بخشی از مقاله
چکیده
ساختار این باغ شهر ها در گذر زمان گستره ای از کاربرد آن را در طراحی معماری پایدار نمایان شده است.گیاهان، آب، خاک، انسان در شکل پذیری مسکن مطلوب پایدار تاثیر گذار است.پژوهشگران بیشتر بر روی عوامل تاریخی این گونه باغها پژهش کرده اند، این مقاله برای نخستین بار تاثیر اجزاء باغ شهرهای ایرانی را در طراحی مسکن مطلوب بوسیله مفاهیم معماری پایدار در پایتخت فرهنگ و تمدن ایران پرداخته و آنرا مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
این مقاله بر آن است تا تاثیر عوامل معماری پایدار را در طراحی مسکن مطلوب به کمک باغ شهر مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.در این مقاله بابررسی های کتابخانه ای، میدانی، شامل بازدید از محدوده مکانی و گفتگو با استادکاران انجام شده است.در این مقاله ابتدا به برسی مفهوم مسکن مطلوب پرداخته سپس پیوند آن با طبیعت و چگونگی استفاده از معماری پایدار را در باغ شهر های ایرانی مورد بررسی قرار داده است.بررسی های انجام شده آشکار کرد احیاء باغ شهرهای ایرانی در مطلوب سازی مسکن پایدار تاثیر مستقیم دارد.
مقدمه
اصفهان از شهرهای بسیار قدیمی ایران است. موقعیت مناسب جغرافیایی و طبیعی این شهر در مرکز ایران، خاک حاصلخیز و وجود رودخانه زاینده رود در همه دورانهای گذشته به آن امکان داده است که از مراکز مهم فعالیتهای نژاد آریایی ساکن این مرز و بوم باشد.
معماری و شهرسازی ایران جولانگاه حضور باغ به سبک خاص خود و پدید آورنده الگوهای بی نظیر پیوند، در هم تنیدگی و یگانگی باغ، معماری و شهر است پیوندی که تاثیرات ساختاری و شکلی را از یکسو، جنبه های معنوی را از سوی دیگر و نیازهای زیست محیطی و حیاتی مردمان و زیستگاه آنان پدید می آورد.
نه تنها باغ ها از موقعیت های شهری تاثیر پذیرفته اند بلکه شهرها ومجموعه های شهری نیز تحت تاثیر باغ یا مجموعه باغها قرار گرفته اند و حتی گاه استخوان بندی محورهای اصلی شهر را شکل بخشیده اند. شناسایی تجارب طرح ریزی شهر ایرانی در ارتباط با نحوه بهره گیری از باغ در ساختار شهر و فضای شهری می تواند نقش ارزنده ای را برای بازسازی ، مرمت و توسعه این شهرها ایفا نماید
بیان مسئله
دردنیای امروزی پیشرفت های نکنولوژی در تقابل با محیط زیست برآمده.طراحی سبز وتلفیق با طبیعت یکی از راه حل های پایدارسازی معماری می باشد.چنان که تضاد آن یعنی تقابل با طبیعت وتکنومداری مطلق محیط زیستن انسان را از محدوده آسایش خارج کرده واین میزان در آینده روبه فزونی خواهد گذاشت.
ضرورت انجام پژوهش
در عصر حاضر همه روزه شاهد گسترش بی رویه شهرها و از بین رفتن پوشش گیاهی و بالاخره بر هم خوردن تعادل اکولوژیک و زیست محیطی می باشیم. شهر تاریخی اصفهان با تمام عظمت و سیطره جهانی خود در هیچ زمانی به اندازه عصر کنونی در معرض آسیب های زیست محیطی و گسترش بی رویه صنعت و فناوری و تبدیل باغات و اراضی کشاورزی قرار نداشته است و این در شرایطی است که پیشروی کویر در شرق اصفهان هم چنان سایه شوم خود را بر با عنایت به اینکه غرب اصفهان با برخورداری از سبزینگی به عنوان ریه تنفسی شهر در نظر گرفته شده و اثرات فضای سبز و باغات بر کاهش آلاینده ها بر کسی پوشیده نیست، باید این سبزینگی تقویت و حفظ شود. بی شک توسعه و نگهداری فضای سبز بخصوص باغات، می تواند عامل محدود کننده و تعیین کننده ای در امحاء توسعه بی رویه شهر به حساب آید.
بدون استفاده ماندن و غیر قابل سکونت بودن اراضی کشاورزی و باغات، با توجه به نوع کاربری و قوانین و مقررات وضع ساماندهی و احیای خاطره باغشهر در جهت حفظ و تقویت پتانسیل های منطقه، فضاهای مناسب شهری را ایجاد نموده که اینچنین فضاهایی می تواند محور توسعه کالبدی شهر قرار گرفته و تاثیر فزاینده ای را در ساماندهی شهر و ترسیم تصور ذهنی قوی از شهر به کمک ایجاد دید و منظر قوی به همراه داشته باشد.
اهداف تحقیق
هدف از طرح این مسأله احیاء باغ شهرهای ایرانی در مطلوب سازی مسکن پایدار و تاثیرات غیرمستقیم طبیعت - سبزینگی و رنگ .. - درزندگی انسان به صورت طولانی مدت و کمک به پایداری شاخص های زیست محیطی و کاهش سرانه تردد در مجموعه مسکونی .
فرضیه های پژوهش
-1 بررسی احیاء باغ شهرهای ایرانی در مطلوب سازی مسکن پایدار و تاثیرات آن درزندگی انسان به صورت طولانی مدت -2بررسی پایداری زیست محیطی در تداوم و ارتقای سلامت و کارکردهای اصلی محیط زیست.
باغشهر
باغشهر مجموعه ای از باغات و خدمات مرتبط با آن می باشد. باغشهر جامعه ای کوچکتر از جامعه شهری، متعادل، نظام یافته بوده که اعضاء آن رابطه مستقیمی با محیط طبیعی و با یکدیگر دارند. جامعه ای سرزنده با هویت و معنی خاص و شفاف به نحوی که حامی عملکرد های حیاتی، نیازهای بیولوژیکی و انسانی بوده، ساختار آن برای ساکنین قابل شناسایی در زمان و مکان بوده و با ارزش ها و مفاهیم جامعه در ارتباط است. باغشهر به عنوان ایده یک شهر ساز انگلیسی به نام ابنزرهاوارد یک قرن پیش مطرح شد و در ساختار آن باغ و فضای سبز به وفور یافت می شود اما امکان ساخت ساختمان بلند مرتبه در آن وجود ندارد.
فضای باز
ریچارد فوستر فضای باز را اینگونه تعریف می کند: فضای باز به همه اراضی اعم از آبی ، خشکی ، شهری یا غیر شهری روبازی گفته می شود که ویژگی های زیر را دارا باشد:
- تحت مالکیت عمومی و یا خصوصی باشند.
طراحی پایدار: طراحی فضاهای سالم، بادوام از نظر اقتصادی و حساس به نیازهای اجتماعی را طراحی پایدار گویند. این طراحی به احترام گذاشتن به سیستمهای طبیعی و یادگاری فرآیندهای بوم شناختی مربوط میشود - ادوارد
توسعه پایدار: توسعهای که نیازهای نسل حاضر را بدون مخاطره انداختن توانایی نسلهای آینده برای رفع نیازهای خود برآورده میسازد
روش پژوهش
در این تحقیق، نوع پژوهش، پژوهش در حیطه کاربردی و توسعهای است. هدف از پژوهش توسعهای ، بهبود محصول یا فرآیند، یعنی آزمودن مفاهیم نظری در موقعیت مسائل واقعی و کنونی است. به طور معمول در این تحقیق از دو روش عمده برای جمع آوری دادهها استفاده شد که عبارتنداز : روش مطالعات میدانی ، روش مطالعات کتابخانه ای، جمع آوری اطلاعات به روش میدانی.
موقعیت خاص اصفهان زمینه ساز ایجاد باغ شهر ها
اصول شکل گیری شهر اصفهان اینگونه است که بیش از 1/5 برابر سطح مسکونی که آن هم عمده باغ و باغچه بوده ، دارای فضای سبز بوده است. شاه عباس از کودکی تا شروع سلطنت هیجده سالگی ، در هرات بسر می برد لذا» باغ شهر هرات« را به عنوان الگویی ابتدایی در ذهن داشته و به هنگام استقرار در اصفهان با راهنمایی علمای شیعه بالاخص » شیخ بهایی« به گسترش شهر بر اساس الگوی باغ ایرانی که نوعی باغ شهر محسوب می شود فرمان داد. این شیوه ای از شهر سازی و معماری است که موجب ایجاد مکتب جدیدی در معماری ایران - مکتب اصفهان - شد.
وجه تسمیه خیابان » چهار باغ« را بر گرفته از نظام هندسی چلیپایی رودخانه و خیابان چهارباغ و تقسیم زمین این منطقه به چهار - باغ - دانسته اند.
محور چهار باغ اصفهان
ساماندهی و نظم و تربیت آن بیانگر اصلی بوده که این اصل تا کوچکترین کوچه های پایتخت شاه عباس رعایت می شده است: یعنی یک مادی برای آبیاری ، یک بستر گردشگاهی و درختانی برای سایه انداختن به روی عابران و راهی که در دو طرف آن آب در زیر سبزی ها و بوته ها جریان داشته است. کاملاً طبیعی است که خیابان های شهر حکم گردشگاه های درونی آن را داشته اند.
