بخشی از مقاله
چکیده
مسایل ژئوپلیتیک زیسترمحیطیراز اواخر قرن بیستم به موضوع اصلیرفعالیترها و نگرانیر ها بین گروهرهايرانسانیرو بازیگران ملیرو فراملیردر سطوح منطقهرايرو جهانیرتبدیل شده است. رمحیط زیست بشريردر سطوح محلی، ملی، منطقه رايرو جهانی دستخوش مخاطرات گردیده است.راین مخاطرات در سه بعد:رکاهش و کمبود منابع، تخریب منابع و آلودگیرمحیط زیست تجلیریافته است .راز دید ژئوپلیتیک، کمبود منابع زیست محیطیریا محروم کردن انسانرها از زیستن در مکان مورد علاقهريرآنرها رقابت و کنش متقابل بین گروهرهايرانسانیرو بازیگران سیاسیردر سطوح مختلف را در پیردارد.راز آنجاییکهر سابقاً، کشورهاير توسعه یافته غربی، بزرگترین مصرف کننده منابع زیست محیطیربودند اما الان، میرتوانرپیشربینیر کرد که در آینده، حکومترهايردر حال توسعه نیز به دلایلیراز جمله افزایش رشد و سطح توسعه یافتگی، نقش مؤثريررا در تأثیر بر اکوسیستمرها ایفا خواهند نمود.راین عملکرد که انعکاسیراز کمبود روز افزون منابع خواهد بود. ربر این اساسراین الگويردر حال ظهور، منازعات ژئوپلیتیکی ررا بر سر منابع زیسترمحیطیر میرتواندرافزایش دهد. راز این رو، در جهان فعلیرتعداديراز ملترها صرف نظر از نظام حکومتیرو درجه توسعه یافتگی، تمایل و آمادگیرزیاديردر جهت تدوین و تصویب مقررات زیست محیطیربه صورت منطقهرايرو بینرالمللیراز خود نشان میردهند،رزیرا رابطهي رژئوپلیتیک زیست محیطی با مسائلیرهمچون امنیت، تغییرات زیست محیطی، منازعه و تهدیدات و منافع ملیرحکومترها پذیرفته شده است.رمشخص کردن عوامل و اثرات زیست محیطیردر مناطق مختلف جهان، وظیفهرايرهمگانیرو فوريراست.ربهبود و افزایش دانش ارائه واکنشرهايرمناسب به این مشکلات زیست محیطیراز طرف حکومترمداران وظیفهرايرحیاتیراست.
در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-ررتحلیلیرسعیرگردیده از یک سو به بررسیرمسایل ژئوپلیتیک زیست محیطیرپرداخته و از سويردیگر تهدیدات و مسایل امنیتیراین رویکرد را از نظر ژئوپلیتیک بیان میرداریم.
واژههاي کلیدي:رژئوپلیتیک، ژئوپلیتیک زیست محیطی، امنیت زیست محیطی، تهدیدات زیست محیطی.
مقدمه
ررررتمایل جوامع انسانیربه بهرهرکشیراز محیط زیسترو منابع مشتركربه نحويرکه گویا محیط زیست یک منبعر پایان ناپذیر است، از یک سو،رسبب بروز فاجعهرو از سويردیگر،رمنازعات بین حکومترها رارمنجر شده است.ر صنعتی رشدن گسترده کشورها و رشد سریع جمعیت، روضعیت را بهرگونهراي ردیگر رقم زد. رمیرتوان رگفت بهرهربرداريرنادرست منابعرتقرباًیردر تمام مناطق جهان اتفاق افتاده و در اواخر قرن بیستم رنیزراینراثرات تخریبیر محیط زیست، تهدیداتیررا در رسطوح رمنطقهراي رو رجهانی ربراي رکشورها به دنبال داشتهرو امنیترآن ها را به مخاطره انداخته است عکرین,ر,1383 ر-875ر876لا. ردر این بین امنیت انسان به حفظ رابطه کارآمد میان مردم و محیط طبیعیرآنان بستگیرزیاديردارد. ردر نتیجه تحولات بوم شناختیرجهانی، مسائل زیست محیطیردر متن
-1 کارشناسیرارشد جغرافیاي سیاسی دانشگاه تربیت مدرسرر -2رکارشناسیرارشد مهندسیرعمران-رمهندسیرمحیط زیست دانشگاه تربیت مدرسرر -3رکارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتیرر
بحث امنیت به مفهوم گسترده آن در دنیاي رمعاصر اهمیت خاصی رپیدا کرده است رعMiller, 67 1995,لا. ر امروزه اقتصادردانان، متخصصان صنعتیرو رهبران سیاسیربر این باورند که،رهمه ملترها باید توسعه آینده اقتصاد جهانی ررا از طریق توسعه تکنولوژيرهاي رنوین، تسلط بر بازارها و بهرهوريراقتصاد ملی رکنترل نمایند. رتوسعه بحرانرهايرزیست محیطی رو تبعات آن در زمینه الگوهايرتعامل و همکاري، یا کشمکش بین گروهرها و ابناء بشر و بازیگران سیاسیرعامل اصلیرتوجه ژئوپلیتیک و متخصصان این رشته به مسائل زیست محیطیرشده است و این موضوع به صورت یکیراز مکاتب ژئوپلیتیک سبز1رنیز تعبیر میرشودرعحافظ نیا،ر1385،ر 90لا.رما در این تحقیق به بررسیراین مسائل زیست محیطیراز دیدگاه ژئوپلیتیک میرپردازیم.رر
روش تحقیق
رررردر این تحقیق با استفاده از مطالعه کتابخانهراي، اینترنتیررو روش توصیفیر–رتحلیلیربه دنبال تبیین مسائل زیسترمحیطیراز دیدگاه ژئوپلیتیک میرباشیم.رسوال اصلیراین تحقیق، این است که از دیدگاه ژئوپلیتیک مسائل زیسترمحیطیربا چه تهدیدات و مسائل امنیتیرمواجه میرباشد؟رر
یافتههاي تحقیق مفهوم منابع کاربردي در ژئوپلیتیک
رررراز نقطه نظر تاریخی، دولترهايرصنعتیرو غربیربزرگترین مصرف کنندگان منابع جهان بوده اند. رالبته در آینده، دولترهاي در حال توسعه، به دلیل رشد جمعیت و افزایش سطح استفاده از مواد، نقش فزایندهرايررا در تأثیر بر اکوسیستمرهاي رزمینی رایفا خواهند کرد. ربنابراین بر اساس این الگوي ردر حال ظهور، درگیريرهاير ژئوپلیتیکیربر سر منابع زیست محیطیرافزایش میریابند.ربر اساس دیدگاه اقتصادردانان کلاسیک غربیرمانند دیوید ریکاردو1و جان استوارت میلمنابع2 ذاتاًرکمیاب هستندرعیعنیرمحدود در کمیت و موقعیتلا.رپسررقابت بر سر منابع محدود، آزمونیربرايررشد اقتصاديرکشورها به حساب میرآید.رمنابع را میرتوانربه دو قسمت تقسیم کرد:ر الف-ررمنابع قابل تجدید، ب-ررمنابع غیر قابل تجدیدرعبرادت و شلی،ر1383،ر-240ر242لا
