بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق ابتدا سعی کردیم موضوعی را انتخاب کنیم که قابلیت بسط و گسترش را داشته باشد. تحقیق خود را روی یکی از کلاس های یک دبستان شروع کردیم.آنها به مطالعه کتب درسی علاقه مند بودند اما هیچ علاقه ای به مطالعه کتب غیر درسی نداشتند.این موضوع نظر ما را به خود جلب کرد. با تجربه ای که در دوران کارشناسی از درس اقدام پژوهی کسب نمودیم سعی کردیم که مشکل او را حد توانمان رفع نماییم. هدف پژوهش حاضر بررسی عدم علاقه دانش آموزان به مطالعه کتب غیر درسی میباشد.
علاوه بر این هدف تحقیق حاضر این است که نتیجه کار دانشجو معلمان نشان داده شود و نتایج تحقیق به سایر دانشجو معلمان و دیگر افراد ذینفع ارائه شود.تحقیق از نوع کیفی است و به شیوه اقدام پژوهی است بنابراین نتایج آن قابلیت تعمیم پیش گویانه دارد. این مقاله بر اساس مشاهدات حاصل از جلسات کارورزی 5 رشته علوم تربیتی شکل گرفته است و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای بوده است.با توجه به مشکلات و مسائلی که در نگرش دانش آموزان نسبت به مطالعه کتب غیر درسی ریشه دوانده است امید است برای حل و از بین بردن آن برنامه ریزی شود.
مقدمه:
توسعه شرط بقا و حیات یک جامعه است. دنیای امروز با سرعت در حال حرکت و تکامل است، در چنین شرایطی موفقیت از آن جوامعی است که همگام با این تحولات حرکت می کنند. در دنیای رقابتی امروز برای عقب نماندن از قافله پیشرفت و توسعه، کشورها یا باید توان اقتصادی بالایی داشته باشند و یا سرمایه های فکری خویش را دستمایه پیشرفت و توسعه خود سازند. - معرف زاده و ایرجی، - 1389 بدون شک پیشرفت و توسعه هر ملت و کشور وابسته به نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده آن می باشد. نیروی انسانی سرمایه ای است که تقریبا با هیچ ثروتی قابل مقایسه نیست. بر مبنای این اصل است که امروزه پیشرفت آتی هر کشور را نه بر مبنای ثروت های مادی موجود - معمولا خدادادی - آن کشور بلکه بر مبنای توسعه یافتگی نیروی انسانی آن پیش بینی می کنند.
- اشرفی ریزی، - 1389 به نظر می رسد اقتصاد دانش محور در کشورهای جهان سوم که توان اقتصادی ضعیفتری در مقایسه با جوامع توسعه یافته دارند نقش مؤثرتری در پیشرفت و تحول جامعه به عهده دارد. یکی از مشکلاتی که در بیشتر کشورهای جهان سوم و در حال توسعه وجود دارد پدیده فقر مطالعاتی است که تهدید بزرگی برای کشورها به شمار می آید. - معرف زاده و ایرجی، - 1389 دانش اندوزی و کتابخوانی در اسلام از جایگاه والاو شان عا لی برخوردار است. روایت های گوناگونی از پیامبر خدا و ائمه معصومین»ع« موجود است که پیروان دین مبین اسلام را به دانش ورزی و کتابخوانی توصیه و سفارش فرموده اند. - توانا، - 1390 مطالعه و کتابخوانی افراد، به رشد فکری، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می انجامد. - گلچوبی، - 1384
بیان مسئله:
ما پس از 4ترم کارورزی در مدارس مختلف شهر کرمان که به عنوان کاروز مشغول بودیم ، مسالهای که همواره به چشم میآمد ، عدم علاقه دانشآموزان به کتابخوانی بود. این مساله مارا بر آن داشت تا بر روی این موضوع پژوهشی انجام دهیم. ما عزم خود را جزم کردیم و یک کلاس در مدرسه طلوع فجر را به عنوان نمونه انتخاب کردیم تا احترامات خود را در این زمینه آغاز کنیم. کلاسی که توسط ما انتخاب شد شامل 27 نفر دانشآموز دختر پایه چهارم ابتدایی بود. دانشآموزانطرحی هفتگی با عنوان مطالعات کتاب داستان در منزل داشتند و هر هفته به 3 دانشآموز از کابخانه موجود در کلاس کتاب داده میشد. دانشآموزان هنگام گرفتن کتاب چهرهای در هم رفته داشتند و از گرفتن کتاب طفره میرفتند و بهانه تراشی میکردند.
همچنین هنگام گرفن کتاب بیمورد اجازه برای بیرون رفتن از کلاس میگرفتند. برایمان جالب بود که آنها همیشه فعال و پر تحرک بودند و برای انجام همه کار داوطلب بودند بغیر از این کار. همچنین اگر دانشآموزان کتابی را قرض میگرفتند پس از یک هفته یا کتاب را مطالعه نمیکردند و بهانههایی از قبیل وقت نکردم مطالعه کنم و کتاب را دوست نداشتم، میآوردند و یا کتابی که آسیب دیده - کتاب بدون جلد، خط خطی و ... - بود را میآوردند. با وجود تشویقهای معلم باز هم شاهد این عدم علاقه بودیم. این وضعیت برایمان رنج آونده بود. بی اعتنایی و عدم علاقه به مطالعه تا این حد باید دلیلی داشته باشد. در نتیجه این موضوع توجهمان را بیشتر جلب کرد.
برای رسیدن به پاسخ سوال اصلی پژوهش، سوالاتی به شرح زیر مطرح میشد: علل عدم علاقه به کتابخوانی چیست؟ راه کار برای ایجاد علاقه به کتابخوانی چیست؟ نوع تحقیق حاضر کاربردی، از نوع کیفی میباشد که در قالب اقدامپژوهی بیان شده است. اقدامپژوهی شیوهای است که در آن معلم بصورت عملی مشکلات کلاس را مورد پژوهش قرار میدهد و از نتایج آن برای بهبود فرآیند یاددهی-یادگیری استفاده میکند.
پیشینه تحقیق:
طبق گذارش توانا در سال 1390 در بررسی علل عدم علاقه به کتابخوانی نوشته است، افراد در استفاده از کتاب برای حل مشکلات خود احساس بینیازی میکنند. کتاب خواندن در کشور پدیدهای عبوس به شمار میآید که خاص گروهی ویژه برای قشر خاصی تلقی میشود - توانا - 1390 طبق تحقیقات معرفزاده و ایرجی یکی از مشکلاتی که در بیشتر کشورهای جهان سوم و درحال توسعه وجود دارد پدیده فقر مطالعاتی است که تهدید بزرگی برای کشوها به شمار میآید. ایرانیان با وجود سابقه درخشان و دیرینه فرهنگی و همچنین تاکید دین مبین اسلام بر مطالعه کمتر از حد انتظار به این امر میپردازد. - معروفزاده و ایرجی 1389
جمع آوری اطلاعات - شواهد : - 1
الف - مشاهدات شخصی: در مشاهده مستقیم دانشآموزان به اطلاعاتی رسیدیم از جمله این که دانشآموزان همیشه موقع گرفتن کتاب چهرهای درهم و ناراحت داشتند و استقبالی از این موضوع نمیکردند. آنها برای نگرفتن کتاب بهانه تراشی میکردند و از گرفتن آن طفره میرفتند.
ب - مصاحبه با تک تک دانشآموزان کلاس: زمانی که مساله مشخص شد با تمامی دانشآموزان کلاس صحبت کردیم و اطلاعاتی در زمینه برنامه روزانه آنها کسب کردیم. موضوع قابل توجه این بود که آنها اوقات فراغت خود را با بازیهای کامپیوتری میگذراندند و تنها مطالعه آنها در زمینه کتب درسی بوده است.
ج - مصاحبه با اولیا: زمانی که والدین برای پرسیدن وضعیت تحصیلی فرزندان خود به مدرسه مراجعه میکردند از آنها در مورد میزان مطالعه کتب غیر درسی دانشآموزان سوال پرسیده شد و آنها این موضوع را بیان کردند که فزندانشان تنها به مطالعه کتب درسی میپرداند و فرصت کافی برای مطالعه سایر کتب ندارند.
