بخشی از مقاله
چکیده
از جمله عوامل بسیار مهم در شناخت مشکلات جامعه و یافتن راه حل برای آنها ، امر پژوهش و تحقیق است. امامتأسفانه هنوز فرهنگ پژوهش در کشور ما نهادینه نشده و باور راستین برای پژوهش در بخش های گوناگون آموزشی و فرهنگی تقویت نگشته است که بتوان از آن در جهت توسعه و پیشرفت کشور استفاده نمود. اعتقاد به اینکه پژوهش می تواند بسیاری از مسائل را حل کند یا آنها را کاهش دهد در میان مسئولان چندان قوی نیست و هنوز بسیاری از دست اندر کاران طعم شیرین استفاده از نتایج تحقیق را نچشیده اند. امر پژوهش باید با قدرت، قوت، جدیت و گستردگی بیشتری در نظام آموزشی کشور - از پیش دبستان تا تحصیلات تکمیلی و آکادمیک وحتی در حوزه های علمیه - توسعه و دنبال شود تا دانش آموزان به پژوهش و پژوهشگری علاقه مند شده و آینده تحقیقاتی کشور را به نحو مطلوب محقق نمایند.
تحقق این هدف در شرایط فعلی منوط به تقویت وتوسعه فرهنگ پژوهشیدر بین جوانان، طلاب و دانشجویان آینده ساز جامعه و به کارگیری دانش های پژوهش محور و فناوری های نوین توسط آنهاست. این مقاله ضمن ارائه راهکارهای نو ، پیشنهاد می کند با تغییر اساسی در ساختار نظام آموزشی و به کارگیری رویکرد پژوهش محور در برنامه های درسی دانش آموزان،دانشجویان، طلاب؛ می توانند نقش تعیین کنندهای در اشاعه تفکر پژوهشی و پژوهشگری داشته و بدین ترتیب نیروی انسانی مورد نیاز آینده کشورمان را در جهترشد و توسعه تأمین نماید.
کلمات کلیدی: انگیزه،تفکر،فرهنگ،پژوهش
گام اول - عنوان پژوهش - : چگونه توانستم با راهکارهای ایجاد انگیزه،تفکر و فرهنگ پژوهش را در بین همکاران اداری و شاغل درمدارس تقویت و توسعه بخشم؟
مقدمه :
از جمله عوامل بسیار مهم در شناخت مشکلات جامعه و یافتن راه حل برای آنها ، امر پژوهش و تحقیق است پژوهش از دوبعد دارای اهمیت است : نخست اینکه چاره گشای مشکلات فردی و اجتماعی است و دیگر این که با افزایش دانسته های انسان به او کمک می کند تا با انتقال یافته های خود به دیگران در حل مشکلات جامعه کمک مضاعف کند . اما نکته مهم این است که خود پژوهش نیز نیازمند آموزش است چرا که پژوهش در حقیقت یک فن است و روش های مختلفی دارد که یادگیری و به کاربستن آنها جز با آموزش میسر نیست .در واقع تاکیدی که در تعریف تحقیق بر روش های منظم شده است ما را به آنجا راهنمایی می کند که روش های منظم فقط با آموزش حاصل می شوند نه به صورت تصادفی. اعتقاد به اینکه پژوهش می تواند بسیاری از مسائل را حل کند یا آنها را کاهش دهد در میان مسئولان چندان قوی نیست و هنوز بسیاری از دست اندر کاران طعم شیرین استفاده از نتایج تحقیق را نچشیده اند.
این قضیه در مورد نهادهایی که رسماً متولی این امرند و نام تحقیقات را با خود یدک می کشند نیز صادق است. در حال حاضرمقوله پژوهش در دانشگاه های سراسر کشور به عنوان کار تفریحی و درجه دوم تلقی می شود و برای تربیت پژوهشگر حرفه ای هیچگاه تدبیری جدی اندیشیده نشده است . آمار موجود نشان می دهد که در کشور ما به ازای هر یک میلیون نفر شمار محققان کم و از نظر سهم تحقیقات از تولید ناخالص ملی اندک است. در حالیکه در کشورهای پیشرفته 3000 نفر به ازای هر یک میلیون نفر محقق به چشم می خورد و قریب به درصد از تولید ناخالص ملی برای تحقیقات منظور می شود.شکی نیست که مهمترین واساسی ترین رکن نظام پژوهشی را نیروی انسانی محقق که از توانایی ها ، قابلیت ها و مهارت های لازم پژوهشی برخوردار باشند تشکیل می دهند.
اینجانب شهلازرجام2نیز مدت بیست سال است که در آموزش و پرورش مشغول خدمت هستم ومدت دوسال است که به تبعیت ازوضعیت جسمانی همسرم که ازجانبازان هشت سال دفاع مقدس می باشد،ازاستان تهران به اداره آموزش وپرورش شهرستان محمودآباد استان مازندران منتقل گردیده ام.با توجه به اینکه همکاران علی رغم برخورداری از سطح علمی نسبتاً بالاآن چنان که باید به امر تحقیق و پژوهش علاقمندی نشان نمی دادند.لذا بر آن شدم در زمینه علاقمند سازی آنان به پژوهش و تحقیق و استفاده ازامکانات پژوهشی اقدام پژوهی خود را انجام دهم، بنده در اوایل سال تحصیلی با تعداد بسیار کمی از همکاران علاقمند به پژوهش مواجه بودم ، بر این اساس موضوع اقدام پژوهی - چگونه توانستم تفکر و فرهنگ پژوهش را با راهکارهای ایجاد انگیزه، در بین همکاران اداری و شاغل درمدارس تقویت و توسعه بخشم؟را انتخاب کردم.
گام دوم: بیان مسأله
باید توجه داشت برای سال های آتی که کشور ما فاقد منابع عمده درآمدزای زیر زمینی خواهد شد ، راهی جز تحقیق و نوآوری برای ادارهجامعه نمی ماند که این امر قهراً می تواند به دست پژوهشگران و هیات های علمی محقق می شود. بنابراین باتوجه به اهمیت پژوهش و نقش کلیدی آن در رشد و توسعه جوامع ، گسترش و تقویت نهاد های علمی و پژوهشی و اهتمام درجهت اشاعه فرهنگ پژوهش و ارتقاء جایگاه تحقیقات در کشور ، برای سرعت بخشیدن به روند توسعه یکی از لوازم و ضرورت های بنیادین جامعه است.علیرغم تلاش هایی که در جهت اشاعه فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش انجام می گیرد متاسفانه فعالیت های فرهنگی لازم برای شناسایی اهمیت پژوهش بخوبی انجام نشده و در مدارس ما امر پژوهش چندان جدی گرفته نمی کارشناس مبانی فقه وحقوق اسلامی -کارشناس ضمن خدمت وپژوهش وتکنوتوژی وگروه های آموزشی2شود.
به همین علت دانش آموزان پس از گذراندن دوران دبیرستان و ورود به دانشگاه به علت عدم آشنایی با این مقوله حتی علاقه ای به کارهای تحقیقی و عملی نشان نمی دهند و ما همواره شاهد تحقیقاتی سطحی ، ناکارآمد و حتی کپی برداری شده در دانشگاه ها هستیم . علت این است که نظام آموزشی در دبیرستان های ما به جای تربیت پژوهشگر با ارائه مسائل تئوریک دانش آموزان را با یک سری آموزش های تئوریک و محفوظات کاملا مشخص تعلیم داده است.در مقاطع ابتدایی و راهنمایی نیز به جرئت می توان گفت که دانش آموزان با پژوهش نا آشنا هستند . در اینجا هم مهمترین دلیل آن سیستم آموزشی سنتی حاکم بر مدارس ، تکیه بر محفوظات و تئوری ها و همچنین عدم آگاهی از اهمیت پژوهش است .
یعنی دبیران به جای آشنا کردن آنها به تکنیک و روش تحقیق و اثبات آن فقط به آنها می آموزند که درس را حفظ کنند . در حالیکه نوجوانان در این سن قدرت یادگیری بیشتر و انرژی سرشاری برای دیدن ، درک و درک مطلب و جستجو و تفحص دارند و وقتشان باید در آزمایشگاه ها و کتابخانه ها صرف پژوهش و تحقیق شود نه این که فقط به حفظ کتاب ها و جزوه ها های درسی محدود گردد. یعنی به جای این که به آن ها اندیشیدن را بیاموزند ، اندیشه ها را به آن ها آموزش می دهند . یک ضرب المثل شرقی است که می گوید : اگر کسی یک ماهی به من بدهد اویک وعده غذا به من داده است . اگر دو ماهی به من بدهد دو وعده غذا داده است و اگر سه وعده غذا به من بدهد او سه وعده غذابه من داده است . اما اگر به من ماهیگیری بیاموزد یک عمر به من غذا داده است.
کارشناسان علوم تربیتی معتقدند در صورتی که نوجوانان مستعد در شرایط مناسب آموزش دیده و فعالانه در جریان یادگیری شرکت داشته باشند در آینده به مبتکران و نوآورانی مبدل خواهند شد که سهم وافری در فرایند پیشرفت و توسعه علمی در ابعاد منطقه ای و ملی و بین المللی ایفا می کنند . با انجام پژوهش در مقطع متوسطه می توان میزان یاد گیری افراد را افزایش داد . بنابراین باید پژوهش به نوجوانان آموزش داده شود تا در آینده شاهد تحقیقاتی کاربردی و پر بار باشیم ..بنابراین برای ایجاد وتقویت روحیه پژوهشگری در جامعه باید به نوجوانان اجازه سوال کردن داده شود و در پاسخ به سئوال آنها دبیران باید بروند یادبگیرند و اگر پاسخش را پیدا نکردند از دیگران بپرسند ، اما هیچگاه استعداد نوجوان را کور نکنند و در تقویت فرهنگ و تحقیق کوشش و سعی وافی بنمایند.
توجه به این اصل اساسی در نظام آموزشی و برنامه ریزی درسی ما را به رویکرد مهم و نوینی به نامرویکرد پژوهش محور روبرو می سازد. توصیف وضع موجود :محمودآباد بر سر جاده ساحلی و در مجاورت دریای خزر قرار دارد. همچنین جاده محمودآباد-آمل ارتباط آن را با جاده هراز برقرار میکند. مهمترین شهرهای اطراف آن، نور در غرب، آمل در جنوب و فریدونکنار و بابلسر در شرق میباشد.بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران، جمعیت شهر محمودآباد در سال 1375 خورشیدی، 19883 نفر بوده که در سال 1385 به 27561 نفر رسیدهاست و در سال 1390 جمعیت این شهر 771٬31 شده است.[5]ساحتمان اداره آموزش وپرورش درخیایان معلم شهرمحمودآبادابتدای جاده فریدونکناربامشخصات ذیل مستقرمی باشد.
