بخشی از مقاله
چکیده
باغ شهر ها در گذر زمان گستره ای از کاربرد آنها را در طراحی معماری پایدار نمایان می کند.گیاهان، آب، خاک، انسان در شکل پذیری مسکن مطلوب پایدار تاثیر گذار است. پژوهشگران بیشتر بر روی عوامل تاریخی این گونه باغها پژهش کرده اند، این مقاله برای نخستین بار تاثیر اجزاء باغ شهرهای ایرانی را در طراحی مسکن مطلوب بوسیله مفاهیم معماری پایدار در پایتخت فرهنگ و تمدن ایران پرداخته و آنرا مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
این مقاله بر آن است تا تاثیر عوامل معماری پایدار را در طراحی مسکن مطلوب به کمک باغ شهر مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.در این مقاله بابررسی های کتابخانه ای، میدانی، شامل بازدید از محدوده مکانی و گفتگو با استادکاران انجام شده است.در این مقاله ابتدا به برسی مفهوم مسکن مطلوب پرداخته سپس پیوند آن با طبیعت و چگونگی استفاده از معماری پایدار را در باغ شهر های ایرانی مورد بررسی قرار داده است.بررسی های انجام شده آشکار کرد احیاء باغ شهرهای ایرانی در مطلوب سازی مسکن پایدار تاثیر مستقیم دارد.
مقدمه
معماری و شهرسازی ایران جولانگاه حضور باغ به سبک خاص خود و پدید آورنده الگوهای بی نظیر پیوند، در هم تنیدگی و یگانگی باغ، معماری و شهر است پیوندی که تاثیرات ساختاری و شکلی را از یکسو، جنبه های معنوی را از سوی دیگر و نیازهای زیست محیطی و حیاتی مردمان و زیستگاه آنان پدید می آورد. نه تنها باغ ها از موقعیت های شهری تاثیر پذیرفته اند بلکه شهرها ومجموعه های شهری نیز تحت تاثیر باغ یا مجموعه باغها قرار گرفته اند و حتی گاه استخوان بندی محورهای اصلی شهر را شکل بخشیده اند. شناسایی تجارب طرح ریزی شهر ایرانی در ارتباط با نحوه بهره گیری از باغ در ساختار شهر و فضای شهری می تواند نقش ارزنده ای را برای بازسازی ، مرمت و توسعه این شهرها ایفا نماید
بیان مسئله
دردنیای امروزی پیشرفت های نکنولوژی در تقابل با محیط زیست برآمده.طراحی سبز وتلفیق با طبیعت یکی از راه حل های پایدارسازی معماری می باشد.چنان که تضاد آن یعنی تقابل با طبیعت وتکنومداری مطلق محیط زیستن انسان را از محدوده آسایش خارج کرده واین میزان در آینده روبه فزونی خواهد گذاشت.
ضرورت انجام پژوهش
بدون استفاده ماندن و غیر قابل سکونت بودن اراضی کشاورزی و باغات، با توجه به نوع کاربری و قوانین و مقررات وضع شده در سازمانهایی چون جهاد کشاورزی و شهرداری جهت جلوگیری از ساخت و ساز غیر اصولی و اساساً هر گونه بنای احداثی ، این ضرورت را ایجاب می کند که به واقع با این زمینهای واقعاً دارای منبع غنی طبیعی و بکر چه باید کرد؟ چگونگی ارائه الگویی مدون جهت واحدهای مسکونی واقع در این زمینها ، با استفاده از شرایط اقلیمی و همساز با آن و همینطور شرایط بومی و محلی ساکنان این محدوده، مشکل بزرگی از مشکلات موجود بر سر راه کسانی که قصد استفاده از اینگونه اراضی را دارند حل خواهد نمود و به تقویت روابط اجتماعی در محیطی فعال و زنده کمک می نماید
اهداف تحقیق
هدف روانشناختی : تاثیرات غیرمستقیم طبیعت - سبزینگی و رنگ .. - درزندگی انسان به صورت طولانی مدت. هدف زیست محیطی: کمک به پایداری شاخص های زیست محیطی و کاهش سرانه تردددر مجموعه مسکونی .
فرضیه های پژوهش
-1بررسی جامعه ی پایدار که در آن همزیستی متعادل جامعه ی انسانی و محیط زیست طبیعی در راستای بهره مندی اجتماعی - اقتصادی .
-2بررسی پایداری زیست محیطی در تداوم و ارتقای سلامت و کارکردهای اصلی محیط زیست.
روش پژوهش
در این تحقیق، نوع پژوهش، پژوهش در حیطه کاربردی و توسعهای است. هدف از پژوهش توسعهای ، بهبود محصول یا فرآیند، یعنی آزمودن مفاهیم نظری در موقعیت مسائل واقعی و کنونی است. به طور معمول در این تحقیق از دو روش عمده برای جمع آوری دادهها استفاده شد که عبارتنداز : روش مطالعات میدانی ، روش مطالعات کتابخانه ای، جمع آوری اطلاعات به روش میدانی.
ساختار و ویژگی های کالبد باغ شهر اصفهان در عهد صفویه
باغ شهر اصفهان به عنوان پایتخت امپراطوری صفوی ، چنان که از توصیفات درج شده در سفرنامه ها و آثار به جای مانده از آن دوران می توان تصور نمود، به واقع بزرگترین و با شکوه ترین باغ شهر احداث شده در آن عصر بوده است.
ساختار کالبدی باغ شهر اصفهان در عهد صفویه، به عنوان باغی در مقیاس شهر و پایتخت صفوی ، نتیجه نظم آب ، گیاه ، زمین و نظم فضایی می باشد که در ادامه به تفصیل و تفکیک به شرح هر یک از این نظم ها پرداخته خواهد شد.
نقشه اصفهان و باغ های آن در دوره صفویه
موقعیت خاص اصفهان زمینه ساز ایجاد باغ شهر ها
شاید بتوان جایگاه خاص شهر اصفهان را در تمدن ایران زمین مدیون موقعیت ویژه جغرافیایی آن در مرکز ایران دانست. - انصاری و حقیقت بین ، - 1382 از سوی دیگر اقلیم متنوعی را به وجود آورده که از دوران باستان تاکنون یکی از مراکز مهم استقرار گروههای بزرگ انسانی و حتی پیدایش تمدن های باستانی و شکوفایی فرهنگ این کشور بوده است.
هماهنگ شدن امنیت نسبی آن در ادوار مختلف تاریخی به ویژه در دوران بیش از دویست ساله حکومت صفویه زیربنای اصلی مکان یابی و وسعه شهری آن را آشکار می نماید.
عناصر تشکیل دهنده باغ ایرانی
زمین: زمین بایستی از لحاظ جنس خام، قابلیت نفوذ آب و حاصلخیزی مورد بررسی و توجه قرار گرفته باشد.
انسان:انسان موجودی است اندرونی- بیرونی. معمار ایرانی با پشتوانه غنی فرهنگی و عرفانی از این معنا آگاه است و در معماری و باغسازی و شهرپردازی خود به نحو احسن رعایت می کند. - ابوالقاسمی، - 1371 آب: درازای باغ است، مانند قناتی که آب را از مادر چاه تا باغ می رساند و به طور معمول آب ابتدا وارد باغ شده و پس از آبیاری کامل باغ آنچه مازاد مصرف باشد برای مصارف دیگر خارج می شود مانند باغ فین کاشان و باغ قدمگاه نیشابور.
گیاهان : انواع گیاهان تجلی طبیعت اند در باغ که در رابطه با سلیقه و خواست انسان و شرایط اقلیمی به نظم کشیده شده اند.گیاهان درباغ ایرانی با هدف ایجاد سایه و برداشت محصول و تزئین کاشته می شوند. حجم اصلی گیاهان متوجه درختان سایه دار و محصول دار است و گل ها و گیاهان تزیینی به میزان کمتری در باغها وجود دارند. گیاهان را می توان در سه گروه تقسیم کرد که شامل درختان، بوته ها و گلهای تزیینی است.
معماری
مهمترین ویژگی معماری در باغ ایران تلفیق بنا با باغ است و این دوگاه آنچنان بهم آمیخته اند که نمی توان احساس کرد که کجا باغ سازی خاتمه یافته و کجا آغاز شده است. این رابطه و این آمیختگی بوسیله ایجاد ارتباطهای فضایی و ارتباط عناصر تشکیل دهنده باغ صورت می پذیرد. بنا در باغ ایرانی فضای باغ را مجزا نمی کند و دید انسان از آن می گذرد و با بقیه قسمتهای باغ رابطه پیدا می کند. تصویر بنا در آب خود یک نوع تداخل و آمیختگی باغ و بناست که یکی از نکته های مهم در باغ سازی ایرانی است.
رابطه انسان و طبیعت
ریشه ارتباط و علاقه انسان به گیاه از سالهای بسیار دور و شاید از دوران انسانهای اولیه نشأت می گیرد که در طول تاریخ استفاده از گیاه، مسیر تکاملی بسیار و اشتقاق علمی گسترده ای داشته است. جهت بالا بردن سطح آگاهیهای مردم در مورد فضای سبز ضرورتی است که مانع بروز فاجعه نابودی شهرها بر اثر آلودگی زیست محیطی می گردد
رابطه طبیعت و معماری
طراحی با طبیعت همواره از دو جنبه زیبا شناختی و بهره برداری از طبیعت مطرح بوده و در این رود ، طبیعت همواره به عنوان بستر حیات موردتوجه واقع شده است. در سیر باغ، ویلاً پارک و فضای سبز شهری ، توجه به نحوه برقراری ارتباط انسان با طبیعت از اهمیت بسزایی برخوردار است. مالکیت طراحی ارگانیک حاصل باور این معناست که فرمها و ساختارهای طبیعی دارای بی نهایت درجه تکامل در نوع خود هستند. در این مکتب رسیدن به کمال ، همان رسیدن به فرم ارگانیکی تطبیق یافته با عملکرد عناصر و خواسته های محیطی اطرافش می باشد.
