بخشی از مقاله
چکیده
امتداد کناره آب در شهر های ساحلی ،موقعیت فضایی برجسته و منحصر به فردی را ایجاد می کند که نقش عمده ای در ارتقای کیفیت های بصری ، محیطی و اجتماعی شهر دارد.نوار های ساحلی ،علاوه برایجاد هوای پاک وحفظ حیات جانوری ،مکان های ویژه و فرصتهای بیشماری در خلق فضاهای جمعی خاطره انگیزمحسوب می شود که تاثیر مستقیمی بر ساختار شهر،کیفیت اکولوژیک،کیفیت زندگی شهروندان و حفظ هویت منظر شهری دارد.به همین جهت حفاظت از این منبع طبیعی و بهره گیری از مواهب ان درشهر حایز اهمیت است و باعث پویایی منظر شهرهای ساحلی می شود. روش تحقیق اتخاذ شده "روش تحقیق توصیفی " است که به بیان خصوصیات مکانی معماری و تعاریف علمی در رابطه با منظر شهرهای ساحلی مورد بررسی می پردازد. مهمترین نتیجه ی نوشتار اینکه : "آنچه مسلم است می توان با معرفی جاذبه های ساحلی وبه نوعی ممتاز نمودن ویژگی های فضایی وعملکردی آن ،دررقابت با شهرهای غیر ساحلی ، به جذب سرمایه پرداخت ."
واژگان کلیدی: گردشگر ، جاذبه های گردشگری ، منظر شهری ، منظر شهرهای ساحلی
-1 مقدمه:
شهر نوعی مکان است ،محصول یکجانشینی انسان وتکامل مفاهیم بنیادی ذهن اوست.شهر پدیده ای سیال در میان مفاهیم وفیزیک است.محصول ادراک انسانها از محیط زندگی خود ،اگرچه مظاهر محیط زندگی اجتماع،ساختمانها و خیابانها ،سهوا شهر خوانده می شود،اما روشن است که تاریخ اندیشه وذهن شهروندان،که فیزیک یک شهر را سامان داده ،از تعریف شهر قابل حذف نیست واز اینرو شهر را گونه ای از مکان می شمارندکه پر تراکم ترین لایه های تاریخی را در مساحتی کوچک در خود جای داده است. (ترند،(1386 منظر گونه ای دیگر از مکان است،محصول تکامل انسان و محیط در فضای های بیرونی است . (برک (1387 معنی منظر پیچیده،لایه لایه ومبهم بوده و هرگز خطی نمی باشد.از دید یک شخص،باغچه منظر استو از دید مردم،کشور و از دید انسان ها ،کره زمین منظر می باشد.هر عنصر منظر هم خود یک کل استو هم جزیی از یک کل بزرگتر.برای پرنده یک درخت و برای یک درخت،جنگل حکم یک منظر رادارد. منظر دارای ماهیت مکان و محصول تجربه انسان در فضا است.اما فضای منظر با فضای معماری تفاوت دارد.فضای منظر،کرانه های بارز معماری را ندارد،بنابراین عرصه ای میانی است.در طول تاریخ،تعامل انسان ومحیط،به دست جامعه ودر چارچوب اقتضایات طبیعی وتاریخی ،منظر را پدید آورده است.انسانها تنها ایجاد کنندگان منظر نیستند،هم در ساختن منظر سهیم اند،اما تنها انسان است که منظرها را منعکس نموده،
می ستاید، هنر می آفریند و طراحی می کند.
انسان چنان آفریده شده وهستی گرفته که باید به سفربرود و بنابراین سفرنیازحیاتی انسان است .انگیزه سیروسفر،دیدن نادیده ها،کنجکاوی وآشنایی با دیگرمردمان وشیوه زیست ،باورها،آداب ورسوم آنها همواره بخشی از انگیزه های انسانی بوده است.استفاده ازطبیعت وبهره وری
1
اززندگی ونظامات شهری نیزازدیگرانگیزه های سفرمی باشد. همچنین که درچندین آیه ازقرآن مجید به طورصریح وبه روشنی امربه سفرکردن شده است که ازآن جمله: "قل سیروا فی الارض مانظرواکیف بداءالخلق" بگودرزمین گردش کنید،وبنگرید چگونگی انجام آفرینش را. درقرن 19باپیشرفت انقلاب صنعتی ،عوامل اجتماعی،جوامع بورژوازی وتقسیم عمومی ثروت درمیان توده مردم،توریسم رونق بیشتری گرفت ودراواخرآن قرن بودکه مفاهیم امروزی توریسم به وجود آمد. باصنعتی شدن جهان وورود به قرن بیستم تحول اقتصادی
عظیمی درکشورهای صنعتی به وجود آمد وبه تبع آن نیازبه تفریح وسفروآشنا شدن با مناطق دیگردنیا برای مردم احساس شد.
آب وهوا مهمترین عامل درتوسعه صنعت توریسم محسوب می شود.مسافرت های گروهی ودسته جمعی باشرایط اب وهوایی پیوند می خورد(سایت آفتاب). آب وهوای مساعد وعرصه طبیعی سواحل، شهرهای ساحلی رابه یک مکان دل پذیرومحبوب گردشگران تبدیل کرده است به طوری که گردشگران نواحی ساحلی امروزی،علاوه بر بازدید ازساحل ودریا در جستجوی تجربیات متفاوتی ازفعالیت های ورزشی،تفریحی ومیراث طبیعی هستند.((archnoise.com
ریشه گردشگری درمناطق ساحلی را باید دردوران روم باستان ،هنگامی که اولین خانه های رومی دربخش شمالی اپنین پنسیلویلیا ساخته شده ،جستجو کرد.درطول قرن ها فرهنگ آن رشد کرده ،به گونه ای که از نیمه قرن 18،به عنوان یکی از ویژگی های وابسته به دریا مطرح شده و از نیمه قرن بیستم نیز تفرجگاه های ساحلی با گسترش انبوه گردشگران روبرو شده است .آن چه مسلم است ساحل به عنوان یکی از ظرفیت های ارتقای منظر شهری،نقش مهمی را درجذب گردشگر ایفا می نماید.گذراندن اوقات فراغت درکنار برقراری تعاملات اجتماعی وهمچنین خاطره انگیزی وارتباط باجنبه های گوناگون آب و...،عرصه طبیعی سواحل را به یک مکان دلپذیر ومحبوب گردشگران تبدیل کرده است.
تفرجگاه های ساحلی ،با رویکرد های جدیدی در ارتباط با توسعه وگسترش روبرو است .،از مهم ترین تغیرات حاصله درفرآیند شکل گیری وگسترش گردشگری ساحلی ،می توان تغییر نوع نگاه گردشگر دربرخورد با تفرجگاه های ساحلی را نام برد . زمانی ،نیاز گردشگران تنها دربازدید از ساحل ودریا تعریف می شد ،درحالی که گردشگر امروزی درجستجوی تجربیات متفاوتی از فعالیت ها ی ورزشی ،تفریحی ،فرهنگی ومیراث طبیعی است.
قرن 21 به تعبیری قرن انقلاب جهانی توریسم است ودرحال حاضر دردنیا رقابتی فشرده برای جذب هرچه بیشتر توریسم به منظور افزایش درآمد های ارزی حاصله از آن وجود دارد . توجه به کارکرد های توریسم واثرات سودمند آن دربعد اقتصادی واجتماعی وفرهنگی موجب تنوع بخشیدن به فعالیت های اقتصادی واجتماعی و نیز بهره وری اقتصادی از جاذبه های توریستی می شود . در این خصوص توجه به نیاز مندی های توریست به منظور دستیابی به درآمد های ارزی وریالی از طریق جذب گردشگر حائز اهمیت است . ( امام، (1381
گردشگری ساحلی نیز به عنوان بزرگترین فعالیت های توریستی جهان به شمار می آید که با رشد روز افزون خود به فعالیتی چند منظوره تبدیل شده است، به طوری که توسعه گردشگری وتفریحات مربوط به آن از عوامل موثر درشکل دهی الگوی توسعه نواحی ساحلی بوده که خود به فعالیتی چند منظوره تبدیل شده است وتامین کننده مزایای مستقیم وغیر مستقیم اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی ومحیطی زیادی برای میزبان است .
ازاواخردهه 80 درکشورهای صنعتی ، بخش خدمات ازلحاظ تعداد شاغلین بربخش صنعت پیشی گرفت ودرنتیجه بازدهی خدمات دراین کشورها بیش ازسایربخش های اقتصادی قرار گرفت .خدمات جهانگردی مهم ترین ریزبخش خدمات است که سریع ترین رشد رادراقتصاد خدماتی داشته است .ظهور توریسم به عنوان فرآیندی است که توانست جایگاه غالب رادراقتصاد کشورهای صنعتی داشته باشد ودرعمل اقتصاد این کشورها را به اقتصاد خدماتی تبدیل کند. (ملیجی ، (1391
طی سال های 1980تا1987سهم جهانگردی درتجارت جهانی خدمات از3درصد به 18درصد افزایش یافته که این جهش سریع ضرورت توجه به این رشته پولساز راآشکار می کند. علاوه برآن امروزه چگونگی پرکردن ونحوه گذراندن اوقات فراغت به یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی تبدیل شده است به نحوی که گردش ،سفروتفریح به جزئی جدانشدنی اززندگی مردم درروان بخشی اجتماعی وتعادل بخشی روانی به ویژه درگروه های سنی نوجوانان وجوانان به شمار می رود ،که عده ای آن را به عنوان یکی از شاخص های توسعه در جامعه می
2
دانند.علاوه بر همه این موارد ،امروزه به دلیل رشد سریع جمعیت وعرضه نیروی کار وفزونی آن بر تقاضا در سطح ملی ومنطقه ای ،ایجاد فرصت های شغلی جدید وکسب ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ مهم ترین مسائل جاری در جامعه می باشد. (www.asla.org)
