بخشی از مقاله
چکیده
در سال تحصیلی 96-95 در دبستان آیت بعنوان کارورز مشغول به تحصیل و آموزش بودیم که با دانش آموزی به نام جواد مواجه شدم که دچار اختلال در خواندن شده بود. رفتاری از قبیل شلوغی، بی حوصلگی از خود نشان می داد و نمی توانست به خوبی بخواند. در هجی کردن کلمات مشکل داشت و در تخیل و تجسم کلمات، ذخیره سازی و بازیابی اسامی حروف اشکالات زیادی داشت همچنین نمی توانست حروف را به خوبی ترکیب کند و جواد همچنین خط ناخوانا داشت و در استفاده کردن از حروف پریشان بود، حروف همخوان مثل - ب - و - پ - را جایگزین هم می کرد. برای گردآوری اطلاعات روش هایی وجود دارد؛ با توجه به موضوع پژوهش به نظر می رسید که ما مجبور باشیم از چند روش ترکیبی برای جمع آوری اطلاعات استفاده نماییم. در این پژوهش روشهای مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه را انتخاب نمودیم.
برای رفع مشکل جواد از والدینش خواستیم ،که بیشتر به او توجه کنند و با فرزند خود در هنگام درس خواندن با ملایمت و مهربانی برخورد کنند و برای مطمئن شدن از اینکه جواد هیچ گونه اختلال بینایی و شنوایی ندارد او را به دکتر ارجاع دهند و همچنین یک انگیزه مضاعف در جواد ایجاد کنند تا ایشان به اهمیت و نقش درس خواندن در زندگی پی ببرد به نظر می رسد که عواملی از جمله، آموزش های نامطلوب خواندن، مشکلات ادراک شنیداری، مشکلات ادراک دیداری و مشکلات مراحل زبان می تواند دلیلی باشد بر علل اختلال در خواندن؛ اما با بررسی هایی که به عمل آمد متوجه شدیم که با انگیزه می توان اختلال در خواند جواد را برطرف کرد.
مقدمه
خواندن نوعی مهارت ابزاری است.ماازاین مهارت ابزاری به عنوان وسیله ای برای انجام کارهای دیگراستفاده می کنیم.کودکانی که دریادگیری خواندن مشکل دارند معمولانسبت به شایستگی های خوددیدی منفی پیدامی کنندونسبت به مسایل تحصیلی بی علاقه می شوند.درحدود اواسط دوره ابتدایی،خوانندگان ضعیف به اندازه ای ازخواندن بیزارند که حاضرندبه جای خواندن،اتاقشان راتمیزکنند.افراددارای نارساخوانی گزارش می کنند که تازمان بزرگسالی دایمانسبت به خودارزشمندی شان دررابطه با بامشکلاتی که درخواندن دارندنگرانند.
[1 ] اصطلاح »دیلیسیکا« ازترکیب دوکلمه یونانی «dys »و «lexicons » تشکیل شده است..«dys» به معنای مشکل،دردناک یانابهنجار است و«lexicons » به معنای »کلمه«می باشد.بنابراین اصطلاح دیسلکسیا به طوردقیق،وجودمشکلات درموردکلمه هارانشان می دهد.[2 ] امروزه مهارت درخواندن،ازاصلی ترین ازاصلی ترین عوامل تحول انسان به شمارمی رود،خواندن نه تنهامهارت زندگی ودانش راارتقامی بخشد،بلکه فرایندتصویرسازی ماراازدنیاتحت تاثیرقرارمی دهدودرتحول هیجان ها،اخلاق وهوش کلامی نقش عمده ی دارد[3] اساسی ترین منظور خواندن فهمیدن است و اگر همین هدف بر آورده شود سایر اهداف آموزش خواندن باکمی کوشش بر آورده می شود.
بیان مسأله:
خواندن یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیر گذار در تمام مراحل زندگی می باشد و نقش بسیار مؤثری در کسب مهارت و پیشرفت تحصیلی دارد اختلال در خواندن بسیار متداول و در عین حال برای کودکانی دردآور است که این بیماری را دارند و نمی توانند دریابند که چرا خواندن برایشان دشوار است. در حالی که می دانند، به اندازه ی دوستانشان باهوش اند. کودکانی که دچار اختلال در خواندن هستند ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست دهند و این اختلال کودکان را به تهاجم و بزهکاری هدایت می کند.
بعضی از افراد بر این باورند که افراد نارسا خوان به علت مشکلات تحصیلی از نظر ذهنی کند هستند، برای زدودن این باور نادرست معلمان می توانند زندگینامه افراد موفقی که در خواندن و نوشتن مشکل داشته اند را برای دانش آموزان تعریف کنند؛ اختلال در خواندن در مقطع ابتدائی یکی از دغدغه هایی است که وزارت آموزش و پرورش، مدارس، کلیه معلمان و مربیان امر تعلیم و تربیت با آن دست و پنجه نرم می کنند و سالانه دولت هزینه های زیادی به جهت تکرار پایه برای این دانش آموزان متحمل می شوند؛ در طول این چند سال سابقه تدریس در مدارس محروم استان و در طی صحبت هایی که با همکاران داشته ام متوجه شدم که سالانه دانش آموزان زیادی وجود دارد که با این مشکل مواجه هستند لذا اهمیت و ضرورت موضوع مرا به تحقیق و تفحص در این موضوع وا داشته است و در پی آن برآمده ام چگونه می توان اختلال در خواندن را جواد را برطرف نمود؟
گردآوری اطلاعات - شواهد - 1 توصیف وضعیت موجود
ما دانشجویان ترم آخردانشگاه شهیدباهنرخراسان جنوبی رشته ی علوم تربیتی باتوجه به آنچه درمورد اختلالات یادگیری واختلال درفرایندخواندن درطی دوران دانشگاه ومطالعه ی کتب مربوطه آموخته بودیم برآن شدیم تامشکل یکی ازدانش آموزانی که دچاراین نقیصه بودرابرطرف نماییم.جواددانش آموزکلاس چهارم دبستان شهیدآیت فردی تقریبااجتماعی ودارای حضورفعال دراکثرتجمعات دانش آموزی درخارج ازکلاس درس بودواین مسئله درکلاس درس هم تاحدودی صدق می کردد.
برای بررسی بهترخصوصیات وویژگی های جواد حتی گاهی اوقات درکلاس وظایفی نیزبه وی محول می کردیم که مانند سایردانش آموزان عادی به خوبی می توانست آن راانجام دهدوازجواب دادن به دروس وسوالات معلم نیزچندان ابایی نداشت ومی توانست بدون اضطراب درکلاس به بیان نظراتش بپردازد هرچند به نظر دراین زمینه گاهی اوقات دایره ی واژگانش وی رایاری نمی کرد وباقدری مکث دوباره به صحبت خودادامه می داد امااین مسئله به طورحادوجدی صورت نمی گرفت واومی توانست پیام خودرابه خوبی به گوش مخاطب برساند.
امادرحوزه ی خواندن وبخصوص روخوانی درس فارسی جواددارای مشکل بود ومواردی چون کند خوانی،آهسته خوانی، بریده خوانی جملات وگم کردن خط به هنگام خواندن همچنین بی رغبتی به خواندن دربسیاری ازمواقع مشهود بود.من پس ازشناسایی بهترموضوع که درچند جلسه ی کلاس وهمچنین درخواست ازوی برای روخوانی درخارج ازکلاس ونزد من صورت گرفت بافرایند مشکل او بیشترآشناشدم وتوانستم ارتباط بهتری راباوی برقرارنماییم.
گردآوری اطلاعات
دروهله ی اول برآن شدیم تابابررسی موضوع وگردآوری اطلاعات دردست یابی به راه حل یا راه حلهای مناسب موفق گردیم وازعوامل به وجود آورنده ی این مشکل وریشه ی آن آگاهی یابیم آیا مشکل جوادمربوط به نقایص جسمی وی می باشد وعواملی چون ضعف بینایی،نقایض شنوایی درآن دخیل اند؟
آیاتدریس وآموزش نامناسب درایجادوشکل گیری مشکل جوادنقش دارد؟
آیااین امکان وجوددارد که علت آن اختلال در سیستم عصبی باشد؟ آیابی دقتی وحواسپرتی دراین مشکل دخیل است ؟
بیشترمشکل خواندن جوادمربوط به کدام زمینه است؟
آیاعدم وجودمحیط غنی وبهره نگرفتن ازراهنمایی والدین درمشکل جواد نقش دارد؟
گام:3روش گردآوری اطلاعات - شواهدشماره - 1
دراین مرحله باتوجه به اهمیت موضوع سعی کردیم طبق یک روال منطقی پیش رویم عواملی چون سعی دررفع مشکل دانش آموزوپیشرفت تحصیلی وی، میل به تغییروتحول حداقل درحوزه ی کوچکی ازآموزش وپرورش وکسب تجربه باعث شددقت وکوشش خودرادراین زمینه افزایش دهم درمرحله ی بعدمی بایست به عنوان یک درمانگروکسی که قصدکمک به دانش آموزدارد باوی ارتباط خب وسازنده ای راشکل می دادم لذا درمواقعی که درحیاط مدرسه حضورداشت بااوبه گفت وگومی پرداختیم وحتی سرکلاس نیزکنار اومی نوشتیم ولی به اودردرس هایش کمک می کردیم واین عوامل نوعی حس اعتماد نسبت به من دروی شکل داد.
به طوری که خوددانش آموزبعضی ازمسائل خانوادگی خود را برای ما مطرح می کرد وما نیزبه دورازهرگونه قضاوت وپندونصیحت درمورد رفتاراوباوالدین ویا...به حرف هایش گوش می دادیم تادانش آموزحس کند بایک کسی که برای حرف هایش احترام قایل است به گفت وگو می پردازداماباهمه ی این عوامل برآن شدیم تاباپرسش ازوالدین ومعلم جواد اطلاعات بیشتری ازوی وعملکرداودرخانه وکلاس درس درروزهایی که ما نیستیم جویاشویم به همین دلیل به طراحی پرسشنامه ای پرداختیم وآن رادراختیارمعلم قراردادیم تاایشان باتوجه به ارتباط موثری که باخانواده جواد داشتند دراین زمینه مرایاری نمایند ودرضمن این موضوع توضیحاتی برای معلم درمورد اهمیت وچگونگی روند کارارائه کردیم باتوجه به اینکه درپرونده ی تحصیلی و سلامت دانش آموزهمچنین اززبان خودجواد ومعلم کلاس آقای موسوی درمورد تعداداعضای خانواده وعواملی این چنینی مطلع بودیم.
