بخشی از مقاله
چکیده
پدافند غیرعامل مجموعه فعالیتهای غیرمسلحانهای که باعث افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقای پایداری و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و بحرانها میشود و با به کارگیری روشهایی است که با بهرهگیری از آن بتوان آثار حمله و کاهش آسیب پذیری و افزایش امنیت و ایجاد قابلیت انعطاف پذیری در وضعیتهای مختلف و عکس العمل های به موقع به منظور نجات جان انسان، مردم ساکن و اماکن موجود و به مفهوم حفاظت موثر از جان ساکنان یک شهر را به حداقل رساند.
شهر سنندج و در مراکز درمانی - بیمارستان - این شهر،رفاه،امنیت و آرامش خاطر شهروندان به ویژه در مقاطع بحرانی با توجه به پدافند غیرعامل،کمتر در نظر گفته شده است و یا اصلا به پدافند غیرعامل در شهر سنندج،در فضاهای درمانی و بیمارستان ها توجه نمی شود و نشده است. بنابراین بیمارستان یکی از ضروریترین نیازهای بشری است که به نظر می رسد که با وجود اهمیت بالای موضوع متاسفانه در در شهرستان سنندج،این مهم جدی گرفته نشده و اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.
هدف اصلی این پژوهش تاکید بر نقش کلیدی بیمارستان در سنندج با رویکرد پدافند غیر عامل در بخش درمان در زمان بحران،اعم از طبیعی و انسانی می باشد، که نتایج کلی آن ایجاد رفاه، امنیت، آرامش خاطر، قدرت و بازدارنده در شهروندان را در مقاطع بحرانی تامین کند.نوع تحقیق،کاربردی و روش شناسی آن، توصیفی-تحلیلی و بخشی از داده ها و اطلاعات از بررسی مبانی نظری و مرور ادبیات و مطالعات انجام شده در جمع آوری اطلاعات تحقیق از جمع آوری اسناد و از روش کتابخانه ای در زمینه پدافند غرعامل و تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است.
.1مقدمه
زمانی که درباره تهاجم، حمله، جنگ و بحران های طبیعی و انسانی در مناطق شهری صحبت می شود، بی شک، برخی کاربری ها نسبت به کاربری های دیگر اهمیت بیشتری دارند که کاربری های درمانی و بیمارستان ها را باید از آن سنخ دانست. این کاربری ها که جزء زیرساخت های خدمات اضطراری شهرها محسوب می شوند .[1]نه تنها به طور مستقیم با زندگی و جان مردم سروکار دارند، بلکه وجود و کارکرد مطلوب آن ها بر احساس امنیت شهروندان تأثیری مهم دارد و در صورت آسیب دیدن آن ها، نه تنها نجات جان مجروحان با مخاطره روبه رو می شود، بلکه اغتشاش و ناامنی ناشی از نبود چنین مراکزی در شهر بر مشکلات مدیران و مسئولان خواهد افزود. لذا برنامه ریزی کارآمد در زمان بحران های شهری می تواند تلفات جانی و مالی را کاهش دهد و دامنه ابعاد بحران را محدود کند .
پس در میان ساختمان های عمومی، فضاهای درمانی به ویژه بیمارستان ها اهمیت دوبرابر دارد. باتوجه به اهمیت این کاربری ها در زمان بحران، ضرورت توجه به اصول و ضوابط مناسب مبتنی بر رویکرد پدافند غیرعامل در طراحی آن ها اهمیتی دوبرابر می یابد
باید گفت که بیمارستان یکی از ضروریترین نیازهای بشری است که به نظر می رسد که با وجود اهمیت بالای موضوع متاسفانه در در شهرستان سنندج،این مهم جدی گرفته نشده و اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته؛ اهمیت امر زمانی برجسته تر می شود که به نبود ساختمان طراحی شده جهت کاربری "بیمارستان در سنندج با رویکرد پدافند غیرعامل"اشاره کنیم، ساختمانی که می بایست امن و پناه گاه مردم در صورت وقوع حوادث و بحران از نوع انسان ساز یا طبیعی باشد؛ ساختمانی که باید ساختار و طراحی آن به گونه ایی باشد که در صورت ایجاد بحران توان امنیتی بالایی داشته باشد و نقطع عطف و مایه آرامش حال شهروندان و افزایش احساس امنیت روانی در جهت حفظ جان و مال آن ها باشد.
پس بیمارستان مکانی است که درآن،درمان،زندگی،خانواده وامید شکل می گیرد ونیاز مبرم به پدافند غیرعامل در شهر سنندج، برای ایجاد آسایش فیزیکی و امنیت در آن احساس می شود لذا در اولویت های مسلم طراحی قرار میگیرند.
.2تهدیدات
تهدیدات از نظر ماهیت به سه دسته تقسیمبندی میشوند که در جدول زیر به آن اشاره شده است:
جدول-1تقسیم بندی تهدیدات از نظر ماهیت - منبع نگارنده - .
1 تهدیدات نظامی که شامل کلیه تهدیدات هوایی، زمینی، دریایی، تروریستی و امنیتی میباشد.
2 تهدیدات طبیعی که شامل کلیه تهدیدات از قبیل زلزله، سیل، طوفان و ... میباشد.
3 تهدیدات صنعتی شامل کلیه تهدیدات ناشی از حوادث خسارتبار صنعتی از قبیل نشت شیمیایی کارخانجات، نشت هستهای و ... میباشد.
می توان گفت که مهمترین تهدیدات، تهدیدهای طبیعی و نظامی - انسانساز - می باشند: تهدیدهای طبیعی مانند سیل، زلزله و طوفان.
تهدیدهای انسانساز نیز به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم میگرد.
تهدیدها و خطرات داخلی به فعالیتهایی اطلاق میشود که با اعمال خشونت و کارهای غیرقانونی باعث به خطر افتادن زندگی انسانها میشود؛ ارعاب و اعمال زور به افراد غیرنظامی، برای تاثیرگذاری در سیاستهای کشور، با روشهای خرابکاری، قتل، آدمربایی، که عمدتاً در حوزه قضایی کشور اتفاق میافتد از این دسته هستند.تهدیدها و خطرات خارجی شامل حمله نظامی از خارج حوزه قضایی کشور به داخل آن و به منظورهای مختلف از جمله ایراد آسیب به داراییها و زیرساختهای کشور، اشغال بخشی از فضای کشور و یا براندازی نظام و اشغال کل کشور میشود.
این رفتارها به اشکال مختلف ظاهر میشوند: تلاش برای ارعاب عمومی و اعمال زور به جمعیت غیرنظامی؛ اثرگذاری بر سیاستهای کشور با اعمال زور و ارعاب؛ تلاش برای سرنگونی نظام و همچنین قتل و آدمربایی اتباع کشور، که در خارج از مرزهای کشور اتفاق میافتد، از جمله مصادیق آن میباشد.[4] معماری در جهت مقابله با این تهدیدها میتواند نقش مهمی را ایفا کند و زمانی این نقش پررنگتر میشود که طراحی مراکز حیاتی مانند مرکز مدیریت بحران مدنظر باشد.
.3پدافند غیرعامل
پدافند غیرعامل عبارت است از مجموعه فعالیتهای غیرمسلحانهای که باعث افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقای پایداری و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و بحرانها میشود و با به کارگیری روشهایی است که با بهرهگیری از آن بتوان آثار حمله و کاهش آسیب پذیری و افزایش امنیت و ایجاد قابلیت انعطاف پذیری در وضعیتهای مختلف و عکس العمل های به موقع به منظور نجات جان انسان، مردم ساکن و اماکن موجود و به مفهوم حفاظت موثر از جان ساکنان یک شهر را به حداقل رساند.
جدول -2پدافند غیر عامل از دیدگاه صاحب نظران
