بخشی از مقاله
چکیده:
تخصص معماري منظر به پردازش، بازآفرینی، بازپیرائی وعمدتاًخلقفضا در عرصه هاي - - بیرونی می پردازد. این علم که نزدیک به صد و پنجاه سال از پیدایش آن می گذرد با اتکا بر علوم مختلف مربوطه چون بومشناسی، بستر شناسی، فیزیوگرافی، خاك شناسی، آبشناسی سطحی و زیر سطحی و سایر گرایشات و هم چنین بررسی جنبه هاي هنري و زیبایی شناسی سعی در برطرف کردن نیازهاي انسان - نیازهاي فیزیولوژي و روان ی - و حفظ و ارتقاء ارزشها ي محیطی و کالبدي بستر خود دارد.
بخشی از محوطهها و فضاهاي باز عمومی که موضوع طراحی و خلق فضا در معاري منظر ا ست، محوطها ي ویژه نامیده میشود. ویژگی این محوطهها هم به لحاظ کارکردي است و هم ویژگی کالبدي محیط پیرامون. در مقاله ي پیش رو با بررسی مولفه هاي معماري منظر و همچنین بررسی طر ح پیشنهادي او لیه از سوي شرکت - AT KINS - ، فرآیند رسیدن به راهکاري منا سبتر براي طراح ی لنداسکیپ پروژه سالنهاي اجلاس سران اصفهان معرفی گرد یده است.
-1 مقدمه
انسان از بدو تاریخ همواره در ایجاد محیطی - درو نی و بیرونی - مناسب براي زندگی خود ک وشش داشته و روز به روز در این امر پیشر فته تر شده و دانش بیشتري کسب کرده. اما از صد و پنج اه سال پیش این علوم به صورت تخص صی مورد مطالعه و بررسی ق رارگرفته و کار شده اند. در اواخر قرن نوزدهم و پس از انق لابات صنعتی، انسان به صرافت افتاد که علوم خود را منسجمتر و هدفمندتر کند و پیشینهي خود را مورد بررسی قرار داده و به سو ي آینده اي روشن تر و نظام مندتر قدم بردارد. در این برهه معماري منظ ر نیز از این قافله عقب نماند و با پیشرفت بشر روز به روز شفافتر و پررنگتر ظهور کرد.
مطالعات و بررسی هاي به عمل آمده در تاریخ من ظر سازي در دنیا بیانگر این موضوع است که در همه طرح ها و آثار ماندگار و فره نگساز در این عرصه، همواره در کنار استفاده از آرایههاي زیبائی ناسی در خلق فضا، هدفمندي، سودمندي و پرهی ز از بیهودگی در سرلوحه بینش طراحان قرار داشته است. در باغسازي و منظرآرائی ایرانی ای ن مهم با وضوح بیشتر قابل درك بوده و مصادیق فراوانی در این زمینه می توان معرف ی نمود.
از آنجا که عرصه معماري منظر و کارکرد آن بسیار وسیع است، لذا در روند طراحی و پرداخت هر پروژه اید به
علوم مرتبط و میان رشتهاي توجه ویژهاي داشت.
-2 مبانی نظري و کلیدواژه ها
ناظر : - Viewer -
ناظر عبارت از انسان هایی است در فضا که به غیر از حق دریافت پاسخ نیاز هاي فیزیولوژیکی و روانی، به ادراك محیط پیرامون خود با حضور و شناخت مختصات فیزیکی و متافیزیکی فضا می پردازد، به نحوي که پس از این دریافت، انگیزش هاي رفتاري در او به وجود میآید.
منظر : - Landscape -
منظر عبارت است از پدیده دیداري در محیط بیرونی در عرصه زندگی انسان است که با تح ریک حواس پنجگانه او در خاطره کوتاه و بلند مدت او اثر گذاشته و متناسب با تجربیات عینی و ذهنی موجودش، سبب میگردد انسان به تحلیل و ا ستنتاج دریافت خود بپردازد. در تقسسیم بندي کلان و ریشه اي منظر به دو دسته ي . 1 منظر سخت - این دسته به فضاي بیرونی گفته میشود که اغلب ساختهي دست بشر است و عناصر تشکیل دهندهي آن اشیایی چون دیوار، صندلی، حصار، آبنما و ... است و مصالح اولیهي آنها عبارتند از: آجر، سنگ ، بتن، چو ب، شیشه، شن و ... - .2 منظر نرم - به مجموع هاي گفته م ی شود که خاك و پوشش گیاهی و آب و جز آن را در برمیگیرد - تقسیم میشود.
منظ ور:
من ظور عبارتست از نتیجه و رهیافت از پیش تعیین شده براي ای جاد یک یا چند چشمانداز که با در نظر گرفتن تاثیرات متقابل عناصر منظر، غیر از ایجاد خاط ره عینی و ذهن ی مشخص براي ناظر، استعارات ایجازگونه براي او نیز به همراه داشته باشد و در این رهگذر تمامی عناصر به جا، به اندازه، با ک فایت و سودمند در مکان پیش بینی شده قرار گیرند.
منظ رگاه:
منظرگاه در لنداسکیپینگ عبار ت است از مکانهاي خاص، متباین و قابل شناسایی که حضور، مکث و تفکر ناظر را سبب گردیده و باعث می شود منظر مشخص خود را از زاویهاي ویژه دیده و د ر ذهن ثبت نماید.
مبانی هنرهاي تجسمی در منظر آرایی در علم طراحی قرار گرفتن هر شکل و فرم، معناي ویژهاي را القا میکند. از این رو آشنا بودن به خواص هریک از عناصر این مجموعه باعث خواهد شد طراح به بهترین و جه معنا و مفهوم خود را در طرح خود بیان کند.
بعضی از عناصر هنرهاي تجسمی که در طراحی منظر بسیار پرکاربرد هستند عبارتند از: خط، بافت ، فرم، تناسب، مقیاس، الگو، تعادل، یکپارچگی، تضاد، رنگ، ریتم، گوناگونی و سادگی.
تصویر :1 تناسب و ریتم
نقش گیاه در ایجاد فضا
ماهیت اکثر طرح هاي منظر، مسلماً تغییر و تعریف فضا اس ت. براي اجراي اینگونه طرحها و استفاده از عوامل مواد گیاهی، زمین، صخره، آب و مواد مصنوع ی یک طرح، تعدادي مولفه جرائی مانند فضا، انباشتگی، مسیر، جهت، رنگ، روشنایی و سایه، بافت، رایحه، زمان و حرکت وجود دارد که طراح از آنها براي عینیت بخشی به دید و تصور خود و مشتري بهر ه میجوید. در مجموعه مؤلفههاي طرح، شاید زمان، مکان و حرکت در طرح منظر بیشترین اهمیت را داشته باشند. اشکال و توده هاي گیاه ی می توانند به اجراي معانی سه بعدي برگرفته از تصورات طراح کمک کنند.
نقش آب در ایجاد فضا - نمادهاي آبی -
آب پی درپی، به دلیل ماهیت حقیقیش در حرکت است. منظر یا باغ هم، موجودي زنده و آلی است که حرکت دارد و رشد مییابد و همواره در حال تغییر است. از این رو آب میتواند نقش به سزایی در پویایی طرحهاي منظر داشته باشد. استفاده از نماد آبی را باید به دقت در نظر گرفت. موضوعات سلامتی، امنیت، تاثیر بر منابع آب منطقهاي، تاثی ر شرایط آب و هوا بر موارد نمایشی پیش نهادي و همچنین هزینهي نصب و نگهداري را باید پیش از گنجاندن ی ک نماد آبی در طرح تجزیه و تحلیل کرد.
نورپردازي
نو رپردازي بیرونی براي همه مناظري که قرار است فضاهایی کاربردي براي استفاده انسان در شب باشند، ضر ورت دارد. تسهی ل در اهداف نورپردازي بیرونی به شرح زیر است:
_ تسهیل در خوانایی گرهها، نقطهها، راههاي عبور و مرور و نقاط فعالیت در لنداسکیپ.
_ تسهیل تردد ایمن عابر پیاده و سواره، افزایش امنیت محیط و به حداقل رساندن ریسک آسیب شخصی و آسیب به اموال.
_ کمک به آشکارسازي نقاط برجسته یک مکان به اندازه و با میزان نور دلخواه به منظور تشویق به استفاده شبانه از مکان.
