جوادی - 1379 در تحقیق حاضر ضمن بحث و بررسی پیرامون مباحث مربوط به چند فرهنگی، ضرورت توجه به آن در آموزش بزرگسالان مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
روش تحقیق
این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است همچنین با توجه به اینکه این تحقیق ضروت های توجه به مسائل چندفرهنگی در آموزش بزرگسالان را، تدوین می کند، بنابراین از نوع کاربردی هم می باشد. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای و با بررسی منابع و مقالات علمی از طریق شبکه جهانی اینترنت، صورت گرفته است.
- 1 آموزش بزرگسالان
آموزش و پرورش رسمی به عنوان ابزاری برای تربیت نسل آینده بسیار ضروری و موثرمی باشد ولی آنچه دارای اهمیت است؛ تربیت در گستره وسیع آن و ارتقای کیفی سطح فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نسل حاضر می باشد که تحت عنوان آموزش بزرگسالان یا غیر رسمی در جوامع مطرح است - عیسی زاده و داودی - 88 آموزش بزرگسالان مفهومی وسیع و گسترده دارد و شامل کلیه فعالیتهای آموزشی و یادگیری بزرگسالان به صورت رسمی غیر رسمی و اتفاقی در زمینه های مختلف شغلی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، تربیتی، صنعتی، کشاورزی و سواد آموزی می گردد
به قول رایان: قلمرو آموزش بزرگسالان به وسعت قلمرو خود زندگی است - رایان - 1994 به عبارتی آموزش بزرگسالان، فرآیندی است سازمان یافته به منظور ایجاد آگاهی، شناخت و مهارت در بزرگسالان، تا بتوانند در جهت تکامل و تعالی حرکت کنند و در سرنوشت جامعه خود از لحاظ اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مشارکت فعالانه داشته باشند
تاریخ آموزش بزرگسالان در کشور ما به قدمت تاریخ آموزش و پرورش است، ولی بطور مشخص در دوره قاجار و پس از آشنایی ایرانیان با فرهنگ اروپائی و نفوذ آنان به ایران و مسئولیت دولت در آموزش همگانی، موضوع آموزش بزرگسالان نیز از سوی عده ای مطرح گردید و می توان گفت نخستین اقدام رسمی برای آموزش بزرگسالان و مبارزه با بی سوادی در ایران از سال 1315 آغاز گردید. بدین صورت که درمحل بعضی از دبستانهای روزانه، کلاسهایی تحت عنوان »تعلیمات اکابر« به صورت شبانه تشکیل شد
این برنامه تا پایان شهریورماه 1320 ادامه داشت سپس بعد از یک وقفه دوساله بعلت جنگ جهانی، کلاسهای اکابر درسال 1322 با عنوان جدید »آموزش سالمندان« فعالیت خود را شروع کرد. بعد از آن برنامه »تعلیمات اساسی« که توسط سازمان یونسکو ارائه شده بود و سپس کمیته ملی پیکارجهانی با بی سوادی و »سپاه دانش« جهت مبارزه با بی سوادی در ایران به اجرا درآمد
همچنین با پیروزی انقلاب اسلامی مسئله آموزش بزرگسالان نیز مرحله جدیدی را شروع کرد و آن تاسیس سازمان نهضت سوادآموزی در هفتم دی ماه سال 1358 طی پیامی از رهبرانقلاب برای مبارزه با بی سوادی بود . این نظام آموزشی از چهارمقطع تشکیل می گردد: دوره مقدماتی، دوره تکمیلی، دوره پایانی، پایه پنجم تحصیلی و دوره های تکمیلی سوادآموزی
- 2 چند فرهنگی
اصطلاح »چند فرهنگی«1 مفهومی است که در سال های اخیر مورد تاکید تعلیم و تربیت قرار گرفته و منظور آن این است که علی رغم گسترش ارتباطات بین کشورها و حرکت آن ها به سوی نظامی جهانی یا حداقل منطقه ای، مساله اقوام و تفاوت های فرهنگی بین آنها هم چنان اهمیت خاصی دارد
موضوع چند فرهنگی در جهان قدمتی دیرینه داشته و به زعم پارخ این بحث در عصر ما موضوع جدیدی نیست. بسیاری از جوامع پیش مدرن همچون امپراطوری های روم، هند و اروپای قرون وسطی، امپراطوری عثمانی و ایران دارای بافت ناهمگون فرهنگی و متفاوت بوده اند - پارخ،. - 2008 هرچند که روح و قالب چند فرهنگی در دنیای معاصر همان روح و قالبی است که در دوره های باستان مورد توجه بوده است، اما در عصرحاضر این مفهوم گستره معنایی وسیعتری پیدا کرده است که قدمت آن به کمتر از نیم قرن گذشته باز میگردد
آموزش چند فرهنگی2 مکانیسمی است که در صدد آموزش نحوه تعامل و تبادل فرهنگ های مختلف نسبتا غیر همسو با یکدیگر است - صادقی، . - 1390 تعریف این آموزش بسیار گسترده و متنوع است و در زمان های مختلف نیز معانی متفاوتی داشته است. این آموزش در دهه 1960و 1970 به معرفی فرهنگ های مختلف از طریق برنامه درسی دلالت داشت؛
این اصطلاح بعدها مفهومی گسترده تر یافت و نه تنها گروه های قومی، نژادی و اجتماعی بلکه گروه های جنسیتی و گروه های دارای نیازهای خاص را نیز در برگرفت - اسلینر و گرانت، . - 1988آموزش چند فرهنگی در تعریف امروزی خود به همه خط مشی ها و رویدادهایی اطلاق می شود که مدارس باید به کار گیرند تا نتایج آموزشی را برای همه دانش آموزان دارای ملیت، طبقه، مذهب و حتی جنسیت های مختلف و کودکان استثنایی بهبود بخشند.
آموزش چند فرهنگی یک آموزش ضد نژادی است - نیتو، - 1992 بنکس - - 2005 آموزش چند فرهنگی را فرآیندی می داند که قصد دارد ساختار موسسات آموزشی را تغییر دهد تا دانش آموزان دختر و پسر، دانش آموزان استثنایی و دانش آموزانی که اعضای گروه های مختلف نژادی، قومی، زبانی و فرهنگی هستند، شانس برابری برای موفقیت آکادمیکی در مدارس داشته باشند.
گی آموزش چند فرهنگی را به مثابه یک مفهوم، ایده یا فلسفه توصیف کرد که بر اهمیت، مشروعیت و شور و نشاط،تنوع قومی و فرهنگی در شکل دهی به زندگی افراد گروه ها و ملت ها تاکید ورزیده و یادآوری می کند که این امر با کمک محققان متعهد، برنامه ریزان، روش شناسان و تلاش گروهی از محققان تحقق می پذیرد تا تفکر و فعالیت های آموزگاران را هدایت کرده و بر همه ی بخش های آموزش و پرورش بویژه بر روی تصمیم گیری و رفتار تاثیر گذار باشد
آموزش چند فرهنگی حوزه ای از مطالعات می باشد که یکی از اهداف مهم آن کمک به همه دانش آموزان در دستیابی به دانش، نگرش و مهارت های مورد نیاز برای انجام وظایف خودشان به صورت اثربخش در یک جامعه چند فرهنگی و مردم سالارانه و گفتگو و تاثیر دو جانبه و ارتباط با افراد از گروه های مختلف به منظور ایجاد یک جامعه مدنی و اخلاقی که با اهداف خوب و مشترک کار می کنند، می باشد.
به اعتقاد عراقیه یکی از اهداف عمده آموزش چند فرهنگی کمک به همه فراگیران در بهره گیری عادلانه از دانش و مهارتها و داشتن عملکرد موثر در جامعه متکثر و دارای گروه های قومی در زمینه تعاملات و ارتباطات با دیگر افراد جامعه است
