بخشی از مقاله
راهكارهاي پيشگيري ازاعتياد دربين دانش آموزان پيش دانشگاهي
مقدمه
اعتياد به مواد مخدر، به عنوان نابساماني اجتماعي، پديده اي است كه بدان ‹‹ بلاي هستي سوز›› نام نهاده اند؛ زيرا ويرانگري هاي حاصل از آن زمينه ساز سقوط بسياري ازارزش ها وهنجارهاي فرهنگي واخلاقي مي گرددوسلامت جامعه رابه مخاطره مي اندازدهرسال اين بلاي خانمان برانداز، قربانيان بي شماري را به آغوش سرد خاك مي نشاند.
اعتياد به مواد مخدر تقريباً پديده نوظهوري است كه ازعمر آن شايد بيش از150 سال نمي گذرد. البته مصرف ماده مخدر وحتي خوگري ونيز استعمال نفنني بدان، تاريخي طولاني دارد. ليكن از قرن 19 به بعد است كه به سبب تأثير فراوان بر جنبه هاي متفاوت زندگي اجتماعي انسان ها، توجه بسياري را بخود جلب كرده است. تحقيقات تاريخي ومردم شناختي نشان داده است كه استفاده از مواد مخدر درگذشته صرفاً به بزرگسالان محدود بود ونوجوانان وجوانان به آن روي نمي آوردند. مصرف مواد مخدربه طور پراكنده درمراسم اعتقادي ومذهبي
منحصراً توسط گروه هاي خاصي درشرايط معيني صورت مي گرفت. اما بعدها هنگامي كه مرفين، هروئين، كوكائين وبازار آمد، مواردي از اعتياد جوانان نيزمشاهده شد . دردهه 1960 تعداد معتادان به اين پديده آنقدر اندك بودكه توجه اجتماعي را درمقايسه وسيع به خود جلب نمي كرد؛ اما دراوايل دهه 1970 استفاده از مواد مخدر ناگهان درميان جوانان ونوجوانان شايع شد وبه صورت مسأله اي جهاني وابعاد همه گير آن بصورت يك موج از قاره اي به قاره ديگر گستــرش يافت.
ودردنياي هيــپيگري مــاري جوانا 1وسيله اي براي تفريح اشتراكي وگروهي شد وهمراه موسيقي وعشق به عنوان ســه ركن اساســي فرهنگي هيپيها متجلي گرديد. 2 مشكل اين آفت ويرانگر دردهه مذكور به چند كشور صنعتي ثروتمند جهان محدود مي شد، اما اينك به يك معضل جهاني تبديل شده وآثار تخريبي آن بيشتر متوجه كشورهاي توسعه نيافته است.
گسترش كشت وتجارت مواد مخدر اثرات بسيار خوبي برتوسعه اقتصادي كشورهاي توليد كننده داشته است. براساس يافته هاي يك مؤسسه تحقيقات اقتصادي دركلمبيا، بيش از80 درصد سودتجار عمده مواد مخدراين كشور درخارج سرمايه گذاري مي شود ودولت سالانه معادل يك ميليارد دلار صرف مبارزه با گروه هاي مسلح توليد كننده اين مواد وحفاظت از جان مقامات كشور مي كند.
حجم معاملات كارتلهاي جهاني مواد مخدر سالانه به 5/1 تريليون دلار بالغ مي شود. درآمد حاصله ازتجارت غيرقانوني آن، ازصادرات نفت بيشتر شده وتنها از درآمد حاصل ازصادرات اسلحه درجهان كمتر است.
________________
1- ماري جوانا يا حشيش ماده اي است كه ازگل وساقه گياه شاهدانه به دست مي آيد ودرايران به عنوان ‹‹بنگ›› معروف است. اين ماده حالتي تخديري درانسان بوجود مي آورد كه توأم با پرحرفي، آوازخواني وخنده هاي غيرارادي واحمقانه است.
2- قبل از پيدايي هيپيگري درآمريكا، تفريح جوانان بصورت انفرادي بود وهركس به تنهايي به تدارك سرگرمي مي پرداخت، اما ماري جوآنا مرز مالكيت خصوصي وانفرادي تفريح را شكست وآن را بصورت اشتراكي درآورد. اينك ماري جوانا دست به دست مي گردد وهمگان را دراين تفريح شامل مي شود. به بيان ديگر، ماري جوانا بيشتر نشانه يك شيوه فرهنگي است تا يك ماده مخدر(صالحي- 1371-156).
درپاسخ به نگراني هاي فزاينده بين المللي درباره اين بلاي خانمانسوزبودكه مجمع عمومي سازمان ملل متحد، كنفرانس بين المللي مواد مخدر وتجارت ممنوع را درسال1987 دروين تشكيل داد.
هدف كنفرانس، ترتيب دادن اقداماتي درسطح محلي، ملي و بين المللي براي مبارزه با مواد مخدر
همچنين مشخص كردن فعاليت هاي آينده درزمــينه آموزش هاي پيشگيرانــه، كاهش مصــارف
غيرقانوني، فشارهاي قانوني ، ريشه كن كردن منابع مواد مخدر، وتوان بخش معتادان وبه خصوص وارد كردن آنان به اجتماع بود. درحلسات اين كنفرانس ‹‹ گيسب دب گنارو›› عمل توليد كنندگان موادمخدر سركوب نخواهد شد مگر اينكه فرهنگ اعتياد ازميان برداشته شود واين بدان معناست كه مبارزه اي سرسختانه وپيگير بايد عليه توليد كنندگان ، قاچاقچيان وسنديكاهاي جنايتكار وقدرتمندي كه از اين راه پول هنگفتي به جيب مي زنند، صورت گيرد.
بيان مسأله
موضوع: ‹‹ راهكارهاي پيشگيري ازاعتياد دربين دانش آموزان پيش دانشگاهي ››
- تعريف راه كارها: به مجموعه راه حل هاي پيشنهادي براي حل يك مسأله يامشكل راه كار گفته مي شود.
- تعريف پيشگيري: پيشگيري درفرهنگ لغات به معناي جلوگيري ازوقوع چيزي يا كاري است ودراصطلاح هررشته اي ازعلوم با موضوع آن تركيب مي شود، چنانچه درحقوق جزا، پيشگيري ازوقوع جرم، درپزشكي، پيشگيري از بيماري ودراين تحقيق، پيشگيري از استفاده نابجاي مواد مخدر، روان گردان درمعناي اصطلاح سازمان بهداشت جهاني (Drug Abuse) ترتون والكل مي باشد.
- تعريف اعتياد: اعتياد چيست؟ اعتياد را به عادت كردن1، خو گرفتن، خوگر شدن وخود را وقف عادتي نكوهيده كردن معني كرده اند. به عبارت ديگر، ابتلاي اسارت آميز به ماده مخدر كه ازنظر جسمي يا اجتماعي زيان آورشمرده شود اعتياد نام دارد.
اصطلاح اعتياد به سهولت قابل تعريف نيست، اما عواقب آن به صورت هاي مختلف نظيركم شدن تحمل2 ووابستگي بدني3 هويدا مي شود.
درطب جديد به جاي كلمه اعتياد، وابستگي به دارو4 به كارمي رود كه داراي همان مفهـوم ولـــي
________________
1- اعمال عادت شده معمولاً اتوماتيك وار بدون تفكر وانديشه انجام مي گيرد. به عبارت ديگر ‹‹عادت›› تابع يك اصل فيزيكي كه ازهوش واراده فرد جداست، مي باشد.
2- Tolerance
3- Physical Dependence
4- Drug Dependence
دقيق تر وصحيح تر است.
- تعريف مواد مخدر: سازمان بهداشت جهاني ماده مخدر را اين گونه تعريف مي كند‹‹ هرماده اي كه پس از وارد شدن به درون ارگانيسم بتواند بريك يا چند عملكرد ازعملكرد ها تأثيربگذارد، ماده مخدر است››. اين تعريف مصرف كنندگان مواد مخدر را افراد غير طبيعي ومنحرف مي داند وبر اساس آن مخدرهايي نظير توتون ومشروبات الكلي وهم مخدرهاي غيرقانوني مانند: هروئين، 1ال.اس. دي2 را دربر مي گيرد.
- ازنظر آسيب شناسي هردارويي كه پس ازمصرف چنان تغييراتي را درانسان بوجود آوردكه از نظر اجتماعي قابل قبول وپذيرش نباشد واجتماع نسبت به آن حساسيت يا واكنش نشان دهد، آن دارو مخدر است وكسي كه چنين دارويي را مصرف مي كند معتاد شناخته مي شود.
تعريف دانش آموز پيش دانشگاهي
به كليه كساني كه درمقطع دبيرستان تحصيل مي كنند وسال سوم دبيرستان را گذرانده اندو موفق به اخذ ديپلم شده اند ومشغول به تحصيل درسال آخر دوره دبيرستان هستند دانش آموز پيش دانشگاهي مي گويند.
________________
1- هروئين پودركريستالي سفيد رنگي با طعم تلخ وازمشتقات ترياك است كه با عمل تقطير مستقيماً از مرفين استخراج مي شود.
2- ال.اس.دي. مخفف يك اصطلاح آلماني به معني مواد توهم زا است وبصورت گرد سفيدرنگ يا قرص روشن وبدون رنگ ومزه وبو يافت مي شود.
اهميت وضرورت تحقيق
با توجه به اهميت زيادي كه اين تحقيق دارد برآنيم تا با انجام آن راهكارهاي جهت رهايي از اين دام با جستجو دراثرات اعتياد برروي نحوه زندگي ومعيشت افراد گام برداريم وبا توجه به اينكه چقدر از نيروي انساني ما روزانه دراين راه تلف مي شود وچقدر از اين بابت ما ضررمي بينيم؟ با توجه به اينكه 80% افرادي كه درزندان ها بسر مي برند گرفتار اعتياد هستند وبيشتر آنهانيز جوان وجزءنيروي كار اين مرز وبوم هستند.
پس اين خود اهميت وضرورت تحقيق را مشخص مي كند. متأسفانه برخي از افراد با انتخاب اين راه كه به بن بست اعتياد منتهي مي شود، خودرا از بسياري پيشرفت ها منع كرده اندو گرفتار زندان شده اند وبه جاي قرار گرفتن درچرخه اقتصادي كشور وكمك به آباداني اين كشور واستفاده بهتر از زندگي، بدون هيچ هدفي درچهارديواري زندان مشغول سپري كردن مدت حكومت خود هستند. آيا اين مهم نيست كه بدانيم سرنوشت چنين افرادي بعد از اتمام محكوميت چيست؟ آيا اين مهم نيست كه بعد ازخارج شدن ازاين محيط چه خواهندكرد؟
آيا بازهم به اين علت كه بيكارند وجامعه آنها را رد كرده به اين محيط بازنخواهند گشت؟ همه اين سوالات نشانگر اهميت فوق العاده تحقيق مي باشد وبا اينكه آيا مي توانيم ازنتايجي ازسوي امروزه مسئله اعتياد به مواد وداروها چه به مواد مجاز وغير مجاز، بصورت يك مشكل جهاني وفراگير درآمده است. آمارهاي منتشره ازسوي سازمان هاي بين المللي، بخصوص سازمان بهداشت جهاني، كميته كنترل جهاني مواد مخدر، وسازمان يونسكو حاكي از افزايش فزاينده مصرف اين مواد درسطح جهان است. تنها تفاوت موجود بين كشورها ورده هاي سني مختلف، درالگوي مصرفي آنها است. برهيچ كس پوشيده نيست كه گسترش اين روند بييشتر تيشه بر ريشه بنيادهاي اخلاقي، اقتصادي واجتماعي يك جامعه مي زندوآن را ازدرون دچارفساد مي كند ودرنهايت به انحطاط مي كشد. اين مشكل امروزه آنچنان خودنمايي مي كند كه هيچ كشوري نمي تواند خود را كاملاً مصون از آن بداند.
ازاين رو پي بردن به علل سوء مصرف داروها ومواد به عنوان اولين قدم پيشگيري مطرح مي شود از آنجا كه اعتياد دارويي ووابستگي به مواد مخدر موضوعي پيچيده وچند بعدي است، طبيعتاً فعاليتي فراگير وگسترده درهمه جوانب اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، مذهبي، آموزشي و... را طلب مي كند. آنچه مسلم است علاج واقعه قبل ازوقوع ، بيش ازهر راه حل ديگر با عقل سليم جوردرمي آيد. مطالعات جهاني نشان داده است كه درپيشگيري اوليه، آموزش همه جانبه نقش قطعي وتعيين كننده دارد وسرمايه گذاري دراين بخش نتايج بلند مدت
وديرپايي حاصل مي كند.با توجه به مطلب ارائه شده واهميت مسأله پيشگيري ازاعتياد مي توان به اهميت وضرورت اين تحقيق پي برد ما برآنيم كه بتوانيم به اهميت وحساس بودن اين مسأله گامي جهت رسيدن به جلوگيري ، راهي جهت پيشگيري ازاعتياد برداريم. ازسويي حساس بودن سن دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي و ورود به دوره جديدي درزندگي تحصيلي وشغلي مي توان به اهميت بالاي اين تحقيق پي برد.
اميد است كه با توكل برخدا وياري اساتيد محترم گامي درجهت رسيدن به اين مهم كه همانا آشنايي اين قشر عظيم وحساس جامعه با معضلات وپي آمدهاي اعتياد است برداريم. انشاءالله
اهداف تحقيق
هر تحقيق بالطبع داراي هدف خاصي مي باشد. كه محقق درنظر دارد به اين اهداف دست پيدا كند. تا بتواند با ارائه راه حل هاي مناسب مشكل جامعه را نيز حل كند. هدف از تحقيق درزمينه اثرات اعتياد دروهله اول پاسخ به سوالات ذهني محقق بود كه او زا واداربه تحقيق دراين رابطه نموده است. كه بتواند روشن كند كه آيا اعتياد درموفقيت يا عدم موفقيت فرد درزندگي تأثير دارد يا خير وديگر اينكه اصولاً چه افرادي به دام اعتياد گرفتار مي شوند. وچرا روزبه روز برتعداد معتادان افزوده مي شود.
پيدا كردن پاسخ اين سوالات باوقت كمي كه دراختيار محقق مي باشد امكان پذير نيست واين درحيطه كاري متخصصين وكارشناسان است كه به طور جدي دنبال نمايند وهمچنين اين كارتوجه عميق مسئولان كشور را مي طلبد. بنابراين حداقل كاري كه ما مي توانيم انجام دهيم تحقيقي هرچندسطحي دروقتي اندك است كه اميد است درآينده اي نه چندان دور با اين مشكل وداع كنيم.
وبه گفته مجتبي جبل عاملي جانشين دبيركل ستاد مواد مخدر: با توجه به تدوين سياست هاي كلان مبارزه با مواد مخدر از اين پس پيشگيري ازاعتياد اولويت اول مبارزه با مواد مخدردر كشوراست. بنابراين ما اميدواريم كه با انجام اين تحقيقات جزئي اثرات اعتياد را ريشه يابي كنيم وبا ارائه راه حل هاي مناسب گامي مثبت درپيشگيري از اعتياد جوانان برداريم.
فرضيه هاي تحقيق
1- به نظر مي آيد كه، سازگاري والدين درگرايش فرزندان به اعتياد مؤثر است.
2- به نظر مي آيد بيكاري يكي ازعوامل كشش افرادبه اعتياد است.
3- به نظر مي آيد ميزان درآمد خانواده درابتلاي افراد به اعتياد مؤثراست.
4- به نظر مي آيد عدم آگاهي والدين از روحيات ومسائل خاص جوانان درگرايش فرزندانشان به اعتياد مؤثر است.
5- به نظر مي آيد تنها ومجرد زندگي كردن افراد درابتلاي آنها به اعتياد مؤثر است.
تعيين متغيرها
دو نوع متغير دراين تحقيق وجود دارد:
- متغير مستقلX - متغير وابسته Y
متغيروابسته: اعتياد
متغير مستقل : معاشرت با دوستان ناباب- علاقه- بيكاري- وجود معتاددرخانواده- مشكلات خانوادگي- رتبه تولد وتحصيلات- ميزان توجه والدين.
تعاريف عملياتي مفاهيم
1) اعتياد
الف- تعريف نظري: درمعناي وسيع عبارت است ازرفتاري كه براثر عادت برفرد چنان مسلط مي شودكه كاملاً ويا تا حدودي رفتارهاي سالم او را تحت تأثر قرارمي دهد وآنها را تحت سيطره خود در مي آورد.
ب- تعريف عملي: اعتياد به استفاده مكرر وزيادازمواد مخدر ومحرك والكل اطلاق مي گردد.
2) دانش آموزان پيش دانشگاهي
الف- تعريف نظري: به كليه افرادي كه مدرك ديپلم خود را اخذ كرده اند ودردبيرستان مشغول گذراندن آخرين سال تحصيلي خود قبل ازورود به دانشگاه ها مي باشند.
ب) تعريف عملي: اين افراد دررشته هاي مختلف تحصيلي ازجمله علوم انساني، تجربي ورياضي مشغول به تحصيل هستند.
3) مواد مخدر
الف- تعريف نظري: هرچيزي كه انسان يا حيوان را ازحالت عادي خارج كند مانند هزچيز لذت آور.
ب) تعريف عملي: مواد مخدر انواع واقسام زيادي دارد، مانند حشيش، ترياك، هروئين و... .
تاريخچه مواد مخدر
هزاران سال بشر درتمام روي زمين از مواد مخدربه عنوان يك وسيله فراموشي ورهايي ازغم واندوه استفاده كرد. از قديمي ترين ازمنه تاريخ انسان تمايل به مصرف مواد داشته كه درحالت رواني وهوشياري ازتغيير بوجود آورده الكل وترياك درميان قديمي ترين داروها روان گردان قرار دارند كه دربسياري ازفرهنگ ها مورد استفاده قرار گرفته اند.
درنقاشي ها كه برروي سنگ حك شده طرح هايي ازگل بوته شقايق وخشخشان ديده شده است. قديمي ترين اين آثارر مربوط به 4000 سال پيش درنواحي روم ومصر باستان بوده است. باميان وسومريان، فنيقيها وآشوريان با خواص مواد مخدرآشنا بوده اند.از2000 سال پيش بيشتر مصري ها، پارت ها، هندوها، چيني ها، ژاپني ها، روميان ويونانيان ملت هايي بوده اند كه خشخشاش رابعنوان داروي مغز شناخته ومورد استفاده قرارداده اند.
بريكي ازسكه هاي قديم يونان تصوير بوته خشخشاش ديده شده است. خود واژه افيون نيزداراي ريشه يوناني است.
بقراط ازشيره خشخاش به عنوان داروي خواب آور، مسكن درد سخن گفته است.
افلاطون درجهت استفاده هاي طبي از مواد وبه منظور كاهش از درد بيماران خود مطالعاتي داشته است وخود خواص شيرها، گرد خشخشاش را آزمايش كرده وبراي مداواي بيماران مورداستفاده قرارمي داده است . كشورهندوستان بعد ازمصر باستان قديمي ترين سرزميني است كه در آن مصرف مواد رواج داشته است وعده اي براين باورند كه زادگاه اصلي افيون هندوستان بوده است. هندي ها درمورد مصرف ترياك تعصب خاصي داشتند وترياك را دارويي آسماني وشفا بخش مي دانستند وآنرا بهترين درمان كليه الام جسمي وروحي مي دانسته اند وحتي اعتقاد داشتند كه پليدي هاي انسان چون خشم، غضب، حسد، هوي وهوس هاي انساني را ازانسان دور مي كند. 200 سال قبل درمحافل ادبي فرانسه، حشيش مورد توجه بوده است. ازدانشمندان ايراني زكرياي رازي وابوعلي سينا به خواص دارويي ترياك توجه داشته اند. با پيشرفت علم طب وشيمي انواع داروهاي مخدر زيادتر شد ومصرف طبي به سوي مصرف كه امروزه اعتيادش مي خوانيم كشيده شده است.
معرفي ترياك به انگلستان كه با تجارت چيني بوجود آمد موجب سوء استفاده هاي وسيع از آن درقرن 19 گرديد. درضمن جنگ هاي داخلي آمريكا، ابداع تزريق اين داروها سبب استفاده غير طبيعي وسيع ازمرفين شد. هروئين درسال 1898 براي اولين باربصورت گرد سفيد رنگ مورد مصرف قرار گرفت.يكي ازداروهاي ديگر برمورها بود كه اواسط قرن 19 بعنوان خواب آور رواج يافت. اواخر قرن نوزدهم غربي ها گياهاني راكه به منظور تخدير بكار مي رفتند مثل كاكوئين وحشيش شناختند قبل از جنگ ژاپن هزاران جوان سوي آمختامين ها روي آوردند وكنترل مسئله مستلزم تدبيرهايي مثل ايجاد مؤسسات روانپزشكي وايجاد موازين قانوني بود.
كاكوئين كه اولين با توسط بوميان آفريقا كشف شد بصورت جويدن، مورد مصرف قرارگرفته است اين ماده درحال حاضر ازمواد مخدر وپرمصرف درقاره آمريكا واروپاست. درحالي كه ماري جوانا ها لوسنوردنها دردهه 7 اين قرن درطبقات متوسط وبالاي متوسط امريكا شيوع يافت. هروئين تركيب قوي وسريع الاثر مرفين يك مسئله طبي وقانوني وخيم مردم شهري وفقير سياه پوست گرديد. درسال 1970 ثابت شد كه فقط درشهر نيويورك صد هزار معتادبه مواد مخدر وجود دارد. مع هذا درمراحل آخر جنگ ويتنام، انواع خاصي ازترياك دردسترس سربازان آمريكايي درويتنام قرارگرفت . مطالعه اي نشان داد كه نيمي ازسربازان آمريكايي درويتنام درسال 1970 ازترياك ومشتقات آن استفاده مي كردند و20 درصد تقريباً مصرف كننده دائمي بوده اند.
ژاپن
تا قبل از 1945 درژاپن اثري ازمشكلات اعتيادديده نمي شود از اين رو آن را دور آرام ناميده اند درژاپن شكل اعتياد از سال 1945 آغاز وبه چند دوره تقسيم گرديد:
1- اولين دوره كه پس ازجنگ دوم بودواستعمال محرك ها رواج داشت دراين دوره به علت شرايط ناشي ازجنگ ، استعمال مواد محرك بويژه بين كارگران شب كار، دانش آموزان برخي ازافرادي كه مردم را به نحوي سرگرم مي نمودند شيوع يافت.
2- كاهش استعمال محرك هاي مشكل استعمال مواد مخدر بويژه هروئين آغاز گرديد بطوري كه آماردرسال 1961 نشان مي دهد چهل هزار معتاد به هروئين وجود داشت كه دراين دوره افزايش چشمگيري مصرف هروئين به چشم مي خورد.
3- دروه آرام 1969-1964 كه ازمصرف هروئين ومواد مخدر كاسته شد ژاپن ازنظر اعتياد دوره آرامي را گذراند.
4- دوره رواج مجدد ، محرك ها درسال 1970 از اين سال مصرف محرك ها دوباره دو برابر شد وشيوع يافت.
چين
در گذشته دور در چين آشنايي چنداني با مواد افيوني نداشته اندو نوشته هاي تاريخي بيانگر آنند كه از آن به عنوان گل زينتي استفاده مي كرده اند در ساليان دراز پس از آن به خاصيت تخديري آن پي برده اند، چين مي نمايد كه ترياك به عنوان ماده مخدر نخست به هندوستان و سپس به چين زودتر از ديگر كشورها پاگذاشت. در قرن 17 ميلادي كه پاي اقدام اروپاي به قاره آسيا باز شدكشيدن و استعمال ترياك نيز گسترش يافت به معناي ديگر پديد اعتياد با آمدن بيگانگان استعمارگر در شرق آغاز شد و يكي از انگيزه هاي انتشار اعتياد در آسياي
كمپاني هند شرقي انگليس در هند بود. ترياك ابتدا در هند و آسياي صغير توليد مي شده است. بيش از 1767 واردات ترياك چين در هند از دويست صندوق در سال تجاوز نمي كرد. حكومت شنگ واردات ترياك را به منظور استفاده در تركيبات دارويي و طبي مجاز ساخته بود. در سال 1773 حكومت انگليسي هند، سياست تبه كارانه صادرات ترياك به چين پيش گرفت و حق انحصاري تجارت ترياك را به كمپاني هند شرقي واگذار كرد. به منظور تكميل اين سياست در سال 1798 حق انحصاري تجارت ترياك را به كمپاني هند شرقي تنويض كرد تا سال 180 ترياك صادر شد به چين به مرز دو هزار صندوق رسيد از آغاز تنها اشراف- مقامات، مالكان و تجارثروتمند ترياك دود مي كردن. بعدها از هر قماشي، انگل و مفت خور طبقه حاكم
مانند خواجگان، دربار، گردانندگان عشرتكده ها حاملان تخت روان، سربازان، راهبان و راهبان بودايي، شهر معتاد شدند، بر طبق بررسي در سال 1853 بيش از دو ميليون نفر ترياك دود مي كردند.
تاريخچه ترياك و مواد مخدر در ايران
درباره ورود ترياك به ايران قولهاي متفاوتي وجود دارد. به نظر عده اي ترياك از طريق عربها به ايران وارد شده. برخي محققين مدعي اند كه در حمله مغول ب هايران، سربازان مغولي افيون را وارد ايران كردندو عده اي نيز ورود ترياك به ايران را تحفه نادرشاه پس از لشكركشي به هند و مراجعت به ايران مي دانند. در زمان غزنويان بيشتر سلاطين و درباريان و توانگران مصرف و خوردن ترياك متداول بوده رواج ترياك كشي در ايران از زمان صفويه شروع شده و درباريان اغلب به اين ماده معتاد بودند در اين زمان مردم ايران عثماني معتقد بودند ترياك ماي
ه قوت، جرأت و جسارت مي شود. در زمان شاه طهماسب اول صفوي خوردن ترياك به حدي ميان شاهزادگان و سران دولت رواج داشت كه هميشه مقدار زيادي ترياك در انبارهاي شاهي نگهداري مي شده عصر صفوي را كي توان عصرآغاز مصرف مواد مخدر به صورت گسترده دانست رواج ترياك در اين عصر به اندازه ي بود كه شربت ترياك در عطاريها به فروش مي رسيد و مردم به سهولت مي فرمودند و مي خوردند.
ترياك كشي به صورت جديد از زمان قاجاريه با فعاليت استعمارگران شكل گرفت و در واقع شكل سياسي مواد مخدراز اين زمان آغاز گرديد. كشت خشخاش در ايران از زمان امير كبير در مرحله آزمايش بوده است و بنا به نوشته روزنامه وقايع اتفاقيه زراعت خشخاش در اطراف تهران به عنوان آزمايش انجام مي شده است.
شايد اولين عاملي كه در گسترش و رواج مواد مخدر در ايران بيشترين مهم را داشت پذيرش مواد مخدر به عنوان يك داروي مسكن آلام از سوي مردم به علت فقدان بهداشت و بي اطلاعي بود. شرايط ايران در دوره قاجاريه مناسب ترين زمينه را براي پذيرش اينگونه تصورات فراهم كرده و ماده مخدر ترياك در فرهنگ جامعه جاي گرفت.
چنانچه ملاحظه مي شود همراه با رشد استعمار در جامعه هاي در حال رشد، كشت خشخاش و اعتياد به ترياك در روستاهاي ايران متداول گت و خريد و فروش آن معمول شد. چون انگليسي ها ترياك ايران را خوب مي خريدند، كشاورزان دست از زراعت گندم كشيدند و قسمت زيادي از اراضي گندم را كشت خشخاش و اعتياد تخصيص دادند، به طوري كه ترياك به صورت يكي از مهمترين اجناس صادراتي ايران در آمده در زمان حسن صباح نيز فداييان وي حشيش مصرف مي كرده اند و بعد از استعمال با جرأت شده و كارهاي دشوار را تا سر حد مرگ انجام مي دادند.
تاريخچه مصرف هروئين در ايران
استعمال هروئين در ايران مانند كشورهاي اروپايي و آمريكا سابقه طولاني ندارد و گرچه پس از جنگ جهاني دوم اين سم در جهان پخش و شناسانده شد ولي در ايران بيش از سي سال است كه هروئين قدم به قدم در اجتماع ما پيش رفته است. برخي معتقدند به علت عدم دسترسي به ترياك مورد نياز خود به هروئين روي آوردند، در نتيجه منبع كشت خشخاش و فروش ترياك بود كه معتادان به علت عدم دسترسي به ترياك مورد نياز خود به هروئين روي آوردند. اما به نظر كارشناسان اين هروئين سابقه اعتياد به ترياك را ندارد، ثانياً هروئين در طبقه جوان ومرفه نفوذ كرد در حاليكه معتادان به ترياك را بيشتر افراد ميانسال و سالخورده تشكيل مي دهد، ثالثاً در كشورهايي كه سابقه كشت خشخاش و مصرف ترياك ندارند آمار معتادان به هروئين زياد و چشمگير است.
قوانين ايران درباره اعتياد
در ايران قوانين به منظور ايجادمحدوديت هايي در امر كشت خشخاش واستعمال ترياك تصويب گرديد. قانون تشديد مجازات و تكبين كشت خشخاش و قاچاقچيان مواد مخدر در سال 1348 به تصويب مجلس رسيد. طبق اين قانون براي ريشه كن كردن مواد مخدر مجازات دراعدام براي قاچاقچيان و سوداگران مواد مخدر پيش بيني گرديد. لايحه قانوني تشديد مجازات مواد مخدر نيز در سال 1359 به تصويب رسي. از سال 1367 مبارزه با مواد مخدر شدت بيشتري پيدا كرد كه مهمترين آن ايجاد پايگاه هاي مجهز در مرزها بود.
تاريخچه كنترل بين المللي مواد مخدر
با توجه به افزايش آمار معتادين و عواقب وخيم و گوناگون اعتياد، كنترل بين المللي مواد مخدر مطرح گرديد و اولين بار در سال 1909 در شهر شانگهاي تشكيل گرديد. منظور از برپايي اين كميسيون پيروي از اصولي چون كنترل ترياك، محدود ساختن توليد، كنترل و فروس آن و نظارت بر موارد استعمال در زمينه هاي علمي و پزشكي بود.
دومين جلسه اي كه براي اين منظور تشگيل گرديد بعد از جنگ جهاني دوم بود كه كنترل توليد و فروش ترياك تحت نظر و مسئوليت مستقيم جمعي مركب از نمايندگان كشورهاي مختلف در آمد در حال حاضر چهار سازمان بين المللي به نامهاي زير در زمينه ترياك و مواد مخدر و نظارت بر آن مشغول مطالعه و فعاليت مي باشند.
كميسيون مواد مخدر، كميته مركزي دايمي ترياك، كميته كارشناسان موادي كه متخصصين سم مي باشند ارگان كنترل مواد مخدر
علل اعتياد از نظر فريمان
فريمان معتقد است كه هرچقدر درباره ويژگي هاي شخصي معتادان مطالعه شود ما را ريشه اعتياد نزديكتر نخواهد ساخت. به نظر فريمان شخص از طريق تماس با فروشنده مواد، معتاد نمي شود بلكه از طريق گروه هاي غير رسمي نظير جشنها و مراسم و از طريق همسالان و ارتباط پذيرايي كننده و گرد همايي مشابه آن با اين مواد آشنا مي شوند.
ديدگاه چاپن
گزارش چاپن در كتاب جرم جوانان، مواد مخدر و سياست دولت حاكي از آن است كه نيم معتادان گفاه اند كه با يك مصرف كننده ي ديگر آشنايي نزديك داشته اند و قبل از سن 18 سالگي اين مواد را مي شناخته اند و نيز اكثر معتادان در نقاطي ساكن هستند كه تعداد زيادي معتاد وجود دارد.
ديدگاه كلمن
از نظر كلمن علت اعتياد به مواد مخدر مي تواند هم عدم انطباق شخصي با محيط با شهر و هم تأثيرات فرهنگي و اجتماعي در آن دخالت داشته باشد. كلمن از 3 عامل مختلف سخن مي گويد:
1- استفاده از مواد مخدر براي تسكين درد
2- اعتياد به دليل اختلالات شخصيتي و ناهنجاري هاي رواني
3- عوامل فرهنگ فرعي
كه به دست مي آوريم گامي مثبت در اين راه برداريم يا نه.
مسئله اعتياد مهمترين معضل كنوني ماست كه همه دستگاه ها و مسئولان كشور براي كاهش و ريشه كن كردن پديده شوم اعتياد بايد بسيج شونددر حالي كه متأسفانه حساسيت كافي در كشور وجود ندارد. در صورتي كه برخورد با اين مسئه به همين صورت ادامه يابد چشم انداز خطرناكي براي آينده كشور متصور است. به گفته دبير كل مبارزه با مواد مخدر كه در رسانه ها اعلام شده كه 2/1 ميليون نفر در ايران اعتياد دارند و 800 هزار نفر هم مواد مخدر را بطور تفنني استفاده مي كنند بر اساس اين آمار سهم استان خراسان 200 تا 250 هزار نفر است.
تاريخچه عملي تحقيق
در زمينه اعتياد تحقيقات مختلف صورت گرفته است. اما به غير از نتيجه تحقيقات انجام شده در سال 1972 و مطالعات ‹‹هيئت تحقيق در مورد مواد مخدر›› ‹‹مشهور به گزارش پليتر›› در سال 1977، اطلاعات آماري ما بسيار ناچيز است؛ چرا كه داده هايي كه معمولاً به دست ما مي رسد عمدتاً مربوط به چگونگي مداوا، بازجويي هاي انجام شده، و نيز آيينه هاي مختلف دادرسي قضايي است.
به عكس و زمينه سرايت اعتياد، برخي از تحقيقات، بخصوص تحقيقات ‹‹مركز ملي اسناد مربوط به تحقيق درباره اعتياد›› به روشن كردن مسئله اعتياد كمك مي كند.
نوع تحقيق: تحقيق ميداني و توصفي است.
جامعه مورد مطالعه
در اين تحقيق جامعه مورد مطالعه ما را دانش آموزان پسر پيش دانشگاهي شهر تشكيل مي دهد كه در سال تحصيلي 89-88 مشغول به تحصيل مي باشند.
نمونه و شيوه نمونه گيري
با توجه به كمبود وقت و همچنين نزديكي امتحانات خردادماه و اهميت اين امتحانات در نتيجه نمونه تحقيق و افراد نمونه جامعه آمتري ما 30 نفر از دانش آموزان پيش دانشگاهي شهر مي باشند.البته پراكندگي بين اين تعدادوجوددارد.شيوه نمونه گيري بصورت تصادفي ساده است.
ابزار اندازه گيري
پس از انتخاب گروه نمونه آماس مسئله مهم براي استفاده از اين افراد و اطلاعات موجود مهمترين مسئله ابراز اندا ه گيري مي باشد. ابزار اندازه گيري در اين تحقيق پرسشنامه و طرح سؤالاتي در مورد اعتياد و عوامل مربوطه به آن است كه در حدود 20 سؤال آمده است سؤالات پرسشنامه در قسمت ضمائم ارائه خواهد شد.
