بخشی از مقاله
چکیده:
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین نشخوار فکری با باورهای وسواسی در زنان بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 300 نفر از آنها انتخاب شدند و هر کدام پرسشنامه نشخوار فکری و باورهای وسواسی را تکمیل نمودند. نتایج نشان داد که نشخوار فکری با باورهای وسواسی همبستگی مثبت و معناداری دارد و اینکه نشخوار فکری توان پیش بینی باورهای وسواسی را دارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت کاهش بکارگیری نشخوارفکری گامی مهم در جهت ارتقای سلامت روانی افراد باشد.
کلید واژه ها: نشخوار فکری، باورهای وسواسی
مقدمه
اختلال های اضطرابی یکی از اختلالات رایج با مرکزیت اضطراب است. اختلال وسواس از جمله اختلالات اضطرابی است که در ابتدا به واسطه تداوم افکار وسواسیٍ مشخص می شود افکار تکانه ها یا تصاویر ذهنی مزاحم برانگیزننده اضطراب که اداره زندگی فرد را به دست گرفته و برآن غالب می شوند - استینَ، . - 2002 نظریه پردازان شناختی معتقدند که شیوه های تفکر، برخی افراد را نسبت به اختلال های اضطرابی آسیب پذیر می سازند. به عقیده ی این نظریه پردازان، افرادی که بیشتر از سایرین دچار مشکلات اضطرابی می شوند، موقعیت های بی ضرر را تهدید کننده تر ارزیابی کرده، توجه ی خود را بیش از حد بر تهدیدها متمرکز می کنند و به صورت انتخابی اطلاعاتی را یادآوری می کنند که تهدید کننده به نظر می رسد - ریان، اپشتاین، کیتنر، میلر و بیشابُ، . - 2005
سالکوفسکیِ - - 1989 از اولین کسانی بود که پیشنهاد کرد افراد دارای باورهای ناکارآمد وسواسی، درگیر افکار سرزنش و مسئولیت در مورد آسیب های اتفاق افتاده برای خود و دیگران هستند. علاوه بر این راچمنّ - - 1993 نشان داد که برخی افراد وسواسی-اجباری از آمیختگی فکر - عمل رنج می برندکه نشان دهنده این باور است که افکار می توانند وقایع را تحت تاثیر قرار دهند و با عمل برابرند. رویکردهای شناختی- رفتاری جاری اختلال وسواسی- اجباری بر نقش باورهای ناکارآمد در ایجاد و تداوم اختلال تاکید دارند - بلوچ و همکارانْ، . - 2010 این مدل ها، افکار مزاحم را به عنوان محرک شناختی و تفکرات و باورهای اتوماتیک منفی را به عنوان پاسخ شناختی فرض می نمایند. این باورها و تفکرات اتوماتیک منفی، هیجان ها و رفتارهای - اجبارهای - شخص را تحت تاثیر قرار می دهند. مدل های شناختی معاصر - آبراموویتز و همکارانَ، - 2007 بیان می کنند باورهای وسواسی باعث ارزیابی منفی مختص- موقعیت از افکار مزاحم ناخواسته می شود که موقع بروز چنین افکار مزاحمی، ادراک تهدید - اضطراب وسواسی - فراخونده می شود.
علائم وسواسی هم به نشخوار فکریُ اسناد داده شده است - ماگینی و آمپولینیًٌ، . - 2001 نشخوار فکری زیربنای شناختی بیماران وسواسی فکری- عملی را دچار ناهنجاری می کند و با ناسازگاری ضعیف روان شناختی و افزایش احساسات منفی مانند خشم و فشار روانی رابطه دارد - وندزلف و وهنرٌٌ، . - 2000 براین اساس، نشخوار فکری یکی از ویژگی های شناختی بیماران وسواسی محسوب می شود که به صورت جر و بحث های درونی بی پایان با خود که برخی اوقات در مورد مسائل جزئی و پیش پا افتاده و گاهی درباره یک مساله فلسفی لاینحل بروز می کند - لیندی و پاولٌٍ،. - 2000 چندین مطالعه نیز به طور خاص به بررسی نشخوار فکری در وسواس پرداخته اند که همگی افزایش نشخوار فکری را در بیماران مبتلا به وسواس نسبت به افراد عادی گزارش نموده اند - آرمسترانگ، زالد و الاتنجیٌَ، . - 2011
مطالعات نشان داده است که نشخوار فکری هم در جمعیت های بالینی و هم در جمعیت های غیربالینی وقوع می یابد و وقوع آن محدود به هیچ یک از آسیب های روان شناختی نیست - پیرسون، پروین، رودز و مک کارونٌُ، . - 2008 زنان بیشتر از نشخوار گری استفاده می کنند - ریو اکسترمارٌِ، . - 2012 برخی از متخصصین نشخوار فکری را به عنوان نمونه هایی از افکار منفی عود کننده مطرح کرده و آن را فرآیندی فراتشخیصی می دانند که در بسیاری از آسیب های روان شناختی اتفاق می افتد - پیرسون و همکاران، . - 2008 بنابراین با توجه به مطالب گفته شده هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین نشخوار فکری و باورهای وسواسی در زنان بود.
روش
پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر، از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه زنان شهر تهران می باشد. به علت نبود فهرستی از جامعه آماری و میسر نبودن نمونه گیری تصادفی، مناسب ترین روش در این پژوهش، نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تشخیص داده شده است. در این روش، ابتدا شهر به مناطقی تقسیم - ملاک مناطق شهرداری بود - سپس از میان مناطق، نمونه هایی انتخاب شد. پس از آن، هر یک از مناطق نیز به خوشه هایی تقسیم شده و از هر خوشه، نمونه ها - 300 نفر - به طور تصادفی انتخاب شد. برای اجرای پژوهش ابتدا با توضیح هدف پژوهش و کسب رضایت پرسشنامه ها توزیع و جمع آوری گردید. پس از اجرای تحقیق، 300 پرسشنامه در مرحله فرضیه آزمایی تحلیل شدند. لازم به ذکر است که تعدادی از پرسشنامه ها به علت نقص یا عدم دقت در پاسخگویی به سوالات کنار گذاشته شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی - محاسبه میانگین، انحراف معیار - و آمار استنباطی - همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان - استفاده شد. کلیه تحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS-20انجام شد.
ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل مورد زیر می باشد. پرسشنامه باورهای وسواسی: گروه OCCWG، پرسشنامه ی باورهای وسواسی - 44 سوالی - را به عنوان ابزاری برای ارزیای نقش شناختارها در سبب شناسی و حفظ وسواس تدوین کرده اند. OBQ-44 شامل باورهای ناکارآمد احساس مسئولیت/ ارزیابی خطر و تهدید، کمال طلبی/ نیاز به ک سب اطمینان و قطعیت - - PC و اهمیت کنترل افکار - - ICT ا ست از مجموع نمرات سه زیر مجموعه، نمره ی کل باورهای وسواسی حاصل می شود. OBQ-44 دارای ثبات درونی - - 0/92 و ضریب پایایی - - 0/82 مناسب است - شمس و همکاران، . - 1385در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ محاسبه و 0/91 بدست آمد.
پرسشنامه نشخوار فکری: پرسشنامه نشخوار فکری زیر مقیاسی از پرسشنامه سبک های پاسخ نولن هوکسما و مورو - - 1991 است. این مقیاس خودگزارشی توسط نولن- هوکسما و مورو - - 1991 ساخته شده، دارای 22 سوال 4 گزینه ای لیکرت است که برای د ست یابی به ن شخوار فکری طراحی شده ا ست - آدلرٌّ، . - 2008 این مقیاس ن شان می ده که وقتی آزمودنی اف سرده می شود چقدر در هر فکر یا رفتار نشخواری درگیر می شود. نمرات می تواند بین 22 تا 88 متغیر باشد - باروٌْ، . - 2007 ترینور و همکاران - - 2003، ضریب آلفای این مقیاس را 0/90، اعتبار بازآزمایی را 0/67 گزارش کرده اند - به نقل از یوک و همکارانٌَ، . - 2010 آلفای کرونباخ بدست آمده در نمونه ایرانی 0/90 گزارش شده است - منصوری، . - 1388 در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ محاسبه و 0/8 بدست آمد.
یافته ها
