بخشی از مقاله
چکیده
عدم افشای بهموقع اخبار بد و انباشت این اخبار در داخل شرکت و انتشار یکباره این اخبار به بازار، منجر به سقوط قیمت سهام میشود. همچنین، در دسترس نبودن اطلاعات خاص شرکت و عدم انعکاس آن در قیمت سهام، منجر به همزمانی قیمت سهام شرکت با صنعت/بازار میگردد. در این راستا، رقابت در بازار محصول به عنوان سازوکاری اثرگذار بر میزان افشای اطلاعاتمیتواندبر ریسک سقوط و همزمانی قیمت سهام مؤثر باشد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر،بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر ریسک سقوط و همزمانی قیمت سهام است. بهمنظور دستیابی به هدف مذکور، 100 شرکت از بین شرکت های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1383 الی 1393 به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد، افزایش رقابت در بازار محصولاثر منفی و معناداری بر ریسک سقوط و همزمانی قیمت سهام دارد. از این رو، رقابت در بازار محصول با ایجاد جریان روان از افشایاطلاعات، کاهش ریسک سقوط و همزمانی قیمت سهام را به دنبال خواهد داشت.
واژههای کلیدی: رقابت در بازار محصول، افشای اطلاعات، ریسک سقوط قیمت سهام، همزمانی قیمت سهام.
.1 مقدمه
قیمتگذاری داراییهای مالی1، از چالشیترین حوزههای دانش مالی است. اساس این بحث، شناسایی عواملی است که از توان توضیحی بالایی برای تبیین تغییرات بازده داراییها برخوردار باشد. پارادایم حاکم بر قیمتگذاری دارایی در مالی کلاسیک، منشاء دو نوع اصلی مطالعات تجربی در حوزه یاد شده است. اول، مطالعاتی که سعی در احصای عوامل ریسک فراگیر دارد و دوم، پژوهش هایی که با فرض کفایت و صحت عوامل ریسک فراگیر احصا شده، ذیل الگوهای مختلف قیمت گذاری، سعی دارد به تبیین و توضیح ابعاد مختلف این الگوها بپردازد - دولو، . - 1395 در همین راستا، رول - 1988 - 2 با فرض صحت و کفایت تصریح الگوی بازار، ضریب تعیین پایین الگوی مذکور را به معاملات مبتنی بر اطلاعات منتشر نشده خاص شرکت3 - اطلاعات خصوصی - منتسب نموده و معتقد استتنها بخش نسبتاً ناچیزی از تغییرات قیمت سهام، ناشی از اطلاعاتی است که به صورت عمومی منتشر میشود. به این ترتیب، رابطه همزمانی قیمت سهام4 و افشای اطلاعات خاص شرکت، اهمیت یافت. اساس رابطه اخیر، مبتنی بر این مفهوم است که شفافیت اطلاعاتی بالاتر و افشای کامل اطلاعات خاص شرکت، منجر به کاهش همزمانی میگردد. در واقع، تا زمانی که اطلاعات اختصاصی کمتری منتشر گردد، دلیلی برای انحراف بازده سهام انفرادی از بازده شاخص بازار وجود نداشته و لذا همزمانی قیمت سهام افزایش می یابد. از سوی دیگر، تضاد منافع ناشی از جدایی مالکیت از مدیریت همواره به صورت عدم تقارن اطلاعاتی بر رابطه مدیران و سرمایهگذاران سایه افکنده است به نحوی که مدیران در افشای اخبار مثبت شتاب کرده و انتشار اخبار منفی را تا حد امکان به تعویق میاندازند. عدم افشای بهموقع اطلاعات ناخوشایند توسط مدیران نمی تواند برای همیشه تداوم یابد. وقتی اطلاعات منفی افشا نشده شرکت، به یکباره منتشر می گردد، سقوط قیمت سهام5 را در پی دارد. بر این اساس، انتظار می رود عدم افشای اطلاعات، منجر به افزایش همزمانی و ریسک سقوط قیمت سهام گردد - دولو، . - 1395
از اینرو، تغییرات قیمت سهام، تغییرات بازار سهام و تغییرات قیمت در نتیجه اطلاعات سطح بازار، صنعت و خاص شرکت برای سرمایهگذاران، تحلیلگران مالی و اقتصادی، دارای اهمیت بسیاری است - یوتز6، . - 2016 بنابراین، سازوکارهایی از اهمیت شایان توجهی برخوردار استکه بتواند با افشای بهموقع سطحی مناسب از اطلاعات، منافع سرمایهگذاران و دیگر فعالان بازار را حفظ نماید. یکی از این سازوکارها، توجه به رقابت در بازار محصول7 است. در این خصوص، چنگ8 و همکاران - 2013 - معتقدند شرکتهای فعال در صنایع رقابتی، سیاستهای افشای اطلاعات بهتری را دنبال میکنند و رقابت در بازار محصول، از عوامل مؤثر در بهبود کیفیت اطلاعات حسابداری است - نمازی و همکاران، . - 1393رقابت در بازار محصول، بهعنوان سازوکار حاکمیتی برونسازمانی، از عوامل مهم در تصمیمگیریهای مربوط به افشای اطلاعات توسط شرکتها محسوب میشود - تنگ و لی9،
. - 2011در این دیدگاه، رقابت در بازار محصول بهعنوان عامل مهم خارجی منجر به ایجاد جریان روان اطلاعات شده و با بهبود اطلاعات در دسترس سرمایهگذاران و افشای هر چه بیشتر اطلاعات شرکت و نیز کاهش توانایی مدیران در پنهان کردن اخبار بد، منجر به انعکاس بیشتر اطلاعات خاص شرکت در قیمت سهام شده و همزمانی و ریسک سقوط قیمت سهام را کاهش خواهد داد - ورست10، 2016؛ سونگ11، 2015؛ ژین12 و همکاران، 2015؛ هائو و پینک13، . - 2011
با توجه به مطالب پیشگفته، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر همزمانی و ریسک سقوط قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران است و برای دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر به منظور پاسخ به این سؤالهابنا شده است:
سوأل اول: آیا افزایش رقابت در بازار محصول، همزمانی قیمت سهام را کاهش میدهد؟
سوأل دوم: آیا افزایش رقابت در بازار محصول، ریسک سقوط قیمت سهام را کاهش میدهد؟
.2 ادبیات پژوهش
.2-1 همزمانی قیمت سهام
همزمانی قیمت سهام نشاندهنده میزانی از تغییرات بازده سهام شرکتها است که توسط بازده بازار و صنعت توضیح داده میشود و با استفاده از آن میتوان مقدار نسبی اطلاعات خاص شرکت - درمقابل اطلاعات در سطح صنعت/بازار - را اندازهگیری نمودکه در قیمت سهام منعکسشده است. در این چارچوب، قیمتهای سهام با همزمانی بیشتر، مقدار نسبیبیشتریاز اطلاعات در سطح صنعت/بازار - اطلاعات خاص شرکت - را در خود دارند - پیتروسکی و رولستون14، . - 2004 قیمتهای سهام شرکت دارای همزمانی کمتر، کمتر به حرکتهای بازار، وابسته است. زیرا مقدار بیشتری از اطلاعات خاص شرکت وجود دارد که فعالان بازار به آن استناد میکنند. ازآنجاکه کسب اطلاعات خاص شرکت برای سرمایهگذاران بهویژه سرمایهگذاران انفرادی پرهزینه است؛ بنابراین، سرمایهگذاران به اطلاعات بازار اکتفا میکنند که باعث ایجاد همزمانی قیمت میشود. شرکتها میتوانند اطلاعات خصوصی را با اجرای سیاست افشای اطلاعات و از طریق گزارشهای مالی به سرمایهگذاران منتقل کرده و باعث کاهش همزمانی قیمت شوند - هاگارد15 و همکاران، . - 2008 مدیریت اطلاعات خاص شرکتها باعث افزایش همزمانی قیمت میشود. بهگونهای
