بخشی از مقاله

مقدمه:

جهانگردی از مهم ترین فعالیت های انسان مدرن است و تغییرات زیادی در زمینه ی فرهنگ،آداب و رسوم و اقتصاد و حتی ژئومورفولوژی ایجاد کرده است.مناطقی که هرساله در معرض رفت و آمد گردشگرات قرار میگیرند تغییرات ناشی از جهانگردی درآنهابه نحو قابل توجهی مشخص تر است.به طور نمونه تجهیزات مورد نیاز جهانگردان نظیرمهمانسراها،رستورانها ،و مکان های تفریحی که در کرانه های دریاها ،نواحی کوهستانی،دراطراف چشمه های آب گرم معدنی تاسیس شده اند گویای نقش و تاثیر جهانگردی در دگرگون ساختن چهره ی زمین است(محلاتی،:1380ص.(13 اکنون گردشگری به عنوان یک صنعت درآمد زا و رونق دهنده ی چرخ های اقتصادی کشور،نقش مهمی در ارتباط ملل و اقوام در جهان دارد.ازهمه مهم تر اینکه گردشگران برای کشورها و مناطقی که به آن سفرمی کنند سفیرانی هستند که امنیت موجود در آن مناطق را توصیف میکنند.شاید از همین رو باشد که گردشگران بعد از سفر،تصویر کشور یا منطقه ای را که به آنجا سفر کرده اند با آنچه در روز اول در ذهن خود داشتند مغایر می دانند(میرزایی،:1391ص.(1صنعت گردشگردی پس از پایان جنگ جهانی دوم (1950) با گسترش شهر نشینی ، کاهش ساعات کار،توسعه روز افزون راه ها و شبکه ها ی حمل و نقل،ارتقای سطح فرهنگ عمومی و اصلاح قوانین و مقررات تحولی شگرف یافت،بطوریکه امروزه گردشگری به یک پدیده و از نماد های عصر تمدن تبدیل شده است (لانکوار1، .(10 :1381 به علت ویژگی های منحصر به فرد گردشگری این صنعت از سوی دانشمندان و صاحب نظران به صادرات پنهان و صنعت بدون دود شهرت یافته است. در بین ابعاد مختلغ متأثر از گردشگری بعد اقتصادی دارای اهمیت دوچندان است.درحوزه ی اقتصادی دودلیل اصلی برای تشویق توسعه گردشگری منافع ناشی از ایجاد درآمد و اشتغال است که در نتیجه مخارج گردشگران و حضور آنها در مقصد ایجاد میشود.(صالحی و حسن پور،.(1391 این امر موجب شده است تا افرادی چون لویس ترنر گردشگری را امید بخش ترین و پیچیده ترین صنعتی میداند که جهان با آن رو در روست و روستو نیز معتقد است که گردشگری بیشترین قابلیت را برای جانشینی دیگر صنایع درآمدزا دارد(هزارجریبی،.(1390

بنابراین سیاست ها در زمینه ی گردشگری به این سمت معطوف شده تا بتواند زمینه حضور گردشگران بیشتری رادر مقصد فراهم سازد.این امر مستلزم ارائه خدمات و امکانات و شرایط ویژه ای است.یکی از این موارد وجود امنیت در حوزه ی مقصد است،امنیت از ارکان و شروط اولیه و بنیادی توسعه قلمداد میشود و هرموضوعی که در جهت توسعه بالاخص از نوع پایدار قرار داشته باشد مسلمآ با مقوله امنیت مرتبط خواهد بود. امنیت به عنوان مهمترین و زیربنایی ترین اصل در تدوین استراتژی توسعه گرشگری درجهان به شمار می آید.صنعت ظریف و پیچیده گردشگری ارتباط همه جانبه ای در سطوح ملی و منطقه ای داشته و هرگونه بروز ناامنی و به کارگیری خشونت در سطح مختلف زیان های جبران ناپذیری به این صنعت وارد میسازد.بنابراین هر نوع ناامنی تهدیدی عمده برای گردشگری محسوب میشود(ضرابی و همکاران،.(1389علاوه بر این گردشگری ارائه کننده الگوهای جدیدی می باشد که این الگو می تواند ویژگی های شخصیتی و فضای زندگی مردم را تغییر دهد و نمایش دهنده ی ویژگی های ساختار جامعه ،ارزش ها و اعتقادات مردمانی هستند که در آن سرزمین سکونت دارند(رینگر2،.(35 :1998 همان طور که گفته شد یکی از عوامل توسعه دهنده ی گردشگری وجود امنیت است.اصولا تا امنیت نباشد سفری شکل نخواهد گرفت البته این قضیه همیشه هم صادق نیست، چرا که در بعضی مواقع ،وجود پدیده گردشگری و


1.Lankvar 2.Ringer


2

رفت و آمد گردشگران باعث تاامنی شده است.نتایج مطالعات تجربی نشان داده است که در صورت توجه به اصول گردشگری پایدار1، گردشگری آثار مثبتی بر محیط بر جا خواهد گذاشت(نانکو2ومکاران،.(2009

کشور ایران با پیشیته تمدنی کهن و جاذبه های متنوع تاریخی ،فرهنگی، و زیست محیطی هنوز ار مزایای این صنعت در جایگاه و سهم متناسب باخود استفاده نکرده است.بر اساس بررسی های به عمل آمده ثابت شده ساست ایران در زمینه گردشگری در سطح جهانی ضعیف بوده و پدیده جهانی شدن، این ضعف را نمایان تر ساخته است(تولایی3،.(7 :2006علاوه بر این ایران کشوری است صاحب نفت و به نظر میرسد کشورهای صاحب نفت و کشورهایی که تنها یک منبع درآمد در اختیار دارند باید به صنعت گردشگری اهمیت داده و به راحتی از آن عبور نکنند چرا که عامل بسیار مهمی در تنوع درآمد آنها است.رشد و توسعه صنعت توریسم درایران به عنوان یه راه حل برای رهایی از اقتصاد تک محصولی و ایجاد تنوع در منابع درآمدی کشور باید بیشتر مورد توحه برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور قرار بگیرد.با توجه به مطالب فوق این مقاله سعی دارد عوامل موثر بر رشد و توسعه صنعت گردشگری را شناسایی کند و ضمن مشخص کردن بهترین راه حل ها راهکار های لازم را جهت توسعه گردشگری ارائه کند.ودر این راستا شهر کرمان به عنوان یکی از شهرهای دارای قدمت طولانی و دارای مناطق ،اماکن و تفرج گاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و سوال اصلی این است که امنیت در شهر کرمان در چه حدی بر توسعه گردشگری دراین شهر تاثیر میگذارد و آیا می توان شیوه های جدید گردشگری را به گونه ای سازماندهی نمود که ناامنی تاثیرات کمتری بر آن داشته باشد.

بیان مسئله: انسان گرایش درونی برای مسافرت دارد و این مساله از نظر توریسم بسیار مهم است.گردشگری در دنیای جدید به عنوان صنعتی مهم ،بدون شک موضوع امنیت یکی از شاخص های مهم آن است.مفهوم احساس امنیت یکی از شاخص های کیفیت زندگی در شهرهاست و آسیب های اجتماعی از مهم ترین پیامدهای مختلف امنیت به شمار می روند.الین می گوید اگر مردم فضایی را به دلیل عدم راحتی و یا ترس استفاذه نکنند ،عرصه ی عمومی از بین رفته است."یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده ی حضور مردم در فضاهای عمومی ترسی از احساس ناامنی است.ناامنی مکان ها و فضاهای عمومی ،نشاط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل می کند و با ایجاد مانع بر سر راه رشد فرهنگی و مشارکت عمومی هزینه های زیادی را بر جامعه تحمیل می نماید ( کامران،شجاع بر آبادی،.(2 :1389امنین اولین و اساسی ترین میاز یک گردشگر محسوب می شود.آسایش ،راحتی و امنیت از مسائل و عواملی است که می تواند انسان را به سوی گردشگری فراخواند.توسعه صنعت گردشگری در یک کشور نشانگر ثبات امنیت ملی است و یکی از علل رونق گردشگری در کشور توجه دولت به مطالعه موضوع امنیت ،عوامل زمینه ساز آن و راهکار های تقویت امنیت در شهر ها ضرورت می یابد و در این بین با توجه به حساسیت امنیت در رابطه با گردشگری شهر کرمان و پتانسیل های این شهر ضروریست و راهکاری مناسب برای ارتقاء این بخش بپردازیم.

مبانی نظری:

-1 گردشگری پایدار نوعی گردشگری است که به مدیریت تمام منابع منجر میشود،شیوه ای که ضمن رعایت شئونات فرهنگی و فرایندهای زیست محیطی،تنوع عوامل زیستی ،نظام های حمایتی زندگی حفظ شوند.

2.Nankv 3.Tavallai

3

امنیت یک مفهوم چند وجهی است و به همین جهت درباره معنای آن اختلاف زیادی وجود دارد.تعاریف مندرج در فرهنگهای لغت درباره مفهوم کل امنیت، بر روی )احساس آزادی از (ترس) یا احساس ایمنی( که ناظر بر امنیت مادی و روانی است)، تاکید دارد(اسمعیاعیل زایی و دیگران،.(4: 1391 امنیت به مفهوم رهایی از ترس و خطر و احساس دوری از هرگونه تعهد،یکی از نیاز های اصلی و اساسی انسان ها از آغاز زندگی بوده است .امنیت به این معنا ارتباط عمیقی با ساختار های اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد. تعاریف لغوی امنیت در فرهنگ لغت عبارت است از درامان بودن ، آرامش و آسودگی،حفاظت در مقابل خطر ،احساس آزادی از ترس، احساس ایمنی و رهایی از تهدید. بر اساس نگرش های جدید امنیت به همان اندازه که یک مقوله فیزیکی است یک مقوله روانی نیز محسوب میشود.به عبارتی امنیت هم مساله ای عینی است و هم ذهنی.در بعد عینی آن گونه که ولفرز1 معتقد است امنیت یعنی نبود تهدید برای ارزش های کسب شده و در بعد ذهنی عبارت است از فقدان هراس از حمله به ارزش های مذبور.همچنین امنیت گردشگری عبارت است از :مصونیت ادراک شده یا واقعی گردشگر هنگام مسافرت به مقصدی خاص(منسفلد2000،.(523 :2 اصولا امنیت یک امر نسبی است .دراین زمینه ازگود3 معتقد است که امنیت همانند خطر کیفیتی نامشخص است،امری نسبی است نه مطلق ،نسبی بودن مفهوم امنیت بخشی به دلیل انتزاعی بودن ونبود تعریف مشخص از این مفهوم و بخشی دیگر حاصل پیوند با مفاهیم نسبی دیگری نظیر منافع و بحران به همراه نداشته اند.لارونی مارتین4 می گوید:"امنیت عبارت است از تضمین رفاه آتی." همچنین جان یی مورز5می گوید:"امنیت یعنی رهایی نسبی از تهدیدات زیان بخش." احساس امنیت پدیده ای روان شناختی و دارای ابعاد گوناگون است ،از دیدگاه جامعه شناسی احساس امنیت در واقع یک تولید اجتماعی است یعنی همه ی نهاد ها ی اجتماعی در شکل گیری آن نقش دارند. در یک طبقه بندی از منظر جامعه شناسی ،تعاریف مربوط به امنیت را در سه دسته قرار داده اند(جهانگیری و مساوات ،:(1392دسته اول شامل تعاریفی هستند که به تهدید هویت جمعی اشاره می کنند، برای مثال تلاش گروههای مختلف قومی برای حفظ هویت جمعی خود. دسته دوم امنیت رابه مثابه ی فقدان هراس از ویرانی و تهدیدارزش های جامعه در نظر می گیرند و امنیت را شامل سطوح ردی و اجتماعی می دانند که با حصولیک فضای اجتماعی امن ممکن می شود و دسته سوم بر فراغت جمعی از تهدیدی که عمل غیر قانونی دولت یا دستگاه یا فرد یا گروهی که در تمام یا قسمتی از جامعه به وجود آورده است، تاکید می کنند (گروسی،1386؛ به نقل از جهانگیری و مساوات ،.(1392:47 امنیت به مفهوم رهایی از ترس و خطر و احساس دوری از هرگونه تعهد،یکیاز نیاز های اصلی و اساسی انسان ها از آغاز زندگی بوده است . امنیت به این معنا ارتباط عمیقی با ساختار های اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد.


1. Vlfrz 2. Mansfeld 3.Ozgood 4.Larvny martin

5. Yi John Moores

4


از نظر ویور و اپرمان 51مهم ترین شاخص های اجتماعی برای تامین امنیت گردشگری پایدار عبارتند از:

-1واکنش های ساکنان محلی به گردشگری و گردشگر؛-2 تعداد شکایات ناشی از گردشگر و فعالیت های گردشگری

-3 میزان جرایم صورت گرفته در مخالفت با گردشگران و صنعت گردشگری توسط مردمان بومی و غیر بومی

-4میزان انحراف های اجتماعی و اخلاقی در ارتباط با گردشگری ؛-5 درصد بازدید های مکرر

-6 مدت زمان کیانگین اقامت بازدید کنندگان؛-7 مهاجرت ای مرتبط با گردشگری

-8 نسبت ساکنان محلی به گردشگران؛-9 میزان جرایم به وقوع پیوسته ناشیی از تحریک های گردشگران

-10 میزان رضایت مندی گردشگران از بازدید؛-11 تصویری که از بازدید و مکان مورد بازدید در ذهن بازدید کنندگان شکل میگیرد

-12 توزیع مشاغل با در نظر گرفتن سطح درآمد و اندازه ی سهم مالکیت؛-13 شرایط فصلی

-14 موقعیت مقصد در چرخه تولید؛-15 حمایت و پشتیانی از جاذبه های گردشگری و امکانات گردشگری

-16 ضریب جذابیت گردشگری؛-17 ظرفیت اجتماعی از لحاظ تامین مایحتاج گردشگری (ویور و اپرمان،2000،ص.(355

مروری بر نظریه ها:

پیر بوردیو به رابطه ی بین ساختار های عینی (امنیت) وساختار ها یا پدیده های ذهنی (احساس امنیت) تاکید کرده و اعتقاد دارد از یک سو ساختار های عینی قرار می گیرند که مبنای صورت های ذهنی را تشکیل می دهند و الزام های ساختاری راکه بر کنش های متقابل وارد می شوند تعیین می کنند و از سوی دیگر اگر کسی خواسته باشد تلاش های روزانه فردی و جمعی را که در جهت تغییر یا حفظ این ساختار ها عمل می کنند برسی کند باید این صورت های ذهنی را در نظر گیرد. ارزیابی ذهنی افراد به عنوان کنش گران در تصمیم گیری وشکل دهی الگو های عملی رفتار ی در جامعه نقش بنیادی ایفا می نمایند.بنابراین، بررسی وتبین ابعاد و زوایای احساس امنیت و متغیر های تاثیر گذار بر آن در فضای اجتماعی ضرورت غر قابل انکار پیدا می کند. علاوه بر ارزیابی ذهنی کنش گران از منظر دیگر که به توسعه اجتماعی مربوط می شود رشد و شکوفایی اجتماعی در گرو ایجاد،حفظ و باز تولید امنیت و احساس آن در جامعه می باشد. رشد جامعه و خود شکوفایی آن متکی بر سرمایه های انسانی مادی-اجتماعی شهروندان است و این سرمایه ها جهت توسعه نیازمند ایمنی و احساس امنیت است.(بیات : اقتباس از ریتزر-716 :1377 بوردیو -15 :1989 مبارکی .(27 :1383 یکی دیگر از نظریه های علمی که به پیش ینی وتشریح مسئله امنیت و گردشگری از طریق کشف ارتباط بین برخی از عوامل مؤثر بر ناامنی پرداخته ،توسط بیلی 3در سال 1952 ارائه شده است.وی به مطالعه برخی پدیده های مؤثر بر گردشگری مانند :متغیر های تقاضای گردشگری در

1.Weaver&Opperman 2. Pierre Bourdieu 3. Billy

5

مقصد،انگیزه یمجرمان، رفتارقربانیان،زمان و موقعیت مکانی وقوع جرم،پرداخته است. هدف نهایی از ارائه ی این تئور ،کشف ارتباط بین متغیرهای امنیتی در ایجاد شرایط جرم زا و افزایش جرایم علیه گردشگران در مقاصد گردشگری می باشد.یکی از مسائلی که این نظریه به آن تأکید شده بحث تبلیغات منفی است. به عنوان مثال تبلیغ درباره بالا بودن میزان جرم و جنایت در یک کشور مانع حضور گردشگران به آن کشورها خواهد شد.(پیزام و منسفیلد1 6،1982 ،ص .(12

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید