بخشی از مقاله
چکیده
موضوع این پروژه بررسی چارچوب برنامه ریزی کالبدی مراکز توانبخشی سلامت روان کودکان با رویکرد هنردرمانی است، از آنجائیکه مراکز رواندرمانی به عنوان یکی از اصلی ترین احتیاجات در امور بهداشت و درمان جامعه بوده است و با توجه به روند رو به رشد جمعیت و پیشرفت علوم پزشکی طراحی و ساخت مراکز توانبخشی سلامت روان به عنوان یک اولویت در برنامه ریزی های شهری قرار دارد. پس بنابراین مطالعات جامعی پیرامون طراحی بناهای درمانی اهمیت بسیاری دارد. هدف از انجام این تحقیق ارتقای سطح اطلاعات درباره ی طراحی بناهای درمانی و تحلیل و مقایسه این مراکز در خارج از ایران است.
این که چارچوب برنامه ریزی کالبدی این مراکز چه بوده است، پرسش تحقیق پیش روست. چهارچوب نظری این تحقیق این است که طراحی این فضاها از یک برنامه کالبدی و فیزیکی استانداردی تبعیت می کند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و روش استدلال قیاسی و روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای است. جامعه آماری شامل بیمارستان دانشگاه Davis، بیمارستان Colorado می باشد. پس از بررسی نتایج به دست آمده از مقایسه ویژگی های نمونه ها و همچنین مقایسه آن ها با استانداردهای طراحی، پیشنهادهایی در خصوص ویژگی های رنگ، نور، کیفیت محیطی، مواد و مصالح، همجواری و مساحت در بخش های مختلف را در قالب جدول ارائه دادیم.
-1مقدمه
کودکان و نوجوانان برای مشکلات مختلفی مانند اضطراب، بیش فعالی، رفتار ضد اجتماعی، افسردگی، اختلالات مربوط به خوردن و گونه های دیگر نابهنجاری در کیلینیک ها، بیمارستان ها و سایر مراکز بهداشت روانی تحت درمان قرار می گیرند - کزدین،. - 1388 دلایل روشنی برای تمرکز بر روان درمانی کودکان و نوجوانان وجود دارد و نیاز شدیدی به تأمین بهداشت روانی کودکان احساس می شود. نیاز به خدمات روانی ممکن است از حدود و نوع مسائلی که کودکان دچار آنها می شوند، فراتر رود.
یکی از شیوه های درمان غیر دارویی، هنر درمانی می باشد که در این روش از تأثیرات روانی برخی هنرها از جمله نقاشی بر ذهن و روان بیمار استفاده می شود. هدف کلی درمانگران این است که مددجو را قادر سازند با استفاده از ابزار هنر در محیطی سالم و امن در خود رشد و تحول ایجاد کند. هنر درمانی، یک روش مراقبتی است که فرآیند روان درمانی را گسترش می دهد به طوریکه این فرآیند شامل واکنشهای کلامی، دیداری و احساسی مددجو می شود - مهدوی، . - 1385 هنردرمانی اساساً در سال 1942 توسط آدرین هیل هنرمند بریتانیایی آغاز شد. او هنر را برای درمان بیماران بستری در بیمارستان مسولین به کاربرد. در آمریکا مارگرت نامبرگ در سال 1940 در بیمارستانی در نیویورک از شیوه های هنردرمانی استفاده کرد.
لورتابندر و شیلدر همزمان کار هنر درمانی را روی کودکان استثنایی شروع کردند و سپس هنردرمانی در اروپا شروع به رشد کرد و امروزه می توان با انواع متنوع آن جنبه های درمانی موثری را به وجود آورد - گارتن، . - 1387 از جمله حوزه هایی که در حال حاضر در بسیاری از اوقات از هنر درمانی به عنوان بخشی از درمان استفاده می شود، روانشناسی - کاربرد هنر برای آشکار کردن احساسات نهفته - و درمان فیزیکی - کمک به اعتماد به نفس و توانبخشی - است. روانشناسان کودک و پزشکان خانواده، اغلب به علت اینکه کودکان برای بیان احاسات توسط کلمات شرایط سختی را تحمل می کنند از هنردرمانی استفاده می نمایند. این رشته همچنین یک جزء حیاتی از فعالیتهایی است که در بسیاری از شیرخوارگاه ها و آسایشگاه ها یا در موارد نیاز به پرستاری طولانی مدت، مورد استفاده قرار می گیرد.
-2مبانی نظری
-1-2هنردرمانی
هنردرمانی شامل طیفی از کاربردهای درمانی است که از هنرهای دیداری تشکیل شده است. در یک سوی طیف، هنر به عنوان ابزاری از ارتباط غیرکلامی مورد تاکید قرار دارد. زیرا آثار هنری علاوه بر امکان تداعی و تفسیر، به درک و حل مشکلات هیجانی کمک می کنند. در سوی دیگر این طیف، درمان از خود فرآیند هنری ناشی می شود: سودمندی این فن، بستگی دارد به اینکه اثر هنری خاصی در طول زمان چه نیروئی برای حل تعارضات درون فردی و تعلارضات بین فردی و جامعه از خود نشان داده شده است. پایه و اساس کار هنر درمانگر، در تمامی اشکال آن، توضیح و تشریه هنرهای دیداری به عنوان پلی بین تجربیات درونی و بیرونی فرد می باشد.
-1-1-2هنر درمانی گروهی
هنردرمانی گروهی فرآیندی است که کیفیات شفابخشی و درمانی هنر را، با روان درمانی گروهی تلفیق می کند. در اجرای هرگونه هنر درمانی گروهی، افرادی در فرایند اصلی آفرینش هنر درگیرند و کارشان را با دیگران به شراکت می گذارند، اگرچه درمانگران غالباً افراد را تشویق می کنند تا به خلق هنر، به طور انفرادی و خارج از جلسه گروه بپردازند و سپس آن را به بحث به میان گروه بیاورند، اما در اغلب بخشها هنر در خلال جلسه گروهی پدید می آید.
پایه و اساس هرگونه هنر درمانی گروهی وارد کردن شرکت کننده ها در فرآیند ساختاری هنر و به مشارکت گذاشتن فعالیتهای هنری این افراد است. اگرچه هنر درمانگر تاکید خود را بیشتر بر انجام و ساخت کارهای هنری در جلسات دارد ولی از تشویق مراجعین برای انجام کارهای فردی هنری که خارج از گروه است غفلت نمی کند و سعی می کند از مراجعین فعالیتهای هنری خود را خارج از گروه انجام بدهند و آن رابه گروه بیاورند و به بحث بگذارند. مشارکت در فعالیتهای هنری گروهی باعث می شود که مراجعین بر ترس از رویارویی مستقیم بر احساسشان غالب شوند. در این رابطه، فعالیتهای هنری در مراحل اولیه گروه درمانی باعث پیشرفت اعتماد، احترام متقابل و احساس از عزم و موفقیت می شود. - گارتن، . - 1387
-2-2انواع روشهای هنر درمانی
بیشتر پژوهش هایی که در خصوص کودکان انجام گرفته بر مسائل یادگیری و شناختی متمرکز بوده است از جمله این مشکلات می توان به نبود مهارت در تصمیم گیری، سازماندهی و برنامه ریزی، اعتماد به نفس پایین، مفهوم خود ضعیف، تکانشی بودن و وجود مشکلاتی در روابط اجتماعی و وابستگی به دیگران اشاره کرد. استفاده از نقاشی، مجسمه سازی، عکاسی، کلاژ، موسیقی، نمایش و شعر انواع گوناگون هنر درمانی را تشکیل می دهد که تحت عناوین موسیقی درمانی، نمایش درمانی، قصه درمانی و نقاشی درمانی ارائه می شود. - صادقی سیاح،. - 1391
1-2-2موسیقی درمانی
موسیقی ساختاری سرشتی دارد و سن و سال نمی شناسد. همه ی افراد در هر سن و شرایط دشوار با مشکلات روانشناختی می توانند از موسیقی درمانی استفاده کنند. موسیقی درمانی روشی نظاممند است و به صورت علمی، و مناسب با نیاز و مشکل فرد تجویز می شود. لذا این تصور که هر موسیقی برای هر کس و درهرجا مفید است برداشتی اشتباه است.
