بخشی از مقاله
نشخوار فکری؛ تعاریف و نظریه ها
چکیده
در سالهای اخیر بررسی الگوهای تفکر و افکار ناخواسته در اختلالات هیجانی و نقش آن در دوام این اختلالات مورد توجه متخصصین و پژوهشگران بالینی قرار گرفته است. یکی از انواع الگوهای فکری در اختلالات هیجانی،نشخوارفکری است.این نوع تفکر در برخی اختلالات هیجانی از جمله افسردگی،وسواس فکری،عملی،اختلال اضطراب فراگیر و اختلال ضربه روانی پس از حادثه مشاهده می‌شود.این سبک تفکر زیربنای شناختی بیماران مبتلا به افسردگی را مختل می‌کند و باعث افزایش مدت و شدت دوره‌های افسردگی می‌گردد در این مقاله تعاریف و نظریه‌های نشخوارفکری و برخی پژوهشهای مربوط به آن معرفی می‌گردد.
کلمات کلیدی
نشخوارفکری،تعاریف و نظریه‌ها
چکیده
در سالهای اخیر بررسی الگوهای تفکر و افکار ناخواسته در اخـتلالات هـیجانی و نـقش آن در دوام این اختلالات مورد توجه متخصصین و پژوهشگران بالینی قرار گرفته است. یکی از انواع الگوهای فکری در اخـتلالات هیجانی،نشخوارفکری است.این نوع تفکر در برخی اختلالات هیجانی از جمله افسردگی،وسواس فـکری،عملی،اختلال اضطراب فـراگیر و اخـتلال ضربه روانی پس از حادثه مشاهده می‌شود.این سبک تفکر زیربنای شناختی بیماران مبتلا به افسردگی را مختل می‌کند و باعث افزایش مدت و شدت دوره‌های افسردگی می‌گردد در این مقاله تعاریف و نظریه‌های نشخوارفکری و برخی پژوهشهای مـربوط به آن معرفی می‌گردد.
واژه‌های کلیدی:
نشخوارفکری،تعاریف و نظریه‌ها
مقدمه
نشخوار فکری واژه‌ای عمومی است که معمولا به چندین نوع تفکر اشاره می‌کند و غالبا به عنوان افـکار سـمج،چرخان و افسرده‌کننده در پاسخ به خلق پایین شناخته می‌شود.از اواخر دهه 08 تا امروز پژوهشهای زیادی درباره این الگوی تفکر انجام شده و متون زیادی نیز در این زمینه نگاشته شده است.در مرور مـتون عـلمی مربوط به نشخوار فکری پنج جهت‌گیری را می توان مشاهده کرد:1)نشخوار فکری:تعاریف،نتایج و مکانیسمهای مؤثر در تولید آن، 2)جنبه‌هیا فیزیولوژیک نشخوارفکری و تحقیقات مربوط به آن،3)نظریات نشخوارفکری و تحقیقات اعتباربخش به آن،4)تـحقیقات مـربوط به سنجش نشخوارفکری و ساخت ابزارهای اندازه‌گیری مناسب برای آن،5)راهکارهای درمانی برای کاهش نشخوارفکری و تحقیقات مربوط(پاپاجورجیو و ولز1ترجمه یوسفی،بهرامی برکتین 5831).این مقاله ضمن ارائه تعاریف نشخوارفکری به معرفی نـظریات نـشخوارفکری مـی‌پردازد.
تعاریف نشخوارفکری
از آنجا که نـشخوارفکری بـا هـیجان غم و اندوه همراه است و غم و اندوه یکی از هیجانات اصلی انسان است،لذا هرکس به فراخور خود آن را تجربه می‌کند.اما تعریف آن بـه سـادگی تـجربه آن نیست.مارتین وتسر2(6991،9891)نشخوارفکری را اصطلاحتی کلی می‌دانند کـه بـه طبقه‌ای کامل از افکار اشاره می‌کند که تمایل به تکرار دارند از دیدگاه آنها نشخوار فکری مجموعه‌ای از افکار آگاهانه معرفی مـی‌نمایند کـه حـول یک موضوع مهم می‌گردد و حتی در صورت غیبت تقاضاهای محیطی فـوری و ضروری این افکار پدیدار می‌شوند.محیط بیرونی با ارائه نشانه‌هایی ممکن است موجب حفظ این افکار شود اما در عـین حـال حـفظ این افکار و ادامه آن وابسته به نشانه‌های محیطی نیست.
نالن هاک سـما و هـمکارانش(1991)نشخوار فکری را به عنوان افکار منفعلانه و مکرر درباره علائم افسردگی،علل و نتایج آن مفهوم سازی کـردند.بـرطبق ایـن دیدگاه نشخوارفکری روی این حقیقت که فرد افسرده است،روی نشانه‌های افسردگی و روی علل،مـعنا و نـتایج (1)- Papagergiou Wells
(2)- Marteen Tesser
افـسردگی،استوار است.کانوی1،سنک2،هلم3و یلیک4(0002)نشخوارفکری را افکار مربوط به احساس غم می‌دانند و از آنـ تـحت عـنوان نشخوارفکری روی غم و اندوه یاد می‌کنند.الوی5 و همکارانش(0002)نشخوارفکری را به عنوان تعبیر و تفسیر حوادث اسـترس‌زای زنـدگی می‌دانند و آن را نشخوارفکری واکنش به استرس6معرفی می‌کنند.
برطبق تعاریف ذکر شده نشخوارهای فـکری افـکاری هـستند که:1)به حوادث یا ماهیت خلق افسرده مربوطند،2)هدف‌مدار نبوده و افراد را به طرح و عـمل خـاصی راهنمائی نمی‌کنند، 3)زمانی که فرد درگیر نشخوارفکری است از لحاظ اجتماعی با محیط هـمخوانی و مـشارکت نـدارد(پاپاجورجیو ولز، a 1002).
یکی دیگر از راههای تعریف نشخوار فکری ذکر تفاوت آن با دیگر فرآیندها و محصولات شناختی اسـت:
نـشخوارفکری در مقابل افکار اتوماتیک منفی
پاپاجورجیو و ولز( a 1002)می‌گویند افکار اتوماتیک منفی،ارزیابی‌های کوتاه و مـختصری از شـکستها و بـاختها در بیماران افسرده است در حالیکه نشخوارفکری زنجیری طولانی از افکار تکراری چرخان7و خود متمرکز8بوده و پاسخی بـه افـکارمنفی اولیـه می‌باشند.
نشخوارفکری در مقابل توجه خود متمرکز و خودآگاهی خصوصی9
پیزونسکی01و گرین برگ11(7991)مـی‌گویند خـود متمرکز بودن افسرده‌ساز روی کاهش ناهمخوانی‌ها بین حالت ایده‌آل و حالت واقعی استوار است ولی نشخوارفکری بیشتر فرضیه (1)- Comway
(2)- Csank
(3)- Holm
(4)- Blake
(5)- Alloy
(6)- Reactive rumination to stress
(7)- Recyclic thought
(8)- Self-Focuses
(9)- Private self-consciousness
(01)- Pyszcynki
(11)- Greenberg
سـازی بـرای مقابله با مشکل به شیوه حل مسئله است که ضرورتا هم پسـ از شـکست رخ نمی دهد.
نشخوارفکری در مقابل نگرانی
اگـرچه نـگرانی در بـیماران اضطرابی دیده می‌شود ولی به نظر می‌رسد در بـیمارات افـسرده نیز بالا باشد(استارسویک1،5991).نگرانی به عنوان زنجیری از افکار و تصورات و عواطف منفی سـنگین و احـتمالا غیرقابل کنترل شناخته می‌شود.چـنین افـکاری تلاش بـرای مـشارکت در یـک حل مسئله درونی،روی موضوعی است کـه پیـ‌امد نامعلومی داشته و یک یا بیش از یک نتیجه منفی دارد(نالن هاک سما و مـارو 5991).در حـالیکه نشخوارفکری ممکن است روی موضوعاتی از شـکست یا گذشته فردی اسـتوار بـاشد(بورکرک و همکاران 3891).به هرحال بـرخی از تـعاریف ذکر شده از بستر نظری خاص خود برگرفته شده‌اند.به طور کلی 3 نظریه عـمده از سـالهای 9891 تا سال 4002 شکل گرفته و تـکمیل شـده‌اند:1)نـظریه سبک پاسخ2،2) نـظریه فـراشناخت نشخوارفکری و مدل عملکرد اجـرایی خـود نظمی3 S-REF) 3)نظریه نشخوارفکری به عنوان عملکرد پیشرفت هدف فعالیت نیمکره‌های مغزی(پاپاجورجیو و ولز ترجمه یـوسفی،بـهرامی برکتین،5831).
نظریه‌های نشخوارفکری نظریه سبک پاسـخ
یـکی از نظریات نـشخوارفکری کـه تـاثیر بسزایی در شکل‌گیری و رشد تـحقیقات داشته نظریه سبک پاسخ است.این نظریه توسط نالن هاک سما و همکارانش(1991)شکل گرفت. او بـه دنـبال پاسخگویی به چرایی تفاوت شیوع افـسردگی در بـین زنـان و مـردان بـرآمد و نشخوارفکری را به عـنوان عـلت آن معرفی کرد.او براین باور است که افراد به سه روش با (1)- Starsevis
(2)- Self-Regulatory Executive Functional(S-REF)
(3)- Response style
خلق افسرده روبرو می‌شوند.1)نشخوارفکری 2)تـمرکززدایی1از خـلق افـسرده 3)حل مسئله.
همانگونه که قبلا ذکر شـد از دیـدگاه او نـشخوارفکری افـکار مـنفعلانه و مـکرر درباره نشانه های افسردگی،علل ممکن و نتایج افسردگی است.بنابراین به هنگام نشخوارفکری افراد مکرر افکاری مانند(چرا نمی‌توانم از عهده وظایفم برآیم؟چه اشتباهی کرده‌ام؟احساس می‌کنم نمی‌توانم براین حالاتم غـلبه کنم)را مرور می‌کنند.این افکار مانع حل مسئله می‌شوند.به این ترتیب این افکار چند مشکل عمده را به همراه دارند:
1)نشخوار فکری اثر خلق افسرده روی فکر را افزایش می‌دهد و باعث مـی‌شود تـا به احتمال بیشتر افراد افکار و خاطرات منفی را برای فهم خلق افسرده و شرایط حاضر استفاده کنند،2)نشخوارفکری از طریق بدبینی مانع حل مسئله مؤثر می‌گردد،3)نشخوارفکری مانع شکل‌گیری رفتار سازنده مـی‌شود،4)افـرادنشخوارکننده فکری حمایت اجتماعی را از دست میدهند(برکوک و همکاران 3991).
پژوهشهایی که خاستگاه آنها نظریه نالن هاک‌سما بوده با توجه به چهار موضوعی که مورد تـوجه او و هـمکارانش بوده است شکل گرفته‌اند ایـن مـوضوعات عبارتند از:1)اثرات نشخوارفکری روی سلامت روانی 2)منابع تفاوت فردی در نشخوارفکری،3)تفاوتهای جنسی در نشخوارفکری و شیوع افسردگی 4)پیش‌آیندهای رشدی نشخوارفکری(یوسفی، عابدی،بهرامی و محرابی،6831).
نظریه فراشناخت نـشخوارفکری و مـدل عملکرد اجرایی خودنظمی2 (S-REF)
ولز و مـتیوس3(6991)مـدل (S-REF) را ارائه کردند.هدف این مدل،برقراری ارتباط بین نظریه طرحواره بک،پردازش اطلاعات و خودنظمی می‌باشد.در این مدل ولز و متیوس ارتباط متقابل خودجوش و دو جانبه‌ای را بین سطوح چندگانه شناخت مطرح کردند.این مولفه‌های چندگانه،بـاورها،فـراشناخت،کنترل توجه،پردازش پیوسته و خودنظمی را شامل می‌شود. ساختار مدل (S-REF) سه سطح دارد.در پائین‌ترین سطح محرک بیرونی،افکار و حساسیتهای (1)- Distraction
