بخشی از مقاله
مقدمه:
خداوند متعال در قرآن کریم به صالحین وعده جانشینیدرزمین را می دهد. وَعَدَاللﱠهُالﱠذِینَآمَنُوامِنْکُمْعَمِلُواوَلَیَسْتَخْلِفَنﱠهُمالصﱠالِحاتالْفِیأَرْضِکَمَا اسْتَخْلَفَالﱠذِینَقَبْلِهِمْمِنْ)«نور (55:
خدا به کسانی از شما که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند وعده داد که در روی زمین جانشین دیگرانشان کند، هم چنان که مردمی را که پیش از آنها بودند جانشین دیگران کرد. برکات چنین حکومتی برقراری امنیت وآرامش است واجرایی دستورات قرآن کریم است.
انواع حکومت در قرآن و تأثیرات اجتماعی آن:
با بررسی حکومت های مطرح در قرآن ـ امثال حکومت فرعون ، نمرود ، اصحاب اخدود ـ که از آنها به بدی یاد می شود و حکومت موسی وهارون ،داود ،سلیمان ، طالوت ـ بدین نتیجه می رسیم که دو نوع حکومت داریم؛ آیه 50 مائده نیز بر آن دلالتأَفَحُکْمَداردالْجَاهِلِیﱠهِ.»یَبْغُوَمناَحْسَنُنْمِنَحُکْماًااللهِ لِقَوْمٍیُوقِنُونَ.« آیا آنها حکم جاهلیت را (از تو) می خواهند؟! و چه کسی بهتر از خدا, برای قومی که اهل یقین هستند, حکم می کند؟ بر اساس آیه دو نوع
قانون داریم: .1قانون جاهلی .2قانون الهی؛ که مناسب با این دو قانون، دو نوع حکومت وجود دارد؛ حکومت الهی وحکومت جاهلی. لذا قرآن انواع حکومت های جاهلی را سه نوع معرفی می کند :
.1حکومت کافرانوَمَنْ:»یَحْکُمْلَماَنْزَلَبِمَافَأُولئِکَااللهُالْکَافِرُونَهُمُ «. (مائده » ( .44:وهر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نمی کنند, کافرند.«
2 .حکومت ظالمانوَمَنْ:»یَحْکُمْلَماَنْزَلَبِمَافَأُولئِکَااللهُالظﱠالِمُونَهُمُ ).«مائده:»( 45 وهرکس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند, ستمگر است.«
.3 حکومت فاسقانوَمَنْ:»یَحْکُمْلَماَنْزَلَبِمَافَأُولئِکَااللهُالْفَاسِقُونَهُمُ )«مائده » ( 47:وکسانی که بر طبق آنچه خدا نازل کرده حکم نمی کند, فاسقند«
اگر بخواهیم تأثیرات اجتماعی حکومت را در یک جمله بگوییم آن جمله این است که « بدون حکومتاصلاً جامعه ای پدید نمی آید. حکومت هر مملکتی به علت قدرتی که در اختیار دارد ، می تواند در محیط تأثیر قابل ملاحظه ای بنماید. اگر هیئت حاکمه یک کشور مردم با فضیلت و درستی باشند و نیروی خود را در حمایت وتقویت درستی به کار برندطبعاً, مردم نیز از آنها پیروی نموده وبه راه و رسم فضیلت می گرایند.و بر عکس اکر گردانندگان چرخ های اجتماع مردمی ناپاک و آلوده باشند, از یک طرف خود بد می کنند و از طرف دیگر برای تثبیت وضع خود از بدی وبدان حمایت می نمایند . بدیهی است در چنین شرایطی محیط آلوده، و مردم با سرعت بسوی انحراف و سقوط اخلاقی پیش می روند . علی (ع) درباره تأثیر حکومت می فرماید :الناس بأمرائهم أشبه منهم بآبائهم. (بحار الأنوار ج17 ص. (129
آثار مخرب حکومت فاسدان
حکومت بدان برسرنوشت مردم, در دنیا فساد و تباهی را رشد داده و باعث جنگها وخون ریزیها شده است؛ افرادی که با زور و ستم ،فریب و نیرنگ از جهالت و نادانی امتها استفاده کرده بر آنها حکومت کردند؛ حکومت های خود کامه و غیر الهی از هیچ فسادی دوری نمی کنند؛ خواه آن حکومت ها به شکل قدیمی باشد یا به شکل کنونی و در لفافه دموکراسی و رای مردم. علامه طباطبایی در مورد حکومت های شکل جدید می نویسد: « اینها همان حکومت استبدادی اند در لباس جامعه مدنی ؛ بنابر آنچه از ظلمهای امت های قوی و اجحاف و زورگویی آنها بر امت های ضعیف می بینیم و بنابر آنچه در یاد وخاطر ما در تاریخ است. ) » طباطبایی, ج,4ص(.127
