بخشی از مقاله
چکیده مقدمه:
سوء مصرف مواد به عنوان یک پدیدة اجتماعی و از مشکالت
سالمتی عصر حاضر میباشد. افزایش روز افزون وابستگی به مواد را میتوان در روابط فرد با خانواده جستجو کرد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر عملكرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی مبتنی بر الگوی عملکرد خانواده مک مستر انجام شد.
روش کار: این پژوهش یک مطالعه مقطعی میباشد که در دو گروه از جوانان مذکر شهر اصفهان شامل 183 نفر وابسته به مواد مخدر صنعتی و 207 نفر غیر وابسته به مواد مخدر صنعتی انجام گرفت. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه جمعیت شناختی و زمینهای با چهارده سوال و پرسشنامه استاندارد ارزیابی عملکرد خانواده1 با 60 گویه در هفت حیطه بود. دادهها توسط نرم افزار SPSS-18 و آزمونهای آماری نظیر آنالیز واریانس یک طرفه و تی تست مستقل در سطح معنی داری 0/05 مورد آزمون قرار گرفتند.
یافتهها: عملکرد خانواده گروه وابسته به مواد مخدر در همه حیطهها شامل عملکرد کلی، ارتباطات، آمیختگی عاطفی، ایفای نقش، حل مسئله، همراهی عاطفی و کنترل رفتار، به شکل معنی داری نامناسبتراز گروه دیگر بود. در گروه وابسته، موارد ارکان متزلزل زندگی، سطح تحصیالت پایین نمونههای تحقیق و والدین، سطح زندگی پایین، وجود پدر و برادر معتاد و شیوع مصرف مواد مخدر در دوستان به شکل معنی داری بیشتر از گروه غیر وابسته بود. بیشترین ماده مخدر صنعتی مصرفی در گروه وابسته، شیشه بود.
نتیجه گیری: عملکرد خانواده در دو گروه متفاوت بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت عملکرد خانواده در گرایش جوانان به مواد مخدر صنعتی نقش دارد.
واژههای کلیدی: اعتیاد، جوان، مواد مخدر صنعتی، الگوی عملکرد خانواده مک مستر.
1. FAD
سال اول . شماره . 2 تابستان 1392
هدازریصن یفطصم - یملاسا یلعدمحا
20
Influence of Family Function about
Youth Dependence to Synthetic Drugs
Abstract
Background: drug abuse considered as a social phenomenon at present and health problems. Increasing rate of dependence drugs can be investigated in relationships among family and person. The present study was performed with aim to determine influence of family function about youth dependence synthetic drugs based on Mc Master Model of Family Function.
Methods: This research was a Cross sectional study that performed among two groups youth of Esfahan city include; 183 dependent and 207 non dependent drugs. Data collections were; fourteen demographic questions and Family Assessment Device (FAD) standard questionnaire. Data were analyzed by spss-18 with descriptive and analytic statistics such as ANOVA and independent t-test.
Results: All domains of family functioning in dependent communication, roles, affective;group included responsiveness, affective involvement, behavior control and general functioning was more inappropriate significantly. In dependent group, inappropriate foundations of life, low level of their education and parents, lower living standards, father and brother addicted and high the prevalence of drug use among friends were significantly more than nondependent group. Highest substance abused in depends group was methamphetamine.
Conclusion: Family functioning in the two groups was different. So we can suggest Family functioning had role in young people tendency to synthetic drugs.
Keywords: Addiction, Youth, Synthetic Drugs, Mc Master Model of Family Function.
1-Mirzaei Alavijeh M- MSc, Health education, Department of Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences-Yazd, Iran.
2-Nasirzadeh M- MSc student, Health education, Department of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. (Corresponding Author)
mnasirzadeh13@yahoo.com
3- Eslami AA- Assistant Professor
of Health Education, Department
of Health, Isfahan University of
Medical, Isfahan, Iran.
4- Sharifirad GH- Professor of
Health Education, Department
of Health, Isfahan University of
Medical, Isfahan, Iran.
5- Hasanzadeh A- Instructor in
Biostatistics, Department of Health,
Isfahan University of Medical
Sciences, Isfahan, Iran.
Received: 22 September 2013
Accepted: 28 September 2013
تملاس یاقترا و تشادهب شزومآ یشهوژپ-یملع همانلصف
تاثیر عملكرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی
مقدمه
سوء مصرف مواد، به عنوان یک پدیدة اجتماعی و از مشکالت سالمتی عصر حاضر به خصوص در گروه سنی 29-18 سال بوده و میزان باالیی از مرگهای زودرس را باعث میشود 1(و.)2 آنچه امروزه در کشور ما تامل بیشتری را میطلبد تغییر گرایش جوانان از مواد مخدر سنتی همچون تریاک و حشیش به سمت مواد مخدر صنعتی نظیر اکستازی، شیشه و کراک است .)3( هر چند که میزان شیوع مصرف مواد مخدر صنعتی متفاوت گزارش گردیده ولی آنچه امروزه اهمیت بیشتری پیدا نموده، شروع مصرف زودرس در اوایل نوجوانی و حتی کمتر از آن میباشد .)4-8(
نتیجه یک پژوهش میزان شیوع مصرف مواد محرک و کراک در بین جوانان و نوجوانان آمریکایی را به ترتیب 6/89 و 6/73 درصد گزارش نموده است .)9( در کشور ایران، آمارهای متفاوتی برای مصرف مواد روانگردان ذکر شده، به عنوان مثال میزان شیوع مصرف اکستازی در میان دانش آموزان شهر رشت 0/7 درصد و میزان شیوع مصرف مواد روانگردان در بین دانش آموزان شیرازی 2/2 درصد گزارش شده است 10( (، اله وردی پور و همکاران میزان شیوع مصرف الاسدی در میان وابستگان به مواد را 4/8 درصد گزارش نموده اند ) 11( و بارونی و همکاران میزان شیوع مصرف اکستازی را در جوانان تهرانی 18/5 درصد گزارش نموده اند .)12(
گرایش به سوء مصرف مواد مخدر صنعتی نیز همانند سایر پدیدههای اجتماعی تک علتی نیست بلکه مجموعه عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز بر این گرایش تاثیر دارند .) 3( در این راستا بدون شک خانواده نقش اساسی در پرورش و تربیت را فرزندان دارد،این امر نه تنها در رشد جسمی، بلکه رشد روانی، اجتماعی و معنوی فرزندان نیز تاثیر گذار است. پژوهشها، خانواده را به عنوان یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری و یا ایجاد کننده گرایش فرزندان به سمت مواد مخدر برشمردهاند 14(و.)13 مطالعات مختلف نشان دادهاند که احتمال گرایش به سمت مواد در فرزندان دارای پدر و مادر معتاد که کمتر از سوی والدین هدایت و نظارت میشوند )14-17( و مذکر هستند
21
بسیار باالتر از دیگران است 18(و.) 4 هم چنین فرزندان خانوادههایی که دارای درآمد کمتری هستند بیشتر به مواد روی میآورند .)1(
مطالعات مختلف مواردی نظیر ترغیب دوستان و همنوایی با آنان، اختالل در فرایند جامعه پذیری، ضعف کنترل و نظارتهای رسمی و غیر رسمی، اعتیاد سایر اعضای خانواده، رهایی از فشارهای اجتماعی، جهان بینی مصرف کننده مواد نسبت به مواد مخدر و زندگی، ضعف در قدرت ابراز وجود و تصمیم گیری، حس کنجکاوی و بی اطالعی از عوارض سوء مصرف مواد )3(، اعتماد به نفس پایین )19( ضعف درخود کنترلی و اندوه از شکست )13( وجود نگرشهای مثبت، نسبت به مصرف مواد 21(و)20 را در پیش بینی مصرف مواد موثر دانستهاند. لذا افزایش روزافزون اعتیاد به عنوان یکی از مهمترین مشکالت جامعه امروزی را میتوان در روابط فرد با خانواده جستجو کرد .)11( هرگاه الگوهای رفتاری خانواده برای رسیدن به اهداف سودمند باشد عملکرد خانواده کارآمد و در غیر این صورت ناکارآمد است 23(و.)22
ذکر این نکته ضروری است که براي ارزيابي عملکردهای خانواده نياز به يك ابزار دقيق و با حداقل خطا وجود دارد تا بتواند در کمترین زمان ابعاد مختلف عملكرد خانواده را تشخيص دهد؛ بدین منظور از ابزارهاي گوناگونی استفاده میشود . يكي از معتبرترين آنها كه در ديگر كشورها نیز استفاده میشود، مقياس ارزيابي عملكرد خانواده مبتنی بر مدل مك مسترˡ است .)24( تحقیق بر روی عملكرد خانواده مبتنی بر مدل مك مستر ( از دهه 1950 میالدی در دانشگاه مك گيل شهر مونترال كانادا تحت سرپرستي اپستین با تمركز بر دو موضوع خانوادههای غير باليني )منظور آن است كه هيچ بيماري رواني مشخصي وجود ندارند، هرچند خانواده سالم باشد يا نباشد( و بالینی آغاز شد و همراه با آن پرسشنامه ارزيابي عملكرد خانواده تدوين گردید).)25-33 پرسشنامه نامبرده، عملکرد خانواده را در شش حیطه اندازگیری میکند، هر حیطه پیوستاری از کارایی تا ناکارآیی است و هر یک به دو طبقه مجزای ابزاری و عاطفی تقسیم میشود، که در ذیل به آنها اشاره شده است:
1-Mc Master Model of Family Function, MMFF 2-Family Assessment Device,FDA
سال اول . شماره . 2 تابستان 1392
