دانلود مقاله حسابداری محیط زیست

بخشی از مقاله

حسابداری محیط زیست

چکیده:
در این مقاله به یکی از حوزه های جدید حسابداری محیط زیست یه نام حسابداری مدیریت پرداخته می شود.. بکار گیری حسابداری محیط زیست در سیستم حسابداری واحد تجاری مزایای بسیاری برای استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی دارد.با توجه به نوع استفاده کنندگان حسابداری محیط زیست به شاخه های متعددی تقسیم بندی می شود که عبارتند از حسابداری

مالی محیط زیست، حسابداری مدیریت محیط زیست و حسابداری ملی محیط زیست. حسابداری مالی محیط زیست اثر مسائل زیست محیطی را بر روی صورت های مالی بررسی می کند. حسابداری مدیریت محیط ، اطلاعاتی را برای استفاده کنندگان درون سازمانی فراهم می کند و حسابداری ملی محیط زیست اثر مسائل زیست محیطی را بر شاخص های اقتصادی کلان می سنجد.

مقدمه
حسابداری نقش سودمندی در افشای مسؤلیت زیست محیطی برای واحدهای مختلف اقتصادی اعم از صنعتی یا تجاری و همه سطوح اعم از خرد، میانی و کلان دارد. بنابراین حسابداری در ارتباط با دستیابی به اهداف جدید مثل اندازه گیری یا ارزیابی اثرات بالقوه و واقعی پروژه ها و نهادها می باشد. این اهداف جدید اهمیت بسیاری دارند زیرا بسیاری از استفاده کنندگان را قادر به تصمیم گیری های متفاوتی می کند که از لحاظ زیست محیطی و اقتصادی درست و قابل اتکا باشد.
حسابداری محیط زیست از اواخر دهه 1960 و اوایل دهه 1980 میلادی به عنوان یک حوزه جدید حسابداری مطرح شد. در سال های اخیر هزینه ها و تعهدات زیست محیطی به نحو فزاینده ای افزایش یافته است و جامعه نیز مسائل زیست محیطی را مورد توجه قرار داده است. امروزه بسیاری از مردم درک می کنند که حفظ محیط زیست بسیار مهم تر از بهای کمتر محصولات برای مصرف کنندگان و یا سود بیشتر برای واحد تجاری می باشد. بسیاری از مردم مایل به پرداخت بیشتر برای محصولاتی هستند که به محیط زیست آسیب نمی رسانند و بسیاری از شرکت ها علاقمند هستند که «سبز» باشند زیرا بسیاری از سرمایه گذاران ارزش بالایی را به مسؤلیت پذیری زیست محیطی می دهند.از این رو حسابداری محیط زیست می تواند اطلاعات لازم را در اختیار استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی قرار دهد. برخی اعت

قاد دارندکه این شکل حسابداری در گذشته برای آرام کردن فعالان محیط زیست مورد استفاده قرار می گرفت. با این وجود، در حال حاضر به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی مدیریت داخلی سازمان به شمار می رود.
البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که مشکلاتی پیرامون ماهیت و اهداف حسابداری محیط زیست وجود دارد. این موضوع با توجه به اهداف و ماهیت حسابداری سنتی و همچنین با توجه به معیارهای پیشنهاد شده برای آن کاملاً صحیح می باشد. با این وجود

روشن است که حسابداری محیط زیست کاملاً با حسابداری سنتی تفاوت دارد به این دلیل که تلاش می کند تا حسابداری آثار اعمال سازمان بر روی یک محیط خارجی را در بر بگیرد.
مزایای حسابداری محیط زیست
• بسیاری از هزینه های زیست محیطی می تواند به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کند یا حذف شود.
• هزینه های زیست محیطی (و بالتبع صرفه جویی ها بالقوه هزینه) ممکن است در حساب های سربار محو شود یا این که کاملاً نادیده گرفته شود.
• حسابداری عملکرد و هزینه های زیست محیطی می تواند به توسعه سازمان و عملکرد کلی مدیریت محیط زیست و استاندارد ایزو14000 کمک کند.
• مخارج زیست محیطی اعم از سرمایه ای یا عملیاتی به طور روزافزون افزایش می یابد.
• مدیریت به اطلاعات مالی در مورد این مخارج نیاز دارد.
• کمک به راهبری استراتژیک هزینه ها(driving cost)
• کمک به اولویت بندی این مخارج

• دولت، سرمایه گذاران، اجاره دهندگان، بانک ها، سازمان های غیر دولتی و غیره نیاز فزاینده ای به اطلاعات مالی و عملکرد زیست محیطی سازمان های مختلف دارند.
• اگر حسابداری اطلاعات مالی عملکرد زیست محیطی سازمان

ها را فراهم نکند به سازمان ها و نهادهایی کمک می کند که محیط را آلوده می کنند و منابع را بین می برند و هنوز از نظر اقتصادی کاراتر از سازمان هایی به نظر می رسند که هزینه هایی را برای حفاظت از محیط زیست متحمل می شوند.
• بسیاری از فعالیت های زیست محیطی کمی هستند و ماهیت مالی دارند و اثر مهمی بر هزینه ها، دارایی ها و بدهی های سازمان ها دارند.
• بدیهی است هر واحدی علاوه بر یک ستانده اصلی یک ستاده ثانویه نیز دارد که موجب آلودگی محیط می شود و اگر سازمان ها هزینه هایی را برای کاستن آن متحمل نشوند بخش سوم یعنی جامعه مجبور است آن را تحمل کند.
• مخاطرات زیست محیطی ممکن است منجر به بدهی های هنگفت شود و در نتیجه سازمان ملزم به پرداخت های زیادی شود که نقدینگی و موقعیت مالی سازمان را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
• مدیریت صحیح منابع با نگرش دوستانه نسبت به محیط زیست منجر به بازده های مستقیم مثل صرفه جویی یا کاهش در هزینه ها و بازده های غیر مستقیم مثل سرقفلی و تصویر بهتر از سازمان می شود.
• محصولات، خدمات و فرایند های دوستدار محیط زیست، منجر به مزایای رقابتی برای چنین سازمان هایی می شود.
• یک روند کلی وجود دارد که عملکرد سازمان ها را بر مبنای اثر بخشی اجتماعی و زیست محیطی آن ها و نه صرفاًبر مبنای اثر بخشی اقتصادی آن ها ارزیابی می کند.
• تجربه های جاری نشان می دهد که هیچ اثری از هزینه های زیست م

حیطی باقی نمی ماند زیرا آن ها به طور تصادفی به حساب گرفته می شوند. بنابراین نیازی به تخصیص و به حساب گرفتن صحیح آن ها وجود ندارد. تمایز میان هزینه های زیست محیطی و سایر هزینه ها منجر به تخصیص صحیح هزینه ها و بنابراین قیمت گذاری دقیق می شود و در نتیجه منجر به پیشرفت شاخص های توسعه پایدار می شود.
به دلایل فوق این باور وجود دارد که حسابداری باید در مقابل اندازه گیری، ارزیابی و افشای عملکرد زیست محیطی در صورت های مالی یا پیوست های آن مسؤول باشد. شک

ی وجود ندارد که اندازه گیری عملکرد زیست محیطی به سیستم های حسابداری بستگی دارد اما نسبت به داده های رایج حسابداری به داده های بیشتری مانند نسبت های آلودگی نیاز دارد. برآوردهای موضوعات زیست محیطی ممکن است کاملاً صحیح نباشد اما اقتصاددانان و حسابداران مجبور هستند بهترین برآوردها را مطابق با سطح دانش و تکنیک مورد استفاده در نظر بگیرند (سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا،1995 و هامید2002).
رهنمودهای حسابداری برای مسائل زیست محیطی
در حسابرسی احتمال خطر زیست محیطی مطرح می شود، حسابرس باید پیروی از استانداردهای حسابداری را بررسی کند. قوانین متعددی که افشاهای زیست محیطی تعیین می کند در سال های اخیر ایجاد شده اند. برخی از بیانیه های کلیدی که گزارشگری زیست محیطی را مورد توجه قرار می دهد به شرح زیر هستند:
در سال 1975 بیانیه شماره پنج هیئت استانداردهای حسابداری تحت عنوان «حسابداری رویدادهای احتمالی» بیان می دارد که یک بدهی باید زمانی در صورت های مالی شناسایی شود که زیان محتمل باشد و مبلغ آن هم به گونه ای قابل اتکا قابل برآورد باشد. اگر مقدار یک زیان قابل برآورد نباشد که اغلب به این صورت است، بدهی احتمالی باید در یادداشت های توضیحی صورت های مالی افشا شود.

در سال 1976، تفسیر شماره 14 که در واقع تفسیری از بیانیه شماره پنج بود در خصوص«برآورد مبلغ یک زیان» منتشر شد. این تفسیر چگونگی شناسایی زیان احتمالی را در زمانی شرح می دهد که زیان برآوردی در یک محدوده خاص قرار گیرد. در این تفسیر پیشنهاد شده است که حداقل مقدار محدوده باید در نظر گرفته شود مگر این که مقدار دیگری از این محدوده برآورد بهتری باشد.
در سال 1990 هیئت تدوین استانداردهای حسابداری نشریه شماره 8-90 را تحت عنوان سرمایه کردن هزینه های آلودگی محیط زیست منتشر کرد. این نشریه مقرر می دارد ک

ه همه هزینه های مربوط به آلودگی های زیست محیطی باید در زمانی که متحمل می شوند، هزینه شوند مگر این که هزینه ها باعث افزایش عمر مفید یا ظرفیت دارایی شود. این هزینه ها آلودگی های زیست محیطی را کاهش می دهند یا از آن پیشگیری می کنند، یا هزینه ها تحمل می شوند تا یک دارایی را برای فروش آماده سازند.
نشریه 5-93 هیئت تدوین استانداردهای مالی به این نتیجه رسید که بدهی های زیست محیطی باید مستقل از هر ادعای خسارت بالقوه برای بازیافت ارزیابی شود. این ادعاهای خسارت تنها زمانی می تواند بدهی را کاهش دهد، که محتمل باشد. استانداردهای کمیسیون بورس اوراق بهادار بیان می دارد که این رویه برای خالص دارایی ها و بدهی ها مناسب است اگر احیای دارایی ها در زمانی که محتمل است، شناسایی شود. دارایی ها و بدهی ها باید در یادداشت های همراه صورت های مالی افشا شود.SEC تنزیل بدهی ها را به ارزش فعلی آن ها مورد تأیید قرار می دهد. بخش تحلیل و بحث مدیریت گزارشگری سالانه، افشای آتی نگر را لازم می داند. تفسیر شماره 14 SEC بیان می دارد که داوطلبان باید اقدامات منطقی را برای تعیین مرز حداقل دامنه زیان انجام دهند و اولویت بیشتری را به مطالعه جایی که یک مشکل شناخته شده وجود دارد، بدهند. داوطلبان باید احتمال تعهدات زیست محیطی و هر نوع خسارت بازیافت را به طور مستقل ارزیابی کنند. رویکرد های نظارتی پس از آموزش توسعه پیدا کرده است.
AICPA ،درSOP 96-1 تحت عنوان «بدهی های جبرانی زیست محیطی» عناوین حسابداری و حسابرسی در ارتباط با مسائل زیست محیطی را پوشش می دهد، مسائل مؤسسات درگیر پاکسازی زیست محیطی و همچنین مسؤلیت مؤسساتی که از تخریب محیط زیس

ت اجتناب می کنند را به تفصیل شرح می دهد.
اثر مسائل زیست محیطی بر صورت های مالی
حسابداری نقدی
مسائل زیست محیطی می تواند صورت های مالی را که بر مبنای نقدی حسابداری تهیه می شود تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود، آثار آن بر صورت های مالی نقدی بسیار مح

دودتر از صورت های مالی است که بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می شود.
مسائل زیست محیطی می توانند بر جریان های نقدی یک واحد تجاری در طی دوره گزارشگری مؤثر باشند، همچنین در جایی که گزارشگری رعایت درصورت های مالی مطرح است، برای مثال در جایی که واحد تجاری ملزم می باشد که رعایت قوانین زیست محیطی را شرح دهد.
حسابداری تعهدی
مسائل زیست محیطی می تواند بر روی صورت های مالی که بر مبنای تعهدی تهیه می شود از بسیاری جهات تأثیر داشته باشد. تعدادی استانداردهای بین المللی حسابداری اصول کلی برای شناسایی، اندازه گیری و افشای موضوعات زیست محیطی در گزارش های مالی را مورد توجه قرار می دهد ((IAS-37. معرفی قوانین و مقررات زیست محیطی ممکن است شامل تعهداتی برای شناسایی آسیب به دارایی ها و در نتیجه کاهش ارزش دفتری آن باشد. ناتوانی در رعایت الزامات قانونی مرتبط با مسائل زیست محیطی مثل تشعشعات یا پسماندهای جامد ممکن است، نیاز به اقدامات ترمیمی، هزینه های جبرانی یا قانونی داشته باشد. برای مثال قصور در رعایت قوانین کنترل کننده آلودگی ممکن است منجر به جرائمی برای واحد تجاری شود. برخی از هزینه های عملیاتی سالانه ماهیتاً زیست محیطی هستند مانند هزینه های انرژی که باید به عنوان هزینه های زیست محیطی در نظر گرفته شود زیرا استفاده از سوخت های فسیلی منبع ایجاد دی اکسید کربن و آلودگی هوا می باشد. برخی از موسسات ممکن است نیاز به شناسایی تعهدات زیست محیطی به عنوان بدهی در صورت های مالی داشته باشد. برای مثال تعهداتی که مرتبط با توافق دفن کردن پسماندهای جامد و تعهدات مرتبط با مراقبت های بعدی و

ترمیم های مربوط به عملیات استخراج معادن هستند. یک واحد تجار

ی باید تعهدات بالقوه زیست محیطی را به عنوان بدهی احتمالی افشا کند در صورتی که، تعهد احتمالی مرتبط با یک رویداد آتی باشد و یا میزان تعهدات جاری را نتوان به طور معقول برآورد کرد و یا این که جریان خروجی منابع برای تصفیه تعهدات محتمل نباشد.
در جریان اجرای استانداردهای حسابداری مربوط، ممکن است تا حدودی افشای اضافی در یادداشت های همراه صورت های مالی نیاز باشد. موارد زیر مثال هایی از این دست هستند:
• صنعتی که واحد تجاری در آن فعالیت می کند و مسائل زیست محیطی مربوط به آن
• رویه های حسابداری پذیرفته شده برای هزینه های زیست محیطی، مثل این که، شامل چه اقلامی می شود، چه زمانی این اقلام هزینه می شوند یا سرمایه ای می شوند، به چه صورت در مقابل سود مستهلک می شوند و ...
• جرائمی که با توجه به قوانین وضع شده زیست محیطی متحمل می شوند.
• بدهی ترمیم زیست محیطی، شامل اندازه گیری، عدم قطعیت، ماهیت و زمانبندی
رویکردهای حسابداری زیست محیطی
رویکرد فیزیکی در برابر رویکرد پولی
در حسابداری زیست محیطی دو رویکرد پذیرفته شده است. در ابتدا رویکرد فیزیکی توسط سازمان ملل پیشنهاد شد و یک دستورالعمل جامع تهیه شد که منابع موجود در یک کشور را بر حسب وضعیت و کاربردهای آن طبقه بندی می کرد. بر اساس این رویکرد عملیات زیست محیطی بر اساس یک مبنای فیزیکی ، توازن جاری منابع و الحاقات و کاهش های آن منابع ارائه می شوند. هیچ ارزش پولی در این روش تعیین نمی شود. رویکرد پولی به این دلیل ایجاد شد که رویکرد فیزیکی برای دستیابی اطلاعات فیزیکی در مورد منابع اهمیت دارد و به ما کمک می کند تا آمارهای زیست محیطی را تهیه کنیم و به عنوان اولین مرحله رویکرد پولی در نظر گرفته می شود. علیرغم مشکلات مربوط به رویکرد پولی، این رویکرد مزایای زیادی نیز دارد مانند ارائه داده ها(اطلاعاتی) که به دانستن سود و زیان مربوط به عملیات زیست محیطی و نیز شاخص های تعدیل شده زیست محیطی کمک می کند.
حسابداری محیط زیست به شاخه های متعددی تقسیم بندی می شود که از آن جمله می توان حسابداری مالی محیط زیست، حسابداری مدیریت محیط زیست و حسابداری ملی محیط زیست را نام برد.
حسابداری مالی محیط زیست
حسابداری مالی محیط زیست برای اولین بار در فوریه سال 1998 میلادی به وسیله گروه کاری IASR1 در سازمان ملل به عنوان یک شاخه جدید در حسابداری در نظر گرفته شد. IASR و IAPC2 تلاش های مشترکی برای تهیه استاندارد هایی
برای تثبیت عملکرد زیست محیطی گزارش شده در صورت های مالی انجام دادند.
هدف حسابداری مالی محیط زیست ثبت معاملاتی است که بر محیط زیست مؤثر هستند و همچنین آثار آن ها بر وضعیت مالی و اقتصادی شرکت

ی که آن معاملات را گزارش می کند، با اطمینان از این که هزینه ها، دارایی ها و بدهی های زیست هدف حسابداری مالی محیط زیست ثبت معاملاتی است که بر محیط زیست مؤثر هستند و همچنین آثار آن ها بر وضعیت

1-IASR: United Nations Intergovernmental Working Group of Experts on International Standards of Accounting and Reporting

2-IAPC: International auditing Practices Committee
محیطی گزارش شده، بر مبنای اصول پذیرفته شده حسابداری هستند و عملکرد زیست محیطی شفافیت بالایی دارد و نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را به خوبی تأمین می کند.
اهداف حسابداری مالی محیط زیست برای ارائه گزارش های مالی در صورت های مالی به طور برجسته نمایان می شود، بنابراین استقرار آن به تعریف خط مشی حسابداری بستگی دارد که اقلام را با توجه به آثار زیست محیطی اعمال شرکت در نظر می گیرد. برای مثال هزینه های زیست محیطی باید جداگانه و به تفکیک ماهیت عملیاتی و غیر عملیاتی و نیز مکرر یا استثنایی ارائه شود.
آثار به کار گیری این سیستم بر روی معاملات
سطح ثبت مجزای معاملات، تعریف اقلام قراردادی مثل هزینه ها، دارایی ها و بدهی های زیست محیطی تفاوت چندانی با مواردی که عموماً برای معاملات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد، ندارد به جز رویه هایی که برای موارد احتمالی و دارایی بلند مدت مورداستفاده قرار می گیرد.
هزینه های زیست محیطی: به مخارجی گفته می شود که در ارتباط با مدیریت آثار فعالیت های شرکت بر روی محیط زیست است و همچنین هر هزینه متحمل شده برای دستیابی به اهداف و الزامات نهادهای قانون گذاری را در بر می گیرد.
دارایی های زیست محیطی: منبعی که در اختیار شرکت است و از طریق رویدادهای گذشته بدست آمده و آثار اقتصادی مستقیم یا غیر مستقیم برای شرکت دارد و یا انتظار می رود که داشته باشد که از طریق افزایش ظرفیت، افزایش ایمنی یا اثر بخشی دارایی های دیگر شرکت، کاهش یا پیشگیری از آلودگی های ناشی از عملیات آتی شرکت و حفاظت محیط زیست صورت می گیرد. درصورتی که این مخارج از معیارهای دارایی برخوردار باشند، باید به عنوان دارایی ثابت یا انتقالی سرمایه ای شود تا به دوره های آتی که از مزایای آن برخوردار میشوند تخصیص داده شود.
بدهی های زیست محیطی: زمانی که شرکت تعهدی دارد که منجر به تحمل هزینه های زیست محیطی می شود که تا کنون پرداخت نشده است باید بدهی زیست محیطی اعلام شود، ارائه این تعهد معیار های اعلام بدهی را برآورده می کند و بنابراین این نوع بدهی به عنوان تعهدات جاری ناشی از فعالیت گذشته شرکت تعریف می شود.
رویداد احتمالی: ناشی از ریسک بالقوه مرتبط با رویدادی است که احتمال وقوع آن در آینده زیاد می باشد به طوری که می توان گفت سود یا زیان شزکت به وقوع آن بستگی دارد یا ناشی از یک رویداد آتی است که وقوع آن مشخص است.
ارزش احتمالی که مورد توجه حسابداری مالی محیط زیست است بدهی احتمالی است. بدهی احتمالی زمانی به وقوع می پیوندد که احتمال معقولی در

مورد آسیب بعدی وجود دارد و باید در دروه های آتی جبران شود. چنین رویداد های احتمالی باید تنها در یادداشت های توضیحی صورت های مالی بیان شود و اگر این رویداد به وقوع پیوست، وقوع آن منجر به ایجاد هزینه یا بدهی زیست محیطی می شود.
آثار بکار گیری این سیستم بر روی گزارش

پس از گذشتن از سطوح عملیاتی، که به ثبت های مجزای معاملات اشاره دارد و رسیدن به سطح مدیریت که به ارائه اطلاعات خلاصه شده در صورت های مالی اشاره دارد، مربوط بودن یادداشت های توضیحی و شاخص های عملکرد زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود.
یادداشت های توضیحی: از منظر حسابداری مالی محیط زیست، این یادداشت ها دامنه گسترده ای دارند زیرا باید همه اطلاعات مربوطی را که بر عملکرد کلی شرکت تأثیر دارد یا ممکن است بر آن مؤثر باشند، مورد توجه قرار دهد که شامل این موارد می باشد:
• جرائم ناشی از عدم رعایت مقررات
• کل مخارج زیست محیطی که در طی دوره سرمایه ای شده اند.
• غرامت های پرداخت شده به شخص ثالث به دلیل آسیب های زیست محیطی که در گذشته ایجاد شده اند.
• ماهیت بدهی های زیست محیطی به تفکیک طبقه: تعهد قانونی و...؛ مبنای ارزیابی ، ماهیت، دوره وقوع و شرایط پرداخت بدهی زیست محیطی و عدم قطعیت قابل ملاحظه در ارزش کلی یا دوره تعهد بدهی زیست محیطی و بسط نتایج احتمالی

شاخص های عملکرد زیست محیطی:ارائه شاخص های عملکرد زیست محیطی در فرایند ارائه اطلاعات به عموم نیز از اهمیت برخوردار می باشد، زیرا فرایند شفاف سازی مستلزم استاندارد کردن و استفاده از این نوع شاخص هاست، که اجازه تلخیص اطلاعات کمی و کیفی را با توجه به عملکرد زیست محیطی آن ها می دهد.
کاربرد حسابداری مالی محیط زیست
حسابداری مالی محیط زیست به طور گسترده مورد استفا

ده قرار نگرفته است و یک تخصص جدید در زمینه حسابداری بر مبنای ماهیت مادی کمیت هایی است که به کار می رود.برای استفاده کنندگان برون سازمانی اطلاعات حسابداری، هر اطلاعاتی مربوط است و اگر شفاف نباشد ممکن است منجر به اشتباهات قابل ملاحظه ای درمورد ارزیابی واحد تجاری یا روندهای آن شود، که این موضوع کاملاً در مورد اطلاعات زیست محیطی شرکت نیز صدق می کند.
ارزیابی سودمندی حسابداری مالی محیط زیست، باید با توجه به اهداف آن در نظر گرفته شود که شامل موارد زیر می شود:
• نشان دادن پیشرفت شرکت با توجه به مدیریت مسائل زیست محیطی در مقایسه با شرکت های هم ارز و در طول زمان.
• ارائه سطح افشای احتمال خطرات زیست محیطی به جامعه مالی(مؤسسات مالی، صندوق های بازنشستگی، شرکت های بیمه و شرکای بالقوه تجاری) و به عموم.
• نشان دادن توانایی مدیریتی شرکت در اداره مسائل زیست محیطی
حسابداری مدیریت محیط زیست
حسابداری مدیریت محیط زیست در سال های اولیه دهه 1990 به وجود آمد پس از مطالعاتی که نشان می داد برخی از تجربیات منجر به صرفه جویی در هزینه ها می شود(فراست و ویلم شات،2000). حسابداری مدیریت محیط زیست را می توان به عنوان پیوند میان حسابداری مدیریت، حسابداری مالی و سیستم های اطلاعاتی محیط زیست دانست(جاسک،2003).حسابداری مدیریت محیط زیست یک رویکرد ترکیبی است که اطلاعات را از حسابداری مالی، حسابداری صنعتی و مانده های گردش مواد انتقال می دهد ومنجر به افزایش کارایی ، کاهش آثار و مخاطرات زیست محیطی و کاهش هزینه های حفاظت زیست محیطی می شود.
حسابداری مدیریت محیط زیست اطلاعاتی را برای استفاده کنندگان درون سازمانی فراهم می کند.

شاخص های مدیریت زیست محیطی
برای مدیریت محیط زیست شاخص هایی وجود دارد که این شاخص ها باید به درستی در ارزیابی ها مورد استفاده قرار گیرد. برخی از این شاخص ها به شرح زیر می باشند:
1- مزایای اقتصادی اقدامات حفاظتی زیست محیطی
برای بدست آوردن این شاخص مزایای اقتصادی را به هزین

ه های حفاظت محیط زیست تقسیم می کنیم، اگر نتیجه بزرگ تر از یک باشد به این معنی است که مزایای اقتصادی برابر با هزینه های زیست محیطی است یا از آن بزرگ تر است و نشان دهنده مدیریت مناسب است. اگر در صورت همین کسر کاهش هزینه های اجتماعی را اضافه کنیم شاخص جدیدی بدست می آید که اگر یک یا بزرگ تر از یک باشد به این معنی است که جمع مزایای اقتصادی و کاهش هزینه های اجتماعی برابر یا بزرگ تر از هزینه های حفاظت محیط زیست است و نشان دهنده مدیریت صحیح محیط زیست است.
2- کارایی زیست محیطی فعالیت تجاری
این شاخص نشان می دهد که آیا آثار زیست محیطی فعالیت های تجاری قابل قبول است و آیا این فعالیت ها به درخواست های اجتماعی پاسخ می دهند. برای بدست آوردن این شاخص باید فروش را به اثرات زیست محیطی(پولی یا فیزیکی) تقسیم کنیم. این معادله ارزیابی می کند که آیا آثار زیست محیطی با اندازه واحد تجاری انطباق دارد؟
حسابداری ملی محیط زیست
حسابداری ملی محیط زیست از دیدگاه اقتصاد کلان به بررسی موضوع می پردازد. مسئله اصلی در توسعه حسابداری ملی محیط زیست معرفی عواملی است که باید در تولید خالص ملی در نظر گرفته شود. این عوامل شامل خدمات زیست محیطی، آسیب های زیست محیطی، مخارج حفاظتی و استهلاک منابع طبیعی می شود.
خدمات زیست محیطی
پسکین(1998) پیشنهاد کرد که خدمات زیست محیطی در تولید ناخالص ملی در نظر گرفته شود. همیلتون(1994) به این نکته توجه کرد که خدمات زیست محیطی برای تولید قبلاً در تولید ناخالص ملی در نظر گرفته شده است. با این وجود، کاربرد مستقیم خدمات زیست محیطی برای رفاه انسان در محصول ساخته شده در نظر گرفته نمی شد.بنابراین پیشنهاد شد که ارزش این خدمات باید در تولید ناخالص ملی در نظر گرفته شود که نشاندهنده این خواسته است که تولید ناخالص ملی باید کل رفاه ایجاد شده در دوره جاری، شامل رفاه ایجاد

آسیب های زیست محیطی
پسکین(1989) همچنین پیشنهاد کرد آسیب های زیست محیطی باید از تولید ناخالص ملی کسر شود تا این که خالص رفاه ناشی از اقتصاد و محیط زیست باید به طور صحیح محاسبه شود.
مخارج حفاظتی
دالی(1989) پیشنهاد می کند که مخارج محافظتی باید از تولید خالص ملی کسر شود زیرا رفاه را ایجاد نمی کند بلکه از کاهش رفاه پیشگیری می کند. هریسون(1989) و وانولی(1995) این دیدگاه را مورد انتقاد قرار دادند. هریسون اعتقاد داشت که این کار استانداردهای حسابداری را نقض می کند. وانولی نیز اشاره می کند که تشخیص مخارج حفاظتی به طور صحیح بسیار دشوار می باشد.
استهلاک منابع طبیعی (تهی شدن)
ارزش کلی سرمایه تولیدی با مستهلک شدن دارایی طبیعی کاهش می یابد. هزینه تهی شدن در آغاز یه عنوان ارزش استخراج منابع تجدید ناپذیر در نظر گرفته می شد. این مقدار باید در محاسبه تولید خالص ملی به عنوان بخشی از استهلاک دارایی سرمایه ای کسر شود.
سیستم سازمان ملل برای حسابداری محیط زیست(SEEA)
از سال های ابتدایی دهه 1990 تلاش های هماهنگی از طریق بخش آمارهای سازمان ملل، اتحادیه اروپا، OECD 1، بانک جهانی و دیگر نهادها برای استاندارد سازی چارچوب و روش ها در جریان بوده است. سازمان ملل در سال 1993 یک کتاب راهنما در مورد حسابداری محیط زیست منتشر کرد که در حال حاضر در دست تجدید نظر می باشد.
حساب های زیست محیطی چهار جز دارند:
1- حساب دارایی های منابع طبیعی
این حساب عمدتاً با ذخایر منابع طبیعی ارتباط دارد و بر روی بازبینی ترازنامه های سیستم حساب های ملی تمرکز می کند. ساختار این حساب ها از ساختار حساب های ملی پیروی می کند و شامل اطلاعاتی برای موجودی ابتدای دوره، موجودی پایان دوره و تغییراتی است که در طول سال مالی رخ می دهد.دو روش برای ارزشیابی دارایی ها وجود دارد: ارزش فعلی خالص(NPV) و بهای خالص، که از نظر تئوری روش NPV صحیح می باشد.NPV تنزیل جریان های نقدی خالص می باشد و بهای خالص برابر است با قیمت منهای بهای تمام شده نهایی استخراج. در عمل قیمت بهای خالص اغلب به قیمت نهایی میانگین بهای استخراج محاسبه می شود زیرا اطلاعات در مورد بهای نهایی در دسترس نمی باشد.
2- حساب های گردش مواد و آلاینده ها (انرژی و منابع)رژی و مواد به عنوان ورودی های تولید و تقاضای نهایی و ایجاد آلاینده ها و پسماندهای جامد ارائه می دهد.این حساب ها به دو شکل پولی و فیزیکی هستند.

OECD:

Organization for Economic Cooperation and Development

3- حفاظت زیست محیطی و حساب های مدیریت منابع
این حساب ها هیچ اطلاعات جدیدی را به حساب های ملی اضافه نمی کند اما هزینه هایی را که به طور دقیق به حفاظت های زیست محیطی و مدیریت منابع مرتبط است، تشخیص می دهد و هدف آن ها ارائه اطلاعات شفاف برای سیاستگذاری است.
4- شاخص ها اقتصاد کلان
سه نوع حسابی که در بالا معرفی شد، به غیر از حسابهای دارای هر کدام دامنه ای از شاخص ها را ارائه می دهد، اما این شاخص ها به طور مستقیم شاخص های اقتصادی رایج مثل تولید ناخالص ملی و تولید خالص ملی را تحت تأثیر قرار نمی دهند. شاخص های اقتصاد کلان به دو نوع شاخص های فیزیکی و شاخص های پولی تقسیم بندی می شوند.

منابع
1- Per Jonall. (2008). " Environmental Management Accounting (EMA), Management Accounting including Environmental Management – a literature review" Vid Goteborgs University
2- Sudipta Bose.(2006)." Environmental Accounting and Reporting in Fossil
Fuel Sector : A Study on Bangladesh Oil, Gas and
Mineral Corporatio

3- Alistair Hunt. '' Latest trends in green accounting in Europe ". University of Bath
4- Glenn-Marie Lange.(2003)." Policy Applications of Environmental Accounting ".
The World Bank Environmental Department
5- خوش طینت،محسن،حسابداری محیط زیست،نشریه حسابرس، شماره17،آذر و دی1381

موضوع تحقیق : حسابداری محیط زیست
تهیه کننده: زهرا فانی
تحصیلات: دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز
نشانی: اهواز ، آزادشهر، خیابان سوم فرهنگی، پلاک 34
تلفن 06115514952-06115544126
موبایل:09166172678
پست الکترونیکی:zahra.fani@gmail.com