بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
تمدن بابل
اسلاید 3 :
از تمدن سومر تا بابل
جام جم آنلاين: تاريخ بشر در واقع از سومر آغاز مي شود. سومر واقع در جنوب عراق كنوني ، يك سرزمين باستاني بين النهرين يا به زبان يوناني مزوپوتاميا است كه در هر دو واژه به مفهوم سرزمين واقع در ميان دو رودخانه است.
اين منطقه آفتابي و كم باران نام خود را مديون دو رودخانه دجله و فرات است كه از آن مي گذرند.
اين رودخانه ها نخستين جوامع بشري را به خود جلب كرده و اقوام زيادي در سرزمين واقع در ميان اين دو رود ساكن شدند.
به لطف وجود اين رودخانه ها كشاورزي به سرعت در اين سرزمين شكل گرفت و توسعه يافت.
اسلاید 4 :
در حدود سال 3300 قبل از ميلاد ، در سرزمين سومر شهرهاي زيادي به وجود آمدند كه داراي يك ساختار سلسله مراتبي بوده و يك شاه راهب بر آنها حكومت مي كرد. اين جوامع به الهه باروري اعتقاد داشتند. يكي از اين شهرها ، شهرك اوروك كه داراي حدود چند ده هزار جمعيت بود ، مبدا پيدايش اسطوره گيلگمش بود. در عين حال شهر اوروك مبدا پيدايش نخستين خط تاريخ بشر است.
اين خط با يك شي نوك تيز روي لوح هاي خاك رس مرطوب نقش مي شد. سپس اين لوح ها را در زير آفتاب سوزان يا درون كوره ها خشك مي كردند. به طوري كه اين لوح ها بسيار مقاوم مي شدند. اين خط به مالكان ثروتمند شهر امكان داد تا حساب دارايي هاي خود را روي اين لوح ها حفظ كنند.
اسلاید 5 :
در آغاز اين نشانه ها نقاشي ها و تصاوير ساده بودند كه دارايي ها از قبيل گله هاي دام ، برده ها ، خانه ها ، ابزار و غيره را نشان مي دادند.
در طول زمان ، افرادي كه مسووليت ثبت دارايي ها را داشتند اين نشانه ها را ساده تر كرده و به نمادهايي كاهش مي دهند تا بتوانند سريعتر بنويسند. درعين حال آنها نشانه هايي كه علامت آوايي داشتند را به اين خط اضافه مي كنند تا واژگان آن را توسعه دهند. مدتها بعد ، شهر اور كه يك دولت شهر بود ، ايجاد شد و به شيوه خود نشانه اي از عظمت تمدن سومري بود. در شهر اور حدود 2000 مقبره با تزيينات بسيار با شكوه وجود داشت كه قدمت آنها مشابه قدمت اهرام مصر در 2700 تا 2500 سال قبل از ميلاد مسيح است.
اسلاید 6 :
به لطف آسمان بسيار صاف ، ساكنان اين منطقه وقت زيادي را به مشاهده ستاره ها و اجرام سماوي اختصاص مي دادند. اين مساله موجب ايجاد علم نجوم در تمدن سومر شد و در عين حال سومر مبدا پيدايش علم حساب است.
سومري ها كاشف گردش شبانه روز و ساعت هستند. آنها 60 دقيقه در يك ساعت و 24 ساعت در شبانه روز را محاسبه كردند ، همچنين 360 درجه در يك دايره براساس محاسبات سومري ها بود. به لطف خط ، حاكمان شهرهاي سومر به سهولت فرامين خود را به سربازان و رعاياي خود ابلاغ مي كردند و هيچ فردي جرات سرپيچي از اين فرامين را نداشت.
در جريان هزاره سوم قبل از ميلاد دولت شهرهاي سومر بي قفه در حال نبرد با يكديگر بودند.
اسلاید 7 :
در حدود سال 2300 قبل از ميلاد رقابت و درگيري ميان شهرهاي سومري موجب شد تا آنها به طور موقت تحت تسلط قوم اكد قرار گيرند.
سارگون اول ، شاه آگاده ، شهري واقع در شمال سرزمين اكد بر سومريان تسلط يافت. به نظر مي رسد اكدها قومي از اقوام سامي بودند كه از شبه جزيره عربستان به اين سرزمين مهاجرت كرده بودند اما تمدن قوم اكد به سرعت رو به زوال نهاد و بار ديگر سومر احيا شد و شهر اور قدرت زيادي يافت.
يكي از رقيبان عمده شهر اور ، شهر لاگاش بود كه مشهورترين شاه آن گوده آ نام داشت.
در حدود 2000 سال قبل از ميلاد شهرهاي سومري و به ويژه اور رو به زوال نهادند و اين امر موجب پيدايش پادشاهي هاي كوچك مستقل در اين منطقه شد.
اسلاید 8 :
يكي از اين سلطنت ها در پيرامون شهر بابل ايجاد گرديد كه داراي يك سرنوشت منحصر به فرد شد.
شهر بابل در منطقه كلده يا بابيلونيا در واقع در سرزمين سابق كشور اكد ايجاد شده بود و خيلي زود به قدرت برتر منطقه تبديل گرديد و يك امپراتوري شد.
اسلاید 9 :
تمدن بابل و آشور
درحاليكه تمدن بابل در جنوب بين النهرين شكل مي گرفت، قوم وحشي و جنگجوي آشور به شمال بين النهرين حمله و آنجا را تصرف كردند. آشوريان با غارت ثروت همسايگان و بيگاري گرفتن اسيران، براي خود كاخ هاي بزرگي در شهرهاي آشور، نمرود و نينوا ساختند.
سالهای سال تمدن های عيلام، بابل و آشور با يكديگر مي جنگيدند. در يکي از اين جنگها، عيلامي ها توانستند آشوريان و بابليان را شکست دهند و بخشي از سرزمين آنها را تحت سيطره امپراطوري خود در بياورند. پس از گذشت چند قرن، سرانجام آشوريان و بابليان توانستند مناطق از دست داده را دوباره باز پس گيرند.
اسلاید 10 :
لوح حمورابی- پادشاه در مقابل خدای بابل ايستاده تا قوانين را از او بگيرد
يکی از معروفترين پادشاهان بابل، حمورابی نام داشت. در زمان حکومت اين پادشاه (حدود 1800 سال قبل از ميلاد) بابل به شهري بزرگ و مترقی تبديل شد و جمعيت زيادی برای سکونت به بابل آمدند، بطوريکه پس از مدتی اين شهر پرجمعيت به سختی اداره می شد. به همين دليل و برای برقراری نظم، به دستور پادشاه (حمورابی) قوانينی را روی سنگ بزرگی نوشتند و آن را در ميدان شهر قرار دادند تا همه مردم آن را ببينند و دستوراتش را رعايت کنند.
اسلاید 11 :
حدود 1100 سال قبل از ميلاد، در يکي از جنگها که عيلاميان توانستند بابلي ها را شکست دهند، لوح حمورابي را بهمراه غنائم ديگر به شوش آوردند.
متاسفانه چند سال پيش فرانسويان، اين لوح سنگي بسيار گرانبها را از ايران سرقت و به موزه لوور پاريس منتقل کردند. پس از حمورابي، حاكم ستمگري بنام نمرود در بابل به سلطنت رسيد. در زمان پادشاهي او، حضرت ابراهيم (ع) به پيامبري برگزيده شد. با مرگ حمورابي، آشوريان که از زير سلطه بابلي ها بيرون آمده بودند، کم کم خود را باز يافته و توانستند کشور مقتدري بوجود آورند. مردان جنگجوي آشور هر از چند گاهی به کشور های همسايه، حمله و اموالشان را غارت می کردند.
اسلاید 12 :
يکي از پادشاهان بزرگ آنها بنام آشورنصيرپال دوم (حدود 850 قبل از ميلاد) با استفاده از روش هاي خشونت آميز و بي رحمانه چنان حکومتي در آشور برقرار کرد که نامش تا ساليان دراز در تمام عالم وحشت مي آفريد. . او در يکي از کتيبه هايش آورده: «شهر را تسخير کردم، 600 تن از جنگجويان را از دم تيغ گذراندم، 3000 اسير را زنده زنده در آتش سوزاندم، همه را کشتم، پوست حاکم شهر را کندم و سپس آنرا بر فراز ديوار شهر پهن کردم.» از ديگر پادشاهان آشور می توان از سارگون دوم (حدود 700 قبل از ميلاد) و آشوربانی پال دوم (حدود 650 قبل از ميلاد) نام برد. سارگون دوم در خورساباد و آشوربانی پال در نينوا کاخهای مجلل و باشکوهی ساختند و در ورودی اين کاخ ها، مجسمه های غول پيکری از موجودات افسانه ای بنام لاماسو (lamassu) قرار دادند.
اسلاید 13 :
آشوريان از اين مجسمه های باشکوه که به شکل گاو های بالدار با سر انسان بودند براي حفاظت کاخ ها و ايجاد رعب و وحشت ميان دشمنان خود استفاده می کردند.
طرح جالبی که در اين مجسمه ها بکار رفته، اين است که لاماسو ها پنج پا دارند. اگر از پهلو به آنها نگاه کنيد، چهار پا دارند و اگر از روبرو نگاه کنيد دو پا خواهيد ديد. در هر دو حالت طرحی کامل و بدون نقص مشاهده می شود.
آشوريان داخل قصرهايشان نقش های برجسته زيادی حکاکی مي کردند.
بيشتر اين نقش ها خوی وحشي، و جنگجويی و علاقه آنها را به شکار نشان می دهد. ايرانيان بعدها شبيه اين مجسمه ها و نقش های برجسته را در کاخ هاي تخت جمشيد (پرسپوليس) ساختند.
اسلاید 14 :
آشور باني پال در حال شکار شير نقش برجسته، 600 سال قبل از ميلاد محل نگهداري فعلي: موزه انگليس
لاماسو - مجسمه غول پيکر به شکل گاو بالدار با سر انسان
اسلاید 15 :
از آنجا که خوی جنگجويی آشوريان در آشوربانيپال نيز وجود داشت، او هم شروع به توسعه قلمرو خود و حمله به همسايگان کرد. او به عيلام يورش برد و با ويران ساختن شهر شوش و قتل عام هزاران نفر از مردم بيگناه، تمدن باستانی عيلامی را از صحنه روزگار محو کرد (640 پيش از ميلاد). در کتيبه اي که از آشورباني پال به مناسبت نابودي شوش بجا مانده، چنين آمده: «من، شوش، شهر بزرگ و مقدس را به دستور خدايان آشور گشودم. من وارد کاخ هايش شدم و هر آنچه از سيم و زر و مال فراوان بود، همه را به غنيمت برداشتم. من همه آجرهاي زيگورات شوش را که با سنگ لاجورد تزيين شده بود، شکستم. من معابد عيلام را با خاک يکسان کردم.
اسلاید 16 :
من شوش را تبديل به ويرانه اي کردم و بر زمينش نمک پاشيدم. من دختران و زنان و همه مردان را به اسارت گرفتم. از اين پس ديگر کسي در عيلام صداي شادي مردم و صداي سُم اسبان را نخواهد شنيد».
اين ويرانگری و کشتار بی رحمانه آشورباني پال در ذهن ايرانيان باقي ماند تا اينکه در کمتر از نيم قرن بعد، مادها به رهبري هُوَخْشَتْرَه توانستند انتقام سختی از آشوريان بگيرند.
اسلاید 17 :
تحول و دگرگوني ديانت ابتدايي در بابل
هر چند ديانت بابلي خود وارث دين باستاني مردم سومر است ولي به نوربه خود مراحل تکامل و ارتقا را پيموده است و وقتي به زمان عظمت بابل رسيد واجد اسلوب تصوري منظم و دستگاه فکري نسبتا با ارتقايي گرديده بود. به عبارت ديگر، ريشه ديانت بابلي در ادوار تاريخ سومريها و اکديها مخفي و مستور است. بدون شبهه مي توان گفت که آن مبادي ديني از ديانت بدوي و عقائد ساده يعني فتيشيزم و آنيميزم ابتدائي آغاز شده و مراتب نشو و ارتقاء را طي کرده و چون تمدن بابل نضج يافت به صورت کامل تعدد آلهه نمودار گرديد. آثار الواح گلي با خطوط ميخي که اخيرا در ويرانه هاي بلاد و معابد بين النهرين يعني کشور بابل بدست آمده همه مويد اين مدعاست.
اسلاید 18 :
اين سير تکاملي دراز قريب چهار هزار سال ، در پرتو استقلال سياسي بين النهرين و استقرار سلاله هاي سلاطيني که در آن زمان طولاني به نوبت خود پياپي حکمراني مي کردند، طي درجات کرده است. نخست، اعتقاد به خدايان خاصي در شهرهاي کوچک ظاهر شد. يعني هر شهري خداي خاص خود را داشته است که حافظ آن شهر و معبود ساکنين آن بوده و ساکنين هر شهر مقام و اهميت خداي خود را بالاتر و بيشتر از خدايان ديگر بلاد مي دانسته اند و بر سر آن آلهه با يکديگر رقابتها داشته اند.بنابراين عدد خدايان به اسامي مختلف در تاريخ ديني بابلي بين النهرين فراوان است، هم در الواح گلي اکتشافي به وسيله باستانشناسان و هم در متون و منابع کتب مورخين يونان مانند هرودوت و ديگران نام آن همه آلهه عديده به تفصيل ذکر شده است.
اسلاید 19 :
بلاد بين النهرين مانند اوروک ، اوريدو ، لاکاش و بلاخره شهر اور مولد حضرت ابراهيم خليل الله هر يک به نوبه خود خداي مخصوصي داشتند تا آنکه عاقبت نوبت به شهر بزرگ مرکزي يعني بابل رسيد پس خداي آن شهر در صدر آلهه سراسر مملکت قرار گرفت. وقتيکه سلطنت واحدي در کشور بين النهرين در پرتو سلطنت سلاله حمورابي تشکيل شد ، مردم آن خاک سر به آسمان بر افراشته و خدايان خود را در آسمانها جستجو کردند و و روشنان فلکي و کواکب و نجوم آسماني را مظاهر آلهه شمردند. همانطور که مجسمه ها و تماثيل آن خدايان در معابد روي زمين افراشته مي شد. به زعم ايشان ارواح لطيفه آلهه در آسمانها زندگي مي کردند و با يکديگر گاهي به صلح و گاهي به جنگ و زماني به محبت و دوستي و وقتي با خصومت و دشمني به سر مي بردند .
اسلاید 20 :
تعداد اين خدايان به شماره کواکب آسمان مي رسيد. در مجموعه آلهه اعصار سومري و اکدي افزون از چهار هزار اسم خدا به نظر مي رسد که هر يک مظهر نيروئي از مظاهر طبيعت بوده اند.
در حفاريهايي که در اماکن مختلف عراق صورت گرفته ، مجسمه خدايان بيشماري از زير خاک بيرون آمده و به موزه هاي جهان منتقل شده است. اين خدايان صورت تکامل يافته آنيميسم ابتدايي بوده اند. بنابراين بابل نيز تحول و تکامل دين از فتيشيسم تا اعتقاد به خدايان را تجربه کرد. اين سير تقريبا چهار هزار سال طول کشيد و در پايان خداياني که نماينده ارواح ماه و خورشيد و سيارات بودند، در شهرهاي مختلف مورد پرستش قرار گرفتند . مردوخ در بيشتر زمانها برترين خدا بود.
