بخشی از مقاله
چکیده:
گردشگری بیش از هر فعالیت اقتصادی و صنعتی دیگر در جهان موجب حرکت سرمایهها شده است، مصارف و درآمدهای حاصل از جهانگردی به مراتب بیش تر و سریع تر از تولیدات ناخالص ملی و صادرات جهانی کالا و خدمات رشد مییابد.امروزه صنعت گردشگری پس از صنایع نفت و اتومبیل سازی به سومین صنعت درآمدزا تبدیل شده است و نقش بسیار مهمی در اشتغالزایی و درآمدزایی کشورها ایفا می کند.امروزه توسعه ی گردشگری در تمامی عرصه ها، چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت های خصوصی قرار گرفته است.
بسیاری از کشورها به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصدد یافتن راه های تازه ای برآیند رشد بی رویه و خودجوش گردشگری با اثرگذاری بر بنیان های اقتصادی، اثرات و پیامدهای اقتصادی گوناگونی را در پی داشته است . با توجه به تجربه موفق بسیاری از کشورها در زمینه ی رشد صنعت گردشگری و اهمیت آن در رشد و توسعه اقتصادی ، هدف این مقاله شناسایی سایتها و عوارض زمین شناسی و اثرات اقتصادی توسعه ژئوتوریسم در استان سیستان و بلوچستان و ارائه راهکارهایی جهت توسعه ژئوتوریسم در استان سیستان و بلوچستان بوده است.
مقدمه:
امروزه توسعه ی گردشگری در تمامی عرصه ها، چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشورها به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصدد یافتن راه های تازه ای برآیند - لطفی، . - 1384 آگاهی جوامع از این که گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه ای در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می دهد، باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ی ساختار زیربنایی می دانند.
اگر چه در مناطق مختلف، شرایط متفاوت است، گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه ی اقتصادی به حساب می آید - ابراهیمی و خسرویان، . - 1384 اقتصاد جهانگردی، جنبه های تجاری توریسم را در مقیاس وسیعی تحت پوشش قرار می دهد و داده ها را در فرایند تولید نگه می دارد و بر مصالح اجتماعی و استفاده پایدار از منابع جهانگردی تأکید می کند. از نظر اقتصادی جهانگردی به مراتب بیشتر از آن چه تصور می شود سودآور است. در واقع امروزه صنعت جهانگردی آن چنان جریان سرمایه ها، درآمد ارزی، هزینه ها و ارقام مثبت و منفی در توان حساب های دولت و انباشت سرمایه ها و سرمایه گذاری ها را به حرکت درآورده است که تا سی چهل سال پیش در ذهن کسی نمی گنجید.
هم اکنون جهانگردی بیش از هر فعالیت اقتصادی و صنعتی دیگر در جهان، موجب حرکت سرمایه ها و انتقال پول شده است. درآمدهای حاصل از جهانگردی به مراتب بیشتر و سریع تر از تولید درآمد ناخالص ملی و صادرات جهانی کالا و خدمات رشد می یابد. پولی که جهانگردان خارجی از راه های گوناگون مانند هزینه اقامت مهمان سرا، غذا، خرید سوغات، تفریح و رفت و آمد در کشور میزبان خرج می کنند، ابتدا صاحبان همان مکان را بهره مند می سازند.
مقداری از صرف هزینه های جاری می شود و مابقی برای تأمین نیازهای خویش به منظور پاسخ گویی به نیاز مسافران اختصاص می دهند. بنابراین یک سلسله داد و ستد میان نخستین گروه از دریافت کنندگان پول از مسافران و موسسه های قانونی، سبب جریان سرمایه می گردد و این تسلسل امواج درآمد هزینه در اقتصاد و ضریب تکاثری را به وجود می آورد. آنچه امروزه در خصوص واژه گردشگری اکثراً مورد پذیرش است، گستردگی و ناساختاری این واژه است. از نظر انجمن آماری سازمان ملل - 1993 - ، گردشگری شامل فعالیت های افراد از جمله مسافرت به مکان هایی خارج از محیط معمول زندگی شان و ماندن در آن جا برای کمتر از یک سال به منظور تفریح، تجارت و هدف های دیگر می شود - انجمن گردشگری و مسافرت جهانی . - 2002
گردشگری از سه ویژگی برخوردار است که عبارتند از:
1 در بیشتر اوقات، قبل از خرید نمی توان این خدمت را دید یا آزمون کرد. بدین معنی که آزمون پس از خرید انجام شود.
2 خدمت در محل خرید مصرف می شود و قابل انتقال و جابه جایی نیست.
3 مردم و محل خدمت بخشی از آن خدمتند. از این رو گردشگری بسیاری از بخش های جامعه را شامل می شود. این سه ویژگی نشان می دهند مردمی که در محلی خاص زندگی و کار می کنند، فقط کالا و خدمات تولید نمی کنند، بلکه بسیاری از آن ها، خود بخشی از کالا و خدمات تولیدی هستند - اعرابی و ایزدی، . - 1378
روش تحقیق
این تحقیق به روش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. در روش میدانی ابزار گردآوری اطلاعات مشاهده، مصاحبه و تصویربرداری از جاذبه های گردشگری است
اندازه گیری آثار اقتصادی :
معیارهای مختلف استاندارد شده ای برای توریسم تهیه شده است. هنوز هم توریسم در جداول اقتصاد ملی به عنوان یک بخش جداگانه مطرح نشده است. سازمان بین المللی توریسم - SICTA - طبقه بندی استاندارد بین المللی را برای فعالیت های توریستی ارائه نموده است. که به طور موقت از سوی کمیسیون آمار جهانی پذیرفته شده است. اقتصادانان صنعت توریسم، با استخراج منابع آماری می توانند محاسباتی انجام دهند که برای تعیین دامنه کلی آثار اقتصادی توریسم کفایت کند. این معیارها به شرح زیر می باشند:
درآمد ایجاد شده و افزوده شده به تولید ناخالص ملی یا داخلی
ارز خارجی تحصیل شده از توریسم بین المللی
ایجاد اشتغال محلی به واسطه صنعت توریسم
توسعه ی جهانگردی در درآمد ملی - Travel surplus - با توسعه ی جهانگردی در هر کشوری تمام سیستم های تولیدی و خدماتی همچون حمل و نقل، گمرک، بانک داری، هتل داری، صنایع کشاورزی و غذایی، صنایع دستی و... به گردش در می آیند و درآمد ارزی کلانی را به اقتصاد ملی تزریق می کنند و افزایش درآمد سرانه و نهایتاً رفاه اجتماعی را در پی دارند. این فرایند فرصت های شغلی ایجاد می کند و کشورهایی که و درآمد سرانه آن ها براساس اقتصاد تک محصولی است و اگر محصول کالایی استراتژیکی مانند نفت باشد که مدام قیمت آن در نوسان است در این صورت توسعه جهانگردی ضرورت بیشتری می یابد.
ضریب تکاثری گردشگری در اقتصاد ملی :
تعداد دفعاتی که درآمد جهانگردی در اقتصاد ملی به گردش در می آید ضریب تکاثری تلقی می شود. که با فرمول زیر محاسبه می شود: ضریب تکاثری = هزینه های جهانگردی تمایل توریست ها به کالاهای وارداتی تمایل ساکنین محلی به ذخیره کرده + تمایل به مصرف کالاهای وارده در مقیاس وسیع اندازه ضریب تکاثری منوط است به این که بخش عرضه کالاها و خدمات جهانگردی تا چه حد توانسته به خوبی توسعه یابد، وابسته است در صورتی که واردات کالاهای خارجی را به حداقل برسانیم، در مورد افزایش درآمد در مقابل افزایش قیمت ها، تأثیر مثبتی روی مقاصد جهانگردی خواهد داشت. بنابراین افزایش درآمد حاصل سبب افزایش در خریدهای جهانگردی است. مانند تأثیر افزایش درآمد بر تقاضا برای سایر کالاها و خدمات - Cooper, 1993 -
