بخشی از مقاله
چکیده
امروزه نبود احساس امنیت در محلات شهری، از دغدغههای اصلی شهروندان به شمار میرود و در رشد آسیبهای اجتماعی موثر است. یکی از عواملی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم، امنیت اجتماعی را با تهدید مواجه میسازد، پدیده نوظهوری به نام کودکان کار - خیابانی - است. شهر شیراز به دلایلی مانند تنوع فرهنگی به دلیل مهاجرت از اقصی نقاط کشور و نزدیکی به استانهای شرقی و جنوبی، عوامل کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، امنیت را در مناطق مختلف با تغییراتی مواجه کرده است. هدف این پژوهش بررسی عاملهای موثر برای ایجاد امنیت کودکان کار در سطح شهر شیراز است.
این پژوهش از نظر روششناسی از نوع توصیفی و استنباطی و روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. دادهها با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. همچنین برای تحلیل داده ها از آزمون T استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که خانه امن با ضریب همبستگی 0/867 درصد بر سطح معنادار0/00 درصد با متغیر جلوگیری از جرم و جنایت رابطه مستقیم دارد. و از طرف دیگر با متغیر امنیت اجتماعی کودکان با ضریب همبستگی 743 درصد و سطح معنادار0/00 ارتباط مستقیم و معناداری دارد. پس براساس نتایج تاسیس خانه امن امری ضروری برای کودکان کار در سطح شهر میباشد.
واژه های کلیدی: امنیت1، امنیت اجتماعی2، کودکان کار3، طراحی شهری.4
-1 مقدمه
امنیت، به خصوص امنیت اجتماعی، ارتباط مستقیمی با فضا و ساختوساز شهری دارد. یک فضای شهری مناسب تا حدزیادی تامین کنندهی امنیت و فضای نامناسب زمینهساز انواع آسیبها و معضلات اجتماعی است. فضاهای نامناسب شهری، فضاهای بیدفاع، محلات ناامن همهوهمه از عوامل تهدید کنندهی امنیت شهری و اجتماعی هستند. ازنظر بیگس - 2000 - 5امنیت اجتماعی را توانمندی جامعه برای مراقبت از خصوصیات و ویژگیهای بنیادین خود در شرایط تغییر و تهدیدات عینی و احتمالی تعریف و برای ارتباط نزدیک میان هویت جامعه و امنیت تاکید میکند - رسولی، . - 1390 متاسفانه در جامعه امروزه کودکان از امنیت کافی برخوردار نیستند چرا که باید به همراه والدین به کسب درآمد بپردازند، معضله کودکان کار یا خیابانی یکی از اساسیترین معضلههای جامعه است - وامقی، . - 1389
کودکان و نوجوانان خیابانی کسانی هستند که بنا به دلایل مختلف اعم از عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی جهت تامین حیات و بقاء خود و یا خانواده شان از خانه و خانواده بیرون آمدهاندو به سطوح شهر و ترجیحاً خیابانها و پارکها و غیره جهت کار و زندگی روی آوردهاند که برخی از آنها به شکلهای مختلف در ارتباط یا فاقد ارتباط با خانواده خویش می باشند - ملکی،. - 1385 با توجه به چنین معظله و اهمیت به امنیت اجتماعی کودکان در توسعهی پایدار شهری و تاثیر آن در پیشگری و کاهش آسیبها و مشکلات اجتماعی زندگی شهری درحال و آینده به شناخت مولفههای تعیینکننده امنیت اجتماعی کودکان در فضاهای شهری و راهبردهای ارتقا آن امری ضروری برای محققین است و با توجه به سوابق پیشین عاملهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، روان شناختی، زیستی- فردی در حفظ امنیت و جلوگیری از جرم و جنایت موثر است - قاسم زاده ،.1382 افشانی، .1391 حسینی، .1384 نبوی، .1388 سازمان جهانی بهداشت - .
این پژوهش دو هدف عمده دارد. نخست آن که با مرور دقیق ادبیات، عاملهای موثر برای ایجاد امنیت کودکان در سطح شهر استخراج شود. هدف دوم آن است که با استفاده از این عوامل معیارهای جلوگیری از جرم و جنایت و امنیتی در سطح شیراز تعیین شود. به منظور اهداف این پژوهش، ابتدا در بخش مرور ادبیات، مفاهیم پایهای امنیت اجتماعی و کودکان کار بیان شدهاست سپس به بیان روش پژوهش و نتایج حاصله پرداخته است. و در نهایت به یک دسته بندی نهایی و نتیجه گیری پرداخته شده است.
-2 مروری بر ادبیات
امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهروندان در ساختارهای شهری به شمار رفته و از اهمیت ویژهای به واسطه در برگیری احساس آرامش و آسایش محیطی برای شهروندان برخوردار است. از این رو در مطالعات و پژوهشهای شهری همواره امنیت اجتماعی به عنوان یکی از شاخصهای مهم کیفیت زندگی مورد توجه محققین قرار گرفته است - مویدی،. - 1392 عاملهای موثر بر کاهش امنیت اجتماعی از سه جنبه عینیوذهنی، اخلاق شهروندی و مهاجرت بررسی شده است. براساس نظریه بسیاری از محققین این سه جنبه در سالهای متوالی دارای اهمیت و تاثیر متفاوتی هستند - هزارجریبی، 1390، نبوی . - 1388که این تفاوتها در شکل 1 به خوبی نمایش داده شده است.
این شکل بیان میکند که در چه سالهایی کدام جنبه دارای اهمیت بیشتری میباشد به طور مثال الکسیو - 2011 - 1 مهاجرت را عامل کاهش امنیت اجتماعی دانسته است2011 - ،الکسیو - . ولی دورکیم - 2002 - 2 اخلاق شهروندی همانند خشونت و اجبار را عامل کاهش ناامنی بیان کرده است - امانت، . - 1390 از طرف دیگر اونییل - 2002 - 1 بعد عینی - عدم تهدید - و بعد ذهنی - عدم هراس - را عامل کاهش امنیت می داند - اونییل،. - 2002امنیت اجتماعی، آرامش و آسودگی خاطری است که هر جامعه موظف است برای اعضای خود، به ویژه کودکان ایجاد کند - مویدی، . - 1392احساس امنیت یکی از زمینههای اصلی رشد اجتماعی، عاطفی و اخلاقی کودکان محسوب میشود، و اساسابخش مهمی از احساس امنیت هر فرد در دوران کودکی در ارتباط او با محیط اطرافش شکل میگیرد.
چنانکه اریک فروم احساس امنیت شخصی را امری بنیادی میداند که ریشه در کودکی داشته و تا دوران بزرگسالی ادامه مییابد. احساس امنیت برای کودکان پس از نیازهای فیزیولوژیک، به عنوان مهمترین نیازها شناخته شده و در صورتی که برآورده نشود فرد دربزرگسالی با مشکلات فراوانی مواجه خواهد بود - شرکت بین المللی پردازش اطلاعات نقش کلیک،. - 1392 معضله کودکان
کار یا خیابانی مانند بسیاری دیگر از معضلههای اجتماعی تهدیدات و نگرانیهای را برای هر جامعه به دنبال دارد. براساس تعریف صندوق کودکان سازمان ملل متحد یونیسف، در سال 1997، کودکان کار به کودکانی اطلاق می شد که در شهرهای بزرگ برای ادامه زندگی خود مجبور به کار یا زندگی هستند - وامقی، . - 1389 در سادهترین تعریف میتوان گفت: کودکان خیابانی، کودکانی هستند که از طبیعیترین حقوق خود بی بهره اند - افشانی، . - 1391
