بخشی از مقاله
چکیده
انشاء به معنی ایجاد کردن، پرورش دادن، ابداع و خلق کردن است.در اصطلاح ادبیات انشاء عبارت از نگارش جملات عباراتی است که افکار نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند که خواننده آنها رابه سهولت بفهمد و برایش خوشایندو مطلوب باشد .[1] کلاس درس انشا باید تمرین خوبی برای خوب نوشتن، خوب اندیشیدن و خوب سخن گفتن باشد. نوشتن انشا در کلاس، اعتماد به نفس، قدرت وتفکر و خلاقیت و استقلال را در دانش آموزان تقویت می کند. ارائه موضوع های پیشنهادی از سوی دانش آموزان در کلاس انشا ذوق نوشتن را در دانش آموزان تقویت می کند. آرایه های ادبی باعث زیبایی نوشته شده و کاربرد آن قوه ی تخیل دانش آموز را فعال می سازد.
تشویق دانش آموزان به مطالعه ی کتاب ضمن ترویج فرهنگ کتاب خوانی، مهارت آنها را در نوشتن افزایش داده و دانش آموز را در ارائه ی مطالب ارزشمند یاری می دهد. نوشتن داستان های کوتاه در زنگ انشا برای تقویت خلاقیت وقوه ی تخیل دانش آموزان مفید می باشد.[7] با رعایت این موارد می توانیم در درس انشا شوق و علاقه ایجاد نمود و کلاس انشا را جذاب تر و متنوع تر نماییم . اینجانب انسیه خان بابایی آموزگار دبستانحضرت رقیه - س - تصمیم گرفتم در اقدام پژوهی به اجرا درآمده به نقش متقابل انشاء و مهارت های نوشتاری با تفکر خلاق دانش آموزان بپردازم.
کلمات کلیدی : انشاء، خلاقیت، ادبی، تخیل، مطالعه
.1 مقدمه
یکی از دغدغه های مسئولان بحث خلاقیت است. به کارگیری مهارت های دبیر خلاق در روند یادگیری فراگیرندگان قدم موثری است که می تواند در تدریس زبان و ادبیات فارسی تحول و دگرگونی ایجاد کند. یکی از مهم ترین ویژگی های انسان، خلاقیت است. آدمها با استعدادهای درونی خود می توانند خلاق باشند. زمانی که این استعدادها و قدرت تفکر دانش آموزان پرورش می یابد و جهت دار می شوند، خلاقیت شکل می گیرد و یکی از ابعاد خلاقیت، خلاقیت در نوشتن است.متاسفانه درس انشاء در بعضی مدارس جدی گرفته نمی شود در حالی که انشا هم یعنی خلاقیت.[2]انشا تراوشات فکری نویسنده در مورد موضوعی خاص است حال این که این تراوشات چگونه و با چه فکر و بیانی روی کاغذ جاری می شود به قوانین احتیاج دارد .
اکثر اوقات کلاس درس انشا و نگارش برای دانش آموزان کلاس خسته کننده تکراری و غیرقابل تحمل است، در حالی که این درس و این ساعت باید دهن را روشن، اندیشه را رها و روح و قلب را آرام سازد. دانش آموزان از عقاید بگویند، از نوشتن لذت ببرند، فکر کنند و تخیلشان را قوی سازند.وقتی دانش آموز بداند که انشا به معنی آفریدن جمله هایی است که حامل افکار و احساسات درونی ما راجع به موضوعی خاص است فکرش را به کار می اندازد تا بهترین جمله ها را به نمایش بگذارد و شنونده را سرشوق آورد تا صحبت هایش را گوش دهد . .[4]وقتی دانش آموز بداند که مدت زمان انشاء محدود است می کوشد افکارش را سریع مرور کند و افکار خود را هر چهسریعتر روی کاغذ بیاورد و به دیگری وابسته نباشد و می کوشد بهتر بنویسد.
اگر دانش آموز تشویق شود کتاب هایی را که مطالعه می کند خلاصه نویسی کند و زنگ انشا برای دوستانش بخواند او ضمنعادت به مطالعه و فرهنگ پذیری، در نوشتن انشاء نیز مهارت می یابد.وقتی دانش آموز بداند که اگر در انشایش جمله ای ارزشمند باشد که نظر دوستان را جلب می کند، ناخودآگاه به سوی نوشتن جملات زیبا کشیده شده و در ضمن با یادداشت کردن مطالب مفید انشای هم کلاسی ها، می تواند در انشاهای بعدی خود نیز از آن ها بهره بگیرد و مطالب خود را نیز پربارتر کند.
.2 بیان مسئله
هرفردی درجامعه نیاز به آموزش دارد تا مراحل رشد وتکامل را طی کند به قول کانت »بشر تنها با تعلیم وتربیت تواند شد وآدمی چیزی جز آنچه تربیت از او می سازد نیست .« بنابر این نیاز به آموزش وپرورش از حقوق اسلامی افراد بشمار میرود وهر گونه ایجاد تحول ورشد وپیشرفت فردی واجتماعی حاصل تربیت وآموزش است .راجع به تعلیم وتربیت وآثار مترتب برآن از دیر باز سخن بسیار گفته اند وگفته فوق در حقیقت مشت نمونه خروار است و...انشا در لغت به معنی سخن آفریدن و نشو نما دادن و بزرگ گردانیدن است. و در اصطلاح ادبیات عبارت از نگارش جمله ها و عبارتهایی است که افکار و اندیشه نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند تا خواننده آنها را به آسانی بفهمد و برای اوخوشایند باشد. [5]
یکی از عوامل متعدد ناموفق بودن درس انشا نداشتن روش مناسب است. لزوم به کارگیری روش مطلوب در تدریس به اندازه ای است که بعضی از دست اندرکاران علوم تربیتی بهره گیری از روش های مناسب را مهم تر از دانش آن درس دانسته اند. تلاش برای تدریس انشا امری ضروری و لازم است. در کلاس های ما تدریس به همان شیوه های سنتی تکرار مطالب گذشته است. و از دیدگاه علوم تربیتی هر کاری که مکانیکی انجام شود کاری آموزشی نیست. زیرا خلاقیت در آن وجود ندارد و تا خلاقیت نباشد مسائل اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، و سیاسی حل نمی شود و باید کاری کنیم که کلاس انشا تبدیل به کارگاه نوشتن شود.
جمله نویسی ویا موضوع انشاء در کلاس درس ، باید طوری باشد که خاطره ای در ذهن دانش آموز تداعی کند یا چیزی راببیند وبشناسد تا بتواند در مورد آن مطلب بنویسد.دانش آموزان دارای اختلال یادگیری در بسیاری از جنبه های بیان نوشتاری از همکلاسی های فاقد اختلال یادگیری،عقب ترند.این تفاوتها همیشه پایدار نیست وتا حدود زیادی برطرف می شود.هر چنددانش آموزان بزرگتر،اصول نحوی وواژگان پیچیده تری را نسبت به دانش آموزان خردسال به کار می برند . چرا باید انشاء و جمله نویسی در ما تقویت شود؟
-1جهت انتقال دانسته های خود به دیگران .
-2جهت تقویت استعداد و قوه تخیل خود.
-3 جهت پرورش تفکر ،دقت،ادراک و استدلال خود.
انشا در لغت به معنی سخن آفریدن و نشو نما دادن و بزرگ گردانیدن است. و در اصطلاح ادبیات عبارت از نگارش جمله هاو عبارتهایی است که افکار و اندیشه نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند تا خواننده آنها را به آسانی بفهمد و برای اوخوشایند باشد.یکی از عوامل متعدد ناموفق بودن درس انشا نداشتن روش مناسب است. لزوم به کارگیری روش مطلوب در تدریس به اندازه ای است که بعضی از دست اندرکاران علوم تربیتی بهره گیری از روش های مناسب را مهم تر از دانش آن درس دانسته اند.تلاش برای تدریس انشا امری ضروری و لازم است. در سر کلاس های ما تدریس به همان شیوه های سنتی تکرار مطالب گذشته است. و از دیدگاه علوم تربیتی هر کاری که مکانیکی انجام شود کاری آموزشی نیست. زیرا خلاقیت در آن وجود ندارد و تا خلاقیت نباشد مسائل اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، و سیاسی حل نمی شود و باید کاری کنیم که کلاس انشا تبدیل
به کارگاه نوشتن شود. [6]
توصیف وضعیت موجود
اینجانب انسیه خان بابایی آموزگار دبستان حضرت رقیه - س - هستم و مدت 12سال است که در آموزش و پرورش در حال خدمت می باشم. کلاسی که اقدام پژوهی فوق را مبتنی بر آن انجام می دهم پایه پنجم این آموزشگاه می باشد که 24نفر
