بخشی از مقاله
مسائل زیست محیطی طرح بزرگ فاضلاب تهران
چکیده
شهر تهران با وسعتی در حدود 000،70 هکتار فاقد یک سیستم کامل جمع آوري شبکه فاضلاب شهري بـوده کـه در طـی سـالیان اخیر مطالعات و اجراي قسمت هاي اعظمی از آن در دستور کار مسوولین مربوط قرار گرفته است.
اجراي طرح فاضلاب تهران بعنوان یکی از بزرگترین طرحهاي تاسیساتی و زیر ساختهاي شهري، همزمان با بحث آغاز علمیـات لولـه کشی آب تهران (سالهاي 1377 و (1328 در محافل علمی و سیاسی و اجتماعی وقت مطرح شد و با آغـاز عملیـات احـداث شـبکه توزیع آب تهران در سال 1330 چگونگی ایجاد تاسیسات فاضلاب تهران بطور جدي تري دنبال شد تـا اینکـه از ژوئـن سـال 1972 25) خرداد (1351 یک مطالعه بررسی قبل از سرمایه گذاري در مورد نیازها و امکانات موجود شهر تهران در رابطه با طرح فاضـلاب و زهکشی آبهاي سطحی تهران تحت نظر دولت ایران توسط برنامه توسعه عمران سازمان ملل متحـد (UNDP) از طریـق سـازمان بهداشتی جهانی (WHO) آغاز گردید.
از آن زمان تاکنون بررسی ها و مطالعات متعددي در خصوص اجراي طرح بزرگ شبکه جمع آوري، دفع و تصفیه فاضلاب کلان شهر تهران صورت پذیرفته است که از جمله آنها می توان به مطالعات طرح جامع فاضلاب تهران شامل بـازنگري مبـانی گذشـته طـرح و تهیه الگوي کلی شبکه جمع آوري فاضلاب شهر تهران براي کلیه مناطق شهر و نیاز به ساخت و احداث تصفیه خانه هاي فاضلاب را اشاره نمود. این طرح از جمله طرح هاي بزرگی است که می توان به آن ا زدیدگاه هاي مختلف اجتماعی، سیاسـی، اقتـصادي، فنـی، محیط زیستی و … توجه فراوان نمود.
در این مقاله سعی شده است تا ابعاد و تاثیرات مختلف این طرح بزرگ از نقطه نظر و دیدگاه زیست محیطی مورد تحلیل قرار گیرد.
در این بررسی مسائل مختلفی از جمله مصالح و تکنیک هاي ساخت و ساز تاسیسات شبکه جمـع آوري فاضـلاب شـهري ، بازیافـت مصالح و استفاده مجدد از آنها و منابع پایدار انرژي و انرژي هاي تجدید پذیر (با نگرش بـه اسـتفاده مجـدد از پـساب تـصفیه شـده فاضلاب شهر)، مدیریت منابع آب، مدیریت بخران در محیط زیست، فرهنگ سازي و محـیط زیـست شـهري و … مـورد تحلیـل و ارزیابی قرار گرفته است.
واژه هاي کلیدي: تهران، زیر ساخت هاي شهري، شبکه جمع آوري و تصفیه خانه هاي فاضلاب، محیط زیست
-1پیش گفتار
جمهوري اسلامی ایران از نظر آب وهوایی و تنوع زیستی، کشوري بسیار غنی است، اما به لحـاظ واقـع شـدن در منطقـه خشک و نیمه خشک جهان، محیط زیست آسیب پذیري دارد. توسعه کشور در دهه هاي اخیر عمدتا بدون توجه کـافی و جامع به ملاحظات زیست محیطی صورت گرفته و صدمات غیر قابل جبرانی را به طبیعت آن وارد کـرده اسـت. در دهـه هفتاد ، بویژه در سال هاي پایانی آن آثار و تبعات منفی ناشی از تخریب ها و آلودگی هاي زیست محیطی نمود بیـشتري یافت. این آثار منفی به همراه اصلاح نگرش سیاستگزاران ، توجه به توسعه پایدار یعنی توسعه با حداقل تبعات منفی را به دنبال داشت که از نتایج آن ، ملزم شدن به تهیه گزارشات ارزیابی زیست محیطی طرح ها را می توان نام برد.
در کشور ما ارزیابی اثرات زیست محیطی در عین حال که موضوع و مفهوم جدیدي است ولی به لحاظ سابقه تاریخی می توان نشانه ها و احکامی را با عناوین دیگر و بشکل ساده تر در قوانین و مقـررات زیـست محیطـی قبلـی ایـران جـستجو نمود. در قوانین، مقررات و ضوابط سابق کشور، اصطلاح متداول و شناخته شده اي تحت عنوان ارزیابی زیست محیطی یا ارزیابی اثرات زیست محیطی Environmental Impact Assessment (EIA) وجود داشت و حتی انجام مراحل ارزیابی نیز در شکل و مفهوم حاضر درمقررات قانونی گذشته پیش بینی نگردیده بود. براي نخستین بار در سال 1354 در آئین نامـه جلوگیري از آلودگی هوا مصوب 54/4/29 کمیسیون هاي مجلسین وقت، صدور پروانه تاسیس هر نوع کارخانه و کارگـاه جدید و توسعه و تغییر کارخانجات و کارگاه هاي موجود موکول به رعایت مقررات و ضـوابط حفاظـت و بهـسازي محـیط زیست شده بود. البته در ملاك عمل قرار گرفته و رعایت می رشد و دامنه آن، بررسی و رعایت مقررات و ضـوابط زیـست محیطی یا ارزیابی موضوع صرفا از جهت تعیین محل استقرار کارخانجات و …و یا نهایتا توسعه و تغییر محـل آنهـا بـود، بنحوي که احداث صنایع در محل کمترین پیامد زیست محیطی را داشته باشد.
خوشبختانه در سال هاي اخیر، واحدي تحت عنوان دفتر ارزیابی زیست محیطی درحوزه معاونت محـیط زیـست انـسانی سازمان حفاظت محیط زیست ایجادگردیده و اجراي مقررات نظارتی مربوط به ارزیابی زیست محیطی طـرح هـا و پـروژه هاي توسعه را بر عهده دارد.
-2 ضرورت ارزیابی اثرات زیست محیطی
بررسی سوایق موضوعی اجراي طرح ها و پروژه هاي عمرانی در کشور نشان میدهد که در برنامه ریزي هاي گذشـته، بـه مانند بسیاري از کشورهاي درحال توسعه اهمیت و ارزش هاي منابع طبیعی و محیط زیـست از دیـدگاه تـصمیم گیـران پنهان بوده و بسیاري از آنها بدون توجه به ملاحظات زیـست محیطـی طراحـی و بهـره بـرداري گردیـده انـد. حاصـل و پیامدهاي چنین اقداماتی بروز آلودگی هاي مختلف و تخریب و تهی سایز شـدید منـابع محیطـی در کـشور بـوده اسـت.
مسلما شبکه هاي جمع آوري و تصفیه خانه هاي فاضلاب را می توان در زمره طرح هـا و پـروژه هـاي عمرانـی محـسوب نمود که از اثرات کوتاه و بلند مدت زیست محیطی برخوردار میباشند.
در حال حاضر هدف نهایی از حفاظت محیط زیست دستیابی به توسعه پایدار در قالب برنامه هاي اقتصادي هماهنـگ بـا اصول حفاظت از محیط زیست و ممانعت از تخریب و تهی سازي منابع تجدیدشونده و غیر قابل تجدید می باشد . از ایـن رو براي حل بنیادي مشکلات بحرامنی محیط زیست می باید دیدگاه هاي کلان و زیر بنایی توسه منطبق بـا قانونمنـدي هاي حفاظت محیط زیست طراحی شود و هرگونه سیاستگزاري و برنامه ریـزي توسـعه اقتـصادي، اجتمـاعی و فرهنگـی آینده کشور بر شالوده حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی و بهره وري خردمندانه از این منابع با نگرش ایجاد تعـادل و تناسب بین قانونمندي هاي محیط زیست و توسعه پایدار صورت گیرد. کاربرد ارزیابی اثرات زیست محیطـی بـه عنـوان یکی از ابزارهاي مدیریت محیط زیست، چنانکه از سه دهه قبل در بسیاري از کشورهاي توسـعه یافتـه ودر حـال توسـعه معمول می باشد، الزام استفاده از این نگرش را براي پروژه هاي بزرگ عمرانی تاکید می نماید. لذا براي کاهش مـشکلات
زیست محیطی موجود، نخستین هدف ارزیابی زیست محیطی اطمینان یافتن از رعایت سیاسـت هـا وخـط مـشی هـاي تعیین شده در برنامه ها و فعالیت هاي طرح ها و یا پروژه هاي مذکور در راستاي ضوابط، معیارها قوانین و مقررات زیست محیطی دولتی می باشد. از این رو ارزیابی شامل شناسایی کلیه اثرات مهم طرح ها و یا پروژه هاي پیشین هادي است که با ارائه گزینه هاي منطقی و مقبول، حداقل اثرات را باحداکثر افزایش کیفیت زندگی براي انسان ها و بیـشترین اعتمـاد و اطمینان را در سطوح تصمیم گیران و مردم ایجاد می نماید.
-3 قوانین و مقررات موجودمرتبط با ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح هاي فاضلاب
در بررسی قوانین و مقررات و مصوبات موجود در زمینه ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران، هر نوع مـصوبه و ضـابطه یاماده و حکم قانونی که در برگیرنده این مفهوم بوده و یا بنحـوي ارتبـاط بـا ارزیـابی یـا بـررس محـل اسـتقرار فعالیـت هایعمرانی و صنعتی داشته و یا در نهایت وضعیت پیشگیرانه اي را به لحاظ قانونی پیش بینی کـرده باشـد در زیـر مـورد نظر واقع شده است.
فهرست برخی از قوانین، مقررات و مصوبات مربوط به ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح هاي فاضلاب عبارتند از : -1 اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوري اسلامی ایران (همه پرسی (1358 -2 قانون برنامه دوم توسعه کشور، مصوب سال 1373 مجلس.
-3 قانون برنامه سوم توسعه کشور مصوب سال 1379 مجلس
-4 قاون حفاظت و بهسازي محیط زیست مصوب سال 1353 مجلس
-5 قاون نحوه جلوگیري از آلودگی هوا مصوب سال 1353 مجلس
-6 آئین نامه اجرائی قانون حفاظت و بهسازي محیط زیست مصوب سال 1354 -7 آئین نامه جلوگیري از آلودگی آب، مصوب سال 1373 -8 آئین نامه اجرائی قانون برنامه دوم توسعه، مصوب سال 1378 -9 آئین نامه جلوگیري از آلودگی صوتی، مصوب سال 1378 -10 قانون تویع عادلانه آب (مصوب (1361
-11 آئین نامه جلوگیري از آلودگی آب تدوین شده توسط وزارت نیرو و …
-4 پیش بینی اثرات
پیامدها و اثرات ناشی از فعالیت هاي پروژه هاي بزرگ عمرانی در مراحل ساختمانی، بهره برداري و پـس از خاتمـه بهـره برداري مختلف بوده و داراي تفاوتهاي آشکار ازنظر شدت اهمیت و دامنه می باشند. بـراي ارزیـابی پـروژه هـاي عمرانـی اثرات مختلف می بایست مورد بررسی ، تحلیل و تشریح قرار گیرند.
عمده ترین طبقه بندي اثرات شامل موارد زیر می باشند:
- اثرات برگشت ناپذیر و غیر قابل جبران، مانند تخریب زیستگاه هاي منحصر به فرد حیات وحش.
- اثرات قابل برگشت و تجدید پذبر، مانند بهره برداري از منابع آب هاي سطحی.
- اثرات مفید مانند ایجاد اشتغال و فرصت هاي شغلی و یا کاهش میزان بیکاري
- اثرات مشخص و مهم مانند، تخلیه مواد زاید خطرناك درآب هاي سطحی
- اثرات کوتاه مدت مانند ایجاد سر و صداي مزاحم در مرحله ساختمانی
- اثرات بلند مدت مانند سر وصدا
- اثرات استراتژیکی مانند سر وصدا
- اثرات استراتژیکی مانند تغییر در ساختارهاي قومی
- اثرات اولیه: مانند افزایش رسوبات ناشی از فعالیت هاي ساختمانی
- اثرات ثانویه: مانند بر هم خوردن تعادل اکولوژیک رودخانه بدلیل ورود رسـوبات و آلاینـده هـاي آب درمرحلـه احداث و یا بهره برداري پروژه
- اثرات ثالثیه: مانند کاهش جمعیت ماهیان تجاري در اثر بر هم خوردن تعادل اکولوژیک رودخانه
- اثرات مستقیم مانند سهولت دسترسی جوامع محلی به جاده ها و بزرگراه ها
- اثرات غیر مستقیم مانند افزایش زیباسازي
ابعاد مورد بررسی براي اثرات زیست محیطی درمورد همه طرح ها وپروژه هـا پـس از بررسـی وضـعیت زیـست محیطـی موجود درچهار بخش به شرح زیر صورت می پذیرد:
الف) اثرات زیست محیطی بر محیط فیزیکی
-1 اثرات بر خاك، موروفولوژي بر محیط فیزیکی
-2 اثرات بر آب، کمیت آب و کیفیت آب
-3 اثرات بر اقلیم، هوا و صوت: تغییرات هوا و بارش ها، کیفیت هوا
-4 اثرات ثانویه بین خاك، آب وهوا ب) اثرات زیست محیطی بر محیط هاي طبیعی
-1 اثرات بر گونه هاي گیاهی
-2 اثرات بر گونه هاي جانوري
-3 اثرات بر زیستگاه ها، چشم اندازها و میسر مهاجرت پرندگان ج) اثرات زیست محیطی بر محیط هاي اجتماعی و فرهنگی
-1 اثر بر سلامت و محیط بهداشتی مردم
-2 اثر بر محیط اجتماعی، اشتغال ، مسکن، آموزش
-3 اثر بر محیط فرهنگی، اعتقادات فرهنگی و مذهبی مردم، میراث فرهنگی د) اثرات زیست محیطی بر طرح هاي توسعه
-1 اثر بر سایر طرح هاي توسه کشاورزي، صنعتی و خدماتی منطقه
-2 اثر بر طرح آزمایش منطقه
-3 اثر بر کابري اراضی منطقه
-5 مطالعه موردي : اثرات زیست محیطی طرح بزرگ فاضلاب تهران
-1-5 اهداف طرح
در مطالعات طرح فاضلاب تهران سعی بر آن بوده که بادر نظـر گـرفتن کلیـه طـرح هـا و تمهیـدات در نظـر گرفتهـشده درماطلعات قبلی، نسبت به ارائه راهکارهاي مناسب براي افزایش مدت طرح در منطقه مـذکور و تکمیـل طراحـی شـبکه فاضلاب اراضی باقیمانده شهر تهران اهتمام بعمل آید. بطور کلی هدف این پروژه اجراي فاضلاب تهران، اجـراي شـبکه و تصفیه خانه هاي فاضلاب براي شهر تهران می باشد. این پروژه اثرات مثبت زیست محیطی بخصوص از نقطه نظر تـامین بهداشت عمومی و بهبود کیفیت آب هاي سطحی و زیر زمینی دارد. از پساب تصفیه شـده و لجـن تـصفیه خانـه در امـر کشاورزي استفاده خواهد شد که خود سبب افزایش محصولات کشاورزي و نیز حفظ منابع آب خواهدبود.
اثرات منفی این پروژه در مقایسه با آثار مثبت زیست محیطی بسیار ناچیز و قابـل اغمـاض بـوده و بیـشتر در ارتبـاط بـا مسائل ناشی از مرحله اجراي این تاسیسات می باشد.
-2-5سیماي کلی طرح
میزان نواحی مطالعه و اجرا شده شبکه فاضلاب تهران در مطالعات فاز اول قریب 16500 هکتار از اراضی شـهر تهـران را تحت پوشش خود قرار داده است. دامنه مطالعات طراحی شبکه جمع آوري فاضلاب تهران شامل دو قسمت، یکـی بـراي مناطق 20 گانه شهرداري تهران که خد غربی حدود مطالعات آن منتهی به مـسیل رودخانـه کـم اسـت و دیگـري بـراي مناطق غربی رودخانه کن (مناطق 21و22 شهرداري تهران) می باشد. پارامترهاي اصلی طرح بشرح زیر می باشند:
جدول شماره -(1) پارامترهاي اصلی طرح فاضلاب تهران
شرح مقدار واحد
طول شبکه فرعی (اقطار کوچکتر ومساوي 400 م م) 7802 کیلومتر
طول شبکه نیمه اصلی و اصلی (اقطار بزرگتر از 400 م م ) 499 کیلومتر
تعداد تصفیه خانه موجود محلی بیش از 1 واحد
تعداد تصفیه خانه هاي فاضلاب موجود خارج از شهر (تصفیه خانه جنوبی) 1 واحد
تعدادتصفیه خانه هاي فاضلاب پیش بینی شده خارج از شهر 2 واحد
مجموع تعداد مدول هاي تصفیه خانه ها 20 مدول
جمعیت تحت پوشش هر مدول 525 هزارنفر
شکل شماره -(1) سیماي کلی طرح فاضلاب تهران
در حال حاضر تصفیه خانه هاي موجود شهر تهران فقط جوابگوي بخش کوچکی از جمعیت عظـیم شـهر تهـران بـوده و سیستم متداول دفع فاضلاب شهر تهران عمدتا روش سنتی چاه جذبی می باشد. درمناطقی که سطح آب زیر زمینی بـالا می باشد. این روش عملکرد مناسبی ندارد. در این مناطق و در جاهائیکه زهکش هـاي آب هـاي سـطحی براحتـی و بـه سهولت در دسترس قرار دارند، فاضلاب مستقیم به این سیستم تخلیه می گردد.
عواقب ناشی از سیستم دفع موجود درجنوب شهر بخوبی ظاهر شده است. در این ناحیه آب هاي آلـوده خروجـی از چـاه هاي جذبی (نشتاب هاي) شمالی و زهکش هاي آب هاي سطحی باهم مخلوط گشته و حجم قابل ملاحظه اي از آلودگی را ایجاد می نمایند که همه این موارد سلامت و بهداشت عمومی را تهدید می نماید.
سلامت و بهداشت عمومی از طریق استفاده از آب هاي بسیار آلوده مسیل هاي سرخه حصار و فیروزآباد در آبیاري مزارغ غلات نیز مورد تهدید می باشد. علاوه بر این لجن مسیل ها نیز براي کشاورزي مورد استفاده قرار می گیرد که خود عامل دیگري براي تهدید سلامت و بهداشت عمومی است.
با اجراي تصفیه خانه هاي فاضلاب تهران، پساب خروجی با کیفیت مناسب و بهداشتی براي آبیاري زمین هایکـشاورزي و لجن تصفیه خانه بعنوان کودمورد استفاده قرار می گیرد. به همین منظور براي تصفیه خانه جنوبی کانال انتقـالی پـساب قبلا ساخته شده است.
با رعایتاستانداردهاي زیست محیطی که در شرایطی که امکان استفاده از پساب تصفیه خانه براي آبیاري مـستقیم زمـین هاي کشاورزي نباشد، می توان با بررسی هاي کامل اقدام به تغذیه پساب به آبخوان هاي دشت نمود تابـدین وسـیله بـه توسعه کشاورزي منطقه کمک گردد.
جدول شماره -(2) معیارهاي فاضلاب تصفیه شده براي تخلیه درّآ هاي سطحی و یا استفاده در آبیاري
کشاورزي بر اساس استانداردهاي سازمان حفاظت محیط زیست ایرات
لجن باقیمانده پس ازخشک شدن و ذخیره سازي به منظور استفاده در امر کشاورزي و تقویت خاك بطور مـداوم توسـط کامیون ها به مناطق مورد نظر حمل خواهد گردید.
-3-5 جنبه هاي مختلف برري اثرات زیست محیطی اجراي طرح
-1-3-5مصالح و تکنیک هاي ساخت وساز
-1-1-3-5شبکه جمع آوري فاضلاب الف- اجراي لوله گذاري به روش تونل زنی سنتی یا روش نقبی
روش تونل زنی سنتی بـراي اجـراي خطـوط لولـه فاضـلاب تهـران از سـایر 250
میلیمتر تا 1600 میلیمتر مورد استفاده قرار می گیرد. دراینروش میله هاي قـائم به فواصل حدود 5 تا 7 متر بر اسـاس ملاحظـات محلـی، بـین 2 آدم رو متـوالی توسط مقنی حفاري شده سپس کـوره و میلـه چـاه هـا را بهـم متـصل نمـوده و مقطعحفاري تونل بهتناسب سـایز لولـه فاضـلابرو تعریـق و رگـلاژ مـی شـود. در شرایطی که زمین حفاري از مقاومت و ایمنی کافی برخوردار نباشد بـا اسـتفاده از بلوك، چوب بست و کول اقدامات پیشگیرانه بعمـل آمـده و متناسـب بـا شـرایط تحت الارضی و مشخصات طرح بستر سازي انجام شده ولوله هاي فاضلابرو جهـت نصب به داخل کوره هدایت می شوند. از آنجایی که جنس لولـه فاضـلابرو تـاقطر
400 میلیمتر پلی اتیلن است لوله ها قبل از انتقال به داخل کوره بـه هـم جـوش شده، لوله یکپارچه آماده شده جهت نصب حد فاصل 2 آدم رو متـوالی بـه داخـل کوره انتقال و کشیده می شود. با توجه به خاصیت ویسکوالاستیـسیته لولـه هـاي مزبور عملیات فوق براي لوله هاي تک جدارهلی اتیلن امکانپذیر است ولیکن براي لوله هاي دو جداره پس از انتقال تک شاخه 6 یا 12 متري لوله ها اتصال لولـه در داخل تونل و معمولا بجاي جوش با استفاده از کوپلر و اورینگ و یا اتصالات جمع شونده انجام می پذیرد.
ب- اجراي لوله گذاري به روش پایپ جکینگ یا لوله رانی
از روش لوله رانی براي اجراي خطـوط اصـلی فاضـلاب تهـران از سـایز 1200 تـا
1600 میلیمتر استفاده شده است. استفاده از این روش محصوصا در طـول هـاي کوتاه مثلا عبور از تقاطع بزرگراه هاي پر ترافیک یا عبور از زیر تاسیسات مـدفون شهري چون کانال ها و تونل هاي آب و غیره متداول شده است. در شـرایطی کـه جنس لایه هاي زمین نامناسـب و ریزشـی اسـت و عمـق خـط لولـه زیـاد اسـت مشکلات استفاده از روش هاي عمول چون ترانشه باز یـا تونـل سـنتی افـزایش و ضریب ایمنی کار کاهش می یابد، لذا در چنین شرایطی روش لوله رانی از جمله راهکار مورد قبول براي این مسیر ها است.
پایپ جکینگ تکنیکی براي نصب خطوط لوله، داکـت هـا و کـالورت هـا در زیـر زمین است که همزمان با راندن لوله هاي مخصوص توسط جک هاي هیدرولیکی قوي عملیات حفاري نیز دورن شیلد در
جاي لوله ها با دست یا کمپرسور انجام می شود. طول درایو پاپ جیکنگ بـه علـت افـزایش اصـطکاك جـداره بـا خـاك بخصوص در زمین هاي ریزیشی محدود است. از حدود 50 متر بیشتر لازم است در بدنه لوله ها سرواخ هایی جهت تزریق بنتونیت به منظور تسهیل حرکت مولد و نیاز به فشار کمتر جک ها تعبیه شود. حالت هاي مختلف سیستم هاي حفـاري شامل دستی و مکانیکی می باشد.
-2-1-3-5تصفیه خانه فاضلاب
روش هایی که می توان براي جمع آوري و دفع فاضلاب مورد استفاده قرار دارد عمـدتا بـه دو روش کلـی جمـع آوري و دفع درمحل (onsite-disposal) و دفع دور ازمحل تقسیم بندي می شود. از روش هاي دفع در محل مـی تـوان بـه چـاه هاي جذبی و یا تراشنه هاي جذب و مخازن ذخیره اشاره کرد که در این روش نیاز چندانی به احداث جمع آوري فاضلاب نمی باشد. در روش هاي دفع دور از محل، فاضلاب بعد ازجمع آوري توسط یکی از سیستم هاي متعارف و یا غیر متعارف محل تصفیه خانه یا محل دفع نهایی هدایت می شود.
الف – تصفیه خانه هاي متمرکز
چنانچه از مفهوم کلمه متمرکز نیز مشخص می باشد این نوع سیستم ها داراي یک شبکه به هم پیوسته در کل اجتمـاع می باشد که نهایتا توسط یک یا چند خط انتقال به طرف یک تصفیه خانه هدایت می شو و بعد از تصفیه، کل پـساب بـه استفاده خاص می رسد. در این سیستم، شبکه جمع آوري می تواند بصورت ثقلی یا تحت فشار باشد.
محاسن کلی این روش عبارتند از :
- کاهش هزینه هاي اجرایی
- کاهش هزینه هاي بهره برداري
- استفاده از نیروهاي متخصص کمتر در زمان مدیریت بهره برداري به لحاظ وجود یک مرکز جهت تصفیه معایب کلی این روش نیز عبارتند از :
- طولانی شدن زمان اجراي کل سیستم
- عدم اجراء تمام سیستم به علت عدم تخصیص اعتبارات مالی
- عدم رضایت مردم از طولانی شدن طرح ها و همچنین از عدم بهره برداري از تاسیسات اجرا شده.
- مشارکت نکردن مردم بعلت عدم رضایت از طرح هاي در دست اجرا
- افزایش ریسک مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی در نتیجه بروز حوادث غیر مترقبه
ب- تصفیه خانه هاي غیر متمرکز
در این سیستم ها به دو شکل عمل می گردد:
- جمع آوري و دفع درجا (Onsite)
- استفاده از شبکه و تصفیه خانه در هر اجتماع کوچک قابل تفکیک در یک اجتماع بـزرگ ( Settled sewerage (system در این نوع سیستم، حتی شبکه و تصفیه خانه هاي طراحی و اجراء شده کوچک، قابل بهره برداري بـا
