بخشی از مقاله
چکیده
نظام های آموزشی هر کشور وبه تبع آن محققین آموزشی ومعلمین مدارس آن ها همواره در صدد یافتن بهترین راه حل های ممکن برای ایجاد علاقه،سرعت بخشیدن به فرآیند یادگیری وبکاربستن دانسته های کسب شده در علوم مختلف ومسائل روزمره جوامع خود می باشند تادر یک رقابت سالم و گسترده جهانی، به توانند گوی سبقت را از سایر ملل به ربایند.از روش های نیل به اهداف کلان نظام های آموزشی کشورها، ارزیابی تعددوژرفای انواع تحقیقات علمی آن کشور میباشد.تحقیق حاضر به روش اقدام پژوهی، به بیان وتشریح چگونگی تغییر دیدگاه دانش آموزان نسبت به درس ریاضی ، بهوسیله یکی از روش های ایجاد علاقه که همانا - - تهیه ابزار واستفاده از رسانه های آموزشی توسط دانش آموزان در کلاس درس - - می باشد، ، پرداخته است. نتایچ به دست آمده دلالت به تبدیل نگرش منفی به یک نگرش مثبت وقابل قبول در موردتاثیر رسانه های آموزشی استفاده شده توسط دانش آموزان، بر ایجاد علاقه به درس ریاضی است. آن چه در ادامه خواهد آمد، می تواند بیانگر مسیر های هموار یا ناهموار و انتخاب راه حل نهایی از بین کوره راه های متعدد ، و ارائه دهنده سر نخ های اکتشافی برای محققین ومعلمین باشد.
کلمات کلیدی: علاقه، انگیزه، رسانه های آموزشی
مقدمه
واژه علاقه در فرهنگ لغت عمید به معنای دوست داشتن و دلبستگی است. علاقه از یک طرف می تواند امری ذاتی باشد و قبل از هر گونه کوششی برای ایجاد آن، درخود فرد وجود داشته باشد، واز سوی دیگرمی تواند امری اکتسابی باشد و فرد به تواند آن را به کمک مربیان در خود ایجاد نماید. انگیزه، اولین عنصر تشکیل دهنده رفتار است . روان شناسان، کلیه عواملی راکه موجود زنده و از جمله انسان را به فعالیتی وا می دارد و او را در یک جهت خاصی سوق می دهد، انگیزه می نامند.رسانه آموزشی به کلیه امکاناتی اطلاق می شود که می توانند شرایطی را در کلاس به وجود آورند که تحت آن شرایط شاگردان قادرند، اطلاعات، رفتار و مهارت های جدیدی را با درک کامل به دست آورند .]1[
از آنجا که اضطراب ریاضی ، دقت ریاضی و ظرفیت حافظه فعال از جمله ویژگی های فردی تاثیر گذار درامر یادگیری می باشند، این امر ایجاب می کند که مولفه های فردی مذکور را در امر آموزش و یادگیری ریاضی مورد توجه قرار دهیم. هر معلمی باید شرایطی فراهم آوردکه فراگیران را قادر سازد تا دانش موجود و تجربه های قبلی شان را بیازماید و در مراحل بالاتر دانش خود را سازمان دهد.]2[ برای اینکه فراگیران خوب تربیت شوند و افراد مفیدی بار بیایند باید متفکر، خلاق، نقاد ودارای بینش علمی باربیایند و این تنها با انتقال اطلاعات به ذهن آنان حاصل نمی شود بلکه باید دربرنامه های مدارس روش هایی گنجانده شود که از طریق آن ها دانش آموزان قابلیت های چگونه آموختن را از طریق نظم فکری کسب کنند و در زندگی روزمره ی خود به کار برند و محیط های آموزشی با توجه به نقش اساسی شان، به صورتی سازماندهی شوند که دانش آموزان را به جای ذخیره سازی حقایق علمی با مسائلی که در زندگی واقعی با آن ها مواجه می شوند، درگیر سازند .]3[
آنچه در این اقدام پژوهشی دنبال خواهیم نمود بررسی دید گاه های 60 نفر از دانش آموزان دو کلاس پایه دهم دریکی ازمدارس عادی شهر اصفهان، در مورد نقش تهیه وساخت ابزار و رسانه های آموزشی وارائه آن ها در کلاس درس توسط دانش آموزان ، بر ایجاد علاقه آن دا نش آموزان به درس ریاضی، قبل وبعد از اجرای طرح مورد نظر خواهد بود.و بیان موضوع پژوهشی فوق در چارچوب گام های اصلی مطرح شده دریک پژوهش درعمل - اقدام پژوهی - می باشد که این گام ها پس ازانتخاب موضوع به ترتیب: بیان مساله ،گرد آوری اطلاعات اولیه، تجزیه وتحلیل داده های اولیه، انتخاب راه حل های جدید وموقتی جهت اجرا، اجرای راه حل اصلی ونظارت در حین اجرا، گردآوری اطلاعات پس از اجرای راه حل، ارزشیابیوگزارش نهایی وارائه پیشنهاد می باشند که در بخش های ذیل به تشریح هر یک از آنها خواهم پرداخت.
بیان مساله - توصیف وضعیت موجود -
از جمله مهم ترین هدف های آ موزش ریاضی همچنان که انجمن ملی معلمان ریاضیات - - NCTM اعلام نموده، آن است که تمام دانش آموزان یاد بگیرند برای ریاضی ارزش قائل شوند، یعنی به کار آرایی و اهمیت ریاضی در جریان زندگی ودر پرورش ذهن و اندیشه واقف گردند، تمام دانش آموزان بتوانند ارتباطات ریاضی وار بر قرار کرده و ریاضی وار استدلال کنند ونسبت به ریاضی قدردانی داشته باشند تا دانش آموزانی بشوند که به قابلیت ها وتوانایی های خود در انجام ریاضی اعتماد پیدا کرده و در نهایت توانایی حل مسئله های ریاضی را پیدا کنند.]4[از زمانی که با این هدف آشنا شدم، همواره در صدد آن بودم که گام های خود را در راه احقاق اجرایی شدن بند بند آن بردارم، به عبا رتی : این که همه دانش آموزان می بایست یاد بگیرند برای ریاضی ارزش قائل شوند، این که تمام دانش آموزان به اهمیت وکاربرد ریاضی در طول زندگی خودونقش آن در پرورش ذهن واندیشه خود اذعان نمایند، این که ارتباط دانش آموزان نسبت به مسائل پیرامون خود جنبه ریاضی وار پیدا نماید، و این که تمامی دانش آموزان به قابلیت های ویژه و خدا دادی خود در مورد توانایی انجام مسائل ریاضی دست یابند وهمه وهمه در محوریت کار بنده قرار گرفت زیرا می دانستم در صورت موفقیت در این مهم وکسب یک روش مستدل، توانسته ام مشکل بزرگی را هم در کلاس های خود وهم در کلاس های سایر معلمان ونه فقط در ایران بلکه در اکثر کشورهای جهان مرتفع نمایم، واز طرفی دغدغه ونگرانی های بسیاری ازدانش آموزان و خانواده های آن ها را در این مورد برطرف سازم.
بدین منظور شروع به جستجو در محیط های پیرامونی وآموزشی خود، ومطالعه کتاب ها، مقالات و پایان نامه های متعدد نمودم ونتیجه این کنکاش ها، دستیابی به این مهم بود که پایه و اساس رسیدن به این ریز اهداف های مهم ،چیزی جزء بر طرف نمودن اضطراب و ایجاد علاقه به ریاضی، دربین دانش آموزان نمی باشد. یعنی می بایست را ه حلی برای این سوال پیدا می کردم که - - آیا می توانم روشی برای ایجاد علا قه دانش آموزان به درس ریاضی به دست آورم؟ - - .اما می دانستم این ایجاد علاقه در دانش آموزان منوط به یک یا دو یا چند روش نمی باشد، بلکه به دلیل تفاوت های فردی افراد، میتوان به بیشمار راه متفاوت، در دانش آموز ایجاد علاقه نمود، پس دایره معلومات خود را به روش های اساسی، که اشتراک بیشتری، با نگرش اکثریت افراد در این مقوله دارد محدود نموده، وسپس از میان آن روش ها یکی را که همانا - - تهیه و ساخترسانه های آموزشی توسط دانش آموزان واستفاده از آنها در کلاس درس - - بود انتخاب نمودم وسپس با خرد کردن آن به دهجزء اصلی ، میزان تاثیر گذاری هر یک از آنها، در ایجاد علاقه به درس ریاضی را به سنجش در آوردم.گرد آوری اطلاعات اولیه - شواهد یک - هنوز یک هفته از مهر ماه سال تحصیلی 92-93 نگذشته بود که متوجه شدم دانش آموزان نسبت به حضور درکلاس درس ریاضی وبه تبع آن انجام تکالیف محوله بی حوصله وبی انگیزه نشان می دهند،و متاسفانه مشکل را جدی نگرفتم وبا خودگفتم ، "لابد چون هفته اول سال تحصیلی است اینگونه است". اما متاسفانه هر چه از اول مهرماه فاصله می گرفتیم مشکلات کلاس وبحث و جدل های معلم وشاگردی همچون مورد زیر زیاد وزیادتر می شد.
معلم: چرا درس ات را نخواند ه ای؟
دانش آموز: دیشب تا دیر وقت میهمان داشتیم.
معلم: چرا تکالیف ات را انجام ندادی؟
دانش آموز: آقا داشتم می نوشتم که بچه میهمان مان استکان چایی را روی دفتر مان ریخت و تمام برگه ها و نوشته هایم را خراب کرد.و زمانی به عمق فاجعه بیشتر پی بردم که متاسفانه نمرات 85 در صد از دانش آموزان کلاس در اولین آزمون کتبی ماهانهخارج از انتظار اولیه بود.پس ابتدا با پرس وجو از خود دانش آموزان که هم به صورت عمومی وهم به صورت خصوصی شکل گرفت ، به پاره ای از دلایل وضعیت موجود نائل آمدم، که البته عمده ترین مورد گفته شده از جانب دانش آموزان برمحوریت عدم علاقه به درس ریاضی می چرخید، که با بیان عباراتی همچون: آقا، ریاضی به چه درد میخوره. آقا من ریاضی را گذاشتم برای تبصره - تک ماده - . آقا ما از همون اول تحصیل مان هیچی از ریاضی نفهمیدیم وغیره. یا توجیهاتی همچون: آقا، من معلم سر خونه میگیرم وتا نوبت اول خودم را میرسانم.
آقا، بابای ما خودش مهندس است وبعدا اینها را یادمون می دهد.آقا، اگه ندیدید ما نوبت اول 20 نشدیم، وغیره. تصمیم گرفتم با مشکل مورد نظر به صورت علمی تر برخورد نمایم وبدانم که آیا مهمترین حدس من در موردعلت این درصد بد بالا از نمرات آزمون ، همان کمبود یا عدم علاقه است. پس به منظور عملیاتی نمودن این موضوع با بسیاری از همکاران دروس مختلف واز جمله همکاران درس ریاضی در مورد این مسئله صحبت نمودم ونظرات آن ها را با جمع بندی مطالعات وتجربیات خود تلفیق نمودم که ماحصل آن ارائه پرسش نامه علمی زیربودکه به منظور سنجش دیدگاه دانش آموزان در مورد تاثیر گذاری تهیه وساخت رسانه های آموزشی درمیزان علاقه آن هابه درس ریاضی در اختیار آن ها قرار گرفت ، که در آن منظور از رسانه های آموزشی تهیه شده توسط دانش آموز: مجلات دیواری، جداول ریاضی، اجرای نمایشنامه، طراحی پوستر، تهیه بولتن های خبری، معماها، تولید محتوای الکترونیکی، ساخت
وسایل، تهیه کتابچه های موضوعی وسروده های ریاضی می باشد که روایی وپایایی آن را نیز امتحان نمودم .
