بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر به مقایسه پرخاشگری دانش آموزان پسر اول متوسطه دوره دوم در دو شهر کرمان وسراوان در دی ماه 1393 پرداخته است.این پژوهش از نوع علی –مقایسه ای بوده که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ایو با استفاده از جدول گرجسی و مرگان از دو شهر کرمان و سراوان 340 دانش آموز پسر سال اول متوسطه دوره دوم (از هر شهر 120 نفر )انتخاب گردید.ابزار سنجش شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک وپرسش نامه پرخاشگری باس و پری (1992) بود .داده ها از طریق آزمونT برای گروه های مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند.در شهر کرمان 41,2درصد دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوره دوم پرخاشگری شدید ،و 5,3 درصد پرخاشگری خیلی شدید داشته اند. و در شهر سراوان 42,4درصد دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوره دوم پرخاشگری شدید ،و 2,4 درصد پرخاشگری خیلی شدید داشته اند.بین پرخاشگری کلی ،پرخاشگری کلامی ،پرخاشگری بدنی و خشونت دانش آموزان پسرسال اول متوسطه دوره دوم سراوان و کرمان تفاوت معنی داری وجود نداشت اما میزان خشم دانش آموزان کرمانی بیشتر از دانش آموزان سراوانی می باشد (T=-2,23,df=338,p=0,02)به دلیل استفاده روز افزون دانش آموزان از فن آوری های نوین ازجمله تلویزیون ،رایانه ،اینترنت ،تلفن همراه تفاوت های فرهنگی به حداقل کاهش یافته است . به دلیل قرار گرفتن در معرض برنامه های تلویزیونی یکسان که در سراسر کشو ر به طور یکسان پخش می شود و الگو برداری نوجوانان از این شخصیت ها صرف نظر از تاثیر فرهنگ ، میزان پرخاشگری دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوره دوم در این دو شهر تفاوت معنی داری وجود نداشت.
واژگان کلیدی: پرخاشگری ،نوجوانان ،کرمان ،سراوان
1 و -* نویسنده مسئول: دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی ،مدرس دانشگاه کرمان،دانشکده روان شناسی -2 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی ،مدرس دانشگاه آزاد سراوان،دانشکده علوم تربیتی
-3دکرتای روان شناسی تربیتی ، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و دبریستان،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی
1
Comparing the aggression level in first grade boy students of second period high school in Kerman and Saravan
Abstract
The present study addresses the comparison of aggression level among first grade boy students of second period high school in two cities of Kerman and Saravan in winter 1393. This research is a
scientific – comparative study that by staged cluster sampling method and by using Kerejcie and Morgan tables 340 first grade boy students of second period high school were selected from two
cities of Kerman and Saravan ( 120 persons from each city). Measurement tool included two parts of demographic information and Buss and Perry aggression questionnaire (1992). Data was analyzed through T test for independent groups and by using SPSS 16 software. In Kerman, 41,2
percent of first grade boy students of second period high school have had intense aggression and 5,3 percent severe aggression. And in Saravan, 42,4 percent of students have had intense
aggression and 2,4 percent severe aggression. There was not any significant difference among total
aggression, verbal aggression, physical aggression and violence of first grade boy students of second period high school in Kerman and Saravan but anger level of Kermanian student is more
than that of students in Saravan (T=2,23, df=338, p=0,02). Cultural differences have reduced to
minimum amount due to students' usage of modern technologies such as TV, computer, Internet and mobile phone. There is no significant difference in aggression level of fist grade boy students of second period high school in these two cities because of exposure to the same TV programs that are broadcasted uniformly across country and teenagers patterning from these personages, regardless of cultural effects.
Keywords : aggression, teenagers, Kerman, Saravan
2
مقدمه وبیان مسئله
همه این حقیقت را می دانیم که در جامعه امروزی پرخاشگری1 پدیده ای عادی شده است . پرخاشگری مثل خصومت و رفتارهای پرخاشگرانه که همیشه بخشی از حالات طبیعی انسان را تشکیل می دهند،نیست. به طور مثال پانسکو2 تاکید دارد که انسان رفتارهای پرخاشگرانه بالقوه ای را به صورت ذخیره شده دارد که برای دفاع ازخود و افزایش خودانگیختگی در شرایط فشار زای روانی هستند.رفتارهای پرخاشگرانه با در نظر گرفتن علل و اشکال مختلف بروز آن ،از زوایای مختلفی قابل بررسی است(اندرسون3و بوشمن4 ،(2003 .پرخاشگری را به عنوان یک رفتار عمدی به همراه قصد ایجاد آسیبی مشخص (مثل صدمه زدن ،خراب کردن یا باعث خسارت جسمی شدن) می دانند . نوجوانی دوره بحرانی بسیار سختی است که با پایان کودکی و با شروع مشکلات فیزیکی وعدم تعادل و اغلب ممانعت های اجتماعی همراه است. بحران نوجوانی اکثرا نتیجه اعمال غیر عادی چندگانه و انحرافات رفتاری است که تمامی اینها به پرخاشگری و خصومت تبدیل می شود (پوتیرنیکا5 و اناک6،.(2014
محققان علوم رفتاری در کشورهای مختلف هرگز تعریف روشن و واحدی از مفهوم پرخاشگری ارائه نداده اند زیرا تعریف پرخاشگری تحت تاثیر فرهنگ، تجربه و اعتقادات جوامع متفاوت است (ایزدی طامه ، برجعلی، دلاور واسکندری ، .(1389 به هر حال رفتارهای پرخاشگرانه یکی از مشکلات اجتماعی مهم و اساسی در هر جامعه است که به دلیل اهمیت آن بخصوص در دوران کودکی و نوجوانی توجه ویژه ای می شود. در زیر به مهمترین تعاریف ارائه شده در خصوص پرخاشگری اشاره می شود:
از دیدگاه ارونسون( 1387) 7 پرخاشگری رفتار آگاهانه ای است که هدفش اعمال درد و رنج جسمانی یا روانی باشد. به عبارت بهتر عمل آگاهانه ای است که با هدف وارد آوردن صدمه و رنج انجام می گیرد. این عمل ممکن است بدنی یا کلامی باشد. خواه در نیل به هدف موفق بشود یا نشود، در هر صورت پرخاشگری است(ارونسون،ترجمه شکر شکن،.(1387
هیلگارد 8و اتکینسون( 1385) 9 پرخاشگری را رفتاری می دانند که قصد آن صدمه زدن (جسمانی و کلامی) به فرد دیگر یا نابود کردن دارایی آنهاست. مفهوم اساسی در این تعریف قصد است. اگر کسی پای شما را لگد می کند قصد وی نشان دهنده پرخاشگرانه بودن یا نبودن رفتار است.
به طور کلی رفتار پرخاشگرانه واجد چهار شرط زیر است:
الف) فردی که رفتارش توام با پرخاشگری است آن رفتار را عمدا انجام می دهد. ب) آن رفتار در رروابط بین فردی که حاکی از تعارض یا ناکامی باشد رخ می دهد.
پ) شخصی که دارای رفتار پرخاشگرانه است قصدش برتری یافتن بر فردی است که مقابل او رفتار پرخاشگرانه داشته است.
ت) شخصی که چنین رفتاری از او سر می زند یا در جهت جدال تحریک شده یا حد اعلای شدت، آن مسیر را پیموده است(ایزدی طامه ، برجعلی، دلاور واسکندری ، .(1389
با توجه به جمیع تعاریف مربوط به پرخاشگری مهمترین مفاهیم مستتر در این تعاریف عبارتند از:
- نیتمندی: رفتار پرخاشگرانه همراه با قصد و نیت صورت می گیرد.
- جلوه رفتاری: عامل پرخاشگری به نوعی(کلامی یا جسمانی) قصد و نیت خود را آشکار می سازد.
- قربانی : پرخاشگری همواره معطوف به شخصی یا چیزی می باشد.
پرخاشگری به طور کلی به دو نوع پرخاشگری خصمانه و پرخاشگری وسیله ای تقسیم می شود. پرخاشگری خصمانه عملی پرخاشگرانه است که از احساس خشم ناشی می شود و هدفش اعمال درد و آسیب است. اما در پرخاشگری وسیله ای قصد و نیت آسیب رساندن به شخص دیگر وجود دارد، لیکن آسیب رسانی به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدفی غیر از ایجاد درد و رنج صورت می گیرد (ارونسون، .(1387
سالهاست که محققان به اهمیت پرخاشگری کودکان و نوجوانان در پیش بینی مشکلات سازگاری روانی – اجتماعی آینده آنها پی برده اند و به همین دلیل پژوهشهای زیادی نیز برای درک عوامل موثر بر شیوع رفتار پرخاشگرانه در کودکان و نوجوانان انجام شده است. البته با اینکه اطلاعات بسیاری در این خصوص جمع آوری شده است هنوز درک کاملی از مفهوم پرخاشگری وجود ندارد(واحدی، فتحی آذر، حسینی نسب، مقدم ، .(1387
در بین مدارس رومانی پرخاشگری و خصومت پدیده ای عادی است.در تحقیقی ،با بررسی 909 نهاد آموزشی در رومانی ،تقریبا در بین نمونه ها 75 درصد رفتار خصومت آمیز بر اساس قوانین انضباطی مدرسه مشاهده شد . زمانی که پرسش نامه ها به انجمن مدرسه فرستاده شدند ، درمورد 97
1 aggression
2 Paunescu 3Anderson 4 Bushman 5 Potirnichea 6 Enache 7 Aronson
8 Hilgard 9 , Etkinson
3
درصد از نمونه های وارسی شده رفتارپرخاشگرانه و خصومت آمیز گزارش شد(جیگان3 ،لیسینو4و پروتیسا(2006 5 .چلونگر((1374 در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به این نتیجه رسید که اختلاف معناداری بین پرخاشگری فوتبالیست ها و غیر ورزشکاران وجود دارد.او همچنین نتیجه گرفت که بین میزان پرخاشگری دانش اموزان کاراته کار و غیر کاراته کار تفاوتی وجود ندارد.حشمتی (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود نتیجه گرفت که -1 تعامل حواسپرتی با ادراک طرد و پذیرش پدر پیش بینی پرخاشگری در دانش آموزان شنوا می باشد.-2 تعامل فراخنای توجه با ادراک طرد و پذیرش پدر پیش بینی کننده پرخاشگری کلامی و خصومت در دانش آموزان نا شنوا است.-3 تعاملحواس پرتی با ادراک طرد و پذیرش پدر پیش بینی کننده خصومت و پرخاشگری غیر مستقیم در دانش آموزان ناشنوا می باشد.نتایج نهایی تحقیق نشان داد که در دانش آموزان ناشنوا ،مزاج فقط در تعامل با طرد و پذیرش پدر پیش بینی کننده پرخاشگری است.
شهباز زادگان ،صمد زاده ،عباسی (2011) در تحقیقی تحت عنوان مقایسه سلامت روانی و پرخاشگری بین دو گروه از دانش آموزان متغیرهای در استفاده و عدم استفاده از اینترنت به این نتیجه رسیدند که تفاوت معناداری بین میانگین متغیرهای سلامت روان و پرخاشگری این دو گروه وجود دارد. نتایج تحقیق در زمینه » بررسی عوامل موثر در پرخاشگری دانش آموزان راهنمایی پسرانه شهر یزد « نشان داده است که : نوجوانان پرخاشگر بیشتر متعلق به خانواده های شلوغ بوده ( افزایش سن والدین ) بالای پنجاه سال ، فاکتور مهم و اساسی در میزان پرخاشگری نوجوانان محسوب می شود . عدم تامین
نیازهای جسمی ، روانی ، عامل مهمی در پرخاشگری نوجوانان قلمداد می گردد . عدم توجه به نظرات و خواسته های آنان در پرخاشگری موثر است خانواده ها ی پر در آمد و کم در آمد هر دو در بروز پرخاشگری تاثیر دارند . نوجوانان و جوانان صاحب مشاغل آزاد د رمقایسه با خانواده های کارگران – کارمندان – کشاورزان بیشتر دچار پرخاشگری شده اند ، و عیب نقص هر یک از اندام و اعضاء و برداشت های فرد از محیط اطراف در این راستا تاثیر قابل ملاحظه ای در پرخاشگری دارند . مشاهده فیلم های جنگی – پلیسی و مطالعه این گونه کتب در بروز و شدت رفتار پرخاشگرانه موثر می باشد . تنبیه بدنی و خشونت اعمال شده از طرف والدین عاملی در بروز و میزان پرخاشگری محسوب شده است . مورد استهزاء قرار گرفتن – شکست تحصیلی د ر رابطه نقش مستقیم دارد . دوستان افراد پرخاشگر شبیه افرادی جنگجو – عیاش و خوشگذران هستند . اعتقادات مذهبی و گرایش نوجوانان به نماز و شرکت در نماز جمعه و هیات های عذار داری ا زعوامل مهم کاهش و عدم بروز رفتار پرخاشگرانه تلقی شده است . نوجوانان پر خاشگر بیشتر متعلق به خانواده های بیکار هستد ، نوجوانان پرخاشگر بیشتر به ورزشهای انفرادی می پردازند و غیر پرخاشگران به ورزشهای گروهی ، نوجوانان پرخاشگر خواستار رفتاری نرم و ملایم هستند تا اینکه آنها را نصیحت کند و غیره )… اسلامی وسالاری ، (1370
نتایج تحقیقات فلچر1 و دوئل(1971)2 نشان داد که ورزشکاران پرخاشگرتر از غیر ورزشکاران هستند.
تحقیقات دیگری از همین محققان نشان می دهد که زنان ورزشکار سطح بالاتری از پرخاشگری نسبت به غیر ورزشکاران دارند.تحقیقات ریجینتجس 3و همکاران (2012) نشان داد که رفقای برون گروهی از رفقای درون گروهی پرخاشگری بیشتری نشان دادند.پویانمنش (2013) در بررسی چهار مولفه پرخاشگری نتیجه گرفت که دانش جویان دارای سبک زندگی بد،در مولفه پرخاشگری بدنی،خصومت ،عصبانیت نمره بالاتر و دانش جویان دارای سبک زندگی خوب در پرخاشگری کلامی نمره بالاتری کسب کردند.
چنانچه میزان ابتلاء جوامع بشری به یک موضوع خاص را یکی از معیارهای اهمیت آن موضوع بدانیم به جرات می توان ادعا کرد که پرخاشگری از جمله مسائل عمده و با اهمیتی است که انسان ها از گذشته های دور تاکنون به صورت گسترده ای با آن سر و کار داشته و دارند. نگاهی گذرا به آمار خیره کننده و روزافزون جنایات و درگیری هایی که در جوامع انسانی به وقوع می پیوندد - که بخش عمده ای از آن ها ناشی از رفتارهای پرخاشگرانه است - مؤید این ادعا است.
نکته قابل توجه که در زمینه پرخاشگری و فرهنگ ها مطرح است این است که، در تمامی فرهنگ ها وجود منافع ضروری برای حیات بشر در پرخاشگری پذیرفته شده است لکن این امر هم قابل قبول همگان است که در صورت عدم کنترل رفتار پرخاشگرانه چه بسا خطرات جبران ناپذیری هم چون قتل به وقوع پیوندد. بدین جهت، همه جوامع باید راه هایی بیابند تا مانع از آن شوند که اعضای آن یک دیگر را بکشند یا به هم آسیب برسانند. همه مردم رفتار پرخاشگرانه را تا اندازه ای کنترل می کنند ولی از لحاظ ارزشی که برای آن قایلند، در میزان محدود کردن آن با هم فرق دارند. برای مثال، در میان قبایل سرخ پوست آمریکایی، کومانچی ها کودکانشان را جنگجو بار می آورند و حال آن که هوپی ها و زونی ها به فرزندانشان صلح جویی و رفتار غیر پرخاشگرانه می آموزند. در آمریکای معاصر جوامع هوتری بر صلح جویی به عنوان شیوه ای از زندگی تاکید می کنند و فرزندانشان را طوری تربیت می کنند که پرخاشگر نباشد. اصولا در فرهنگ آمریکایی برای پرخاشگری و سرسختی ارزش قایلند( هاشم پور ،.(1377
همواره و در میان همه قشرها و همه سنین و در محیطهای متفاوت، هستند کسانی که به علت بروز رفتارهای پرخاشگرانه، محیط ناامنی را برای اطرافیان میسازند. نمیتوان پرخاشگری را به طور خاص مربوط به یک سن و دوره ویژه دانست.
فاکتورهای متفاوتی رفتار نوجوان را تحت تاثیر قرار میدهد.علتهای پرخاشگری پیچیده وبه صورت دو مقوله مجزا هستند:-1فاکتورهای فردی-اجتماعی که از عمق وجود فرد تراوش میکنند (مثل اختلالهای روانی،احساسات منفی،وضعیت خلق و خوی ،سطح هوش و کنترل حسی) و-2
1 Fletcher 2 Dowel 3 Reijnjes
4
فاکتورهای بیرونی که توسط سوابق اقتصادی،تربیتی و اجتماعی که فرد با خود دارد(مثل پرخاشگری با والدین،قوانین انضباطی سخت والدین ،در معرض پرخاشگری همسالان بودن و بازیهای ویدیویی و قمار) . پرخاشگری در دوران نوجوانی غالبا به صورت مشکلات خوش خیم نمایان می شوند.اینگونه مشکلات به وسیله بلوغ و وارد شدن نوجوان پرخاشگر به دوران بزرگسالی از بین می رود. نتیجه مثبت این فرایند یعنی جایی که مشکلات دوران نوجوانی به پایان می رسد ،به حمایتهای فرد توسط محیط خود(مثل خانواده،دوستان،مدرسه ودولت) بستگی دارد. (جیگان1 ،لیسینوو پروتیسا2،(2006
با توجه به ضرورت و اهمیت توجه به پرخاشگری در دوره نوجوانی و تاثیر عوامل بیرونی از جمله فرهنگ و محیط اجتماعی بر میزان پرخاشگری بر آن شدیم تا میزان پرخاشگری نوجوانان سال اول متوسطه دوره دوم در دو شهر کرمان و سراوان را مقایسه نمایم .این دو گروه از نوجوانان در دو موقعیت اجتماعی و فرهنگی متفاوت قرار دارند . در پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا درمیزان پرخاشگری دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوره دوم در دو شهر سراوان و کرمان تفاوت وجود دارد ؟
-2ابزار و روش کار
پژوهش حاضر از نوع علی-مقایسه ای بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسرسال اول متوسطه دوره دوم در ناحیه 2 کرمان و شهر سراوان می باشد که با استفاده از جدول گرجسی مورگان3و حجم جامعه 3900 نفر تعداد 340نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید که به شیوه خوشه ای چند مرحله ای 120 نفر از دانش آموزان پسر ناحیه دو شهر کرمان و 120 نفر از دانش آموزان پسر شهر سراوان برای شرکت در پژوهش حاضر انتخاب شدند.
ابزار سنجش شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک (سن ،تحصیلات پدر ،تحصیلات مادر ، ،رتبه تولد) وپرسش نامه پرخاشگری باس و پری(1992)4که شامل 29 عبارت و چهار زیر مقیاس است، که عبارت است از پرخاشگری بدنی(PA) 5، پرخاشگری کلامی(VA)6، خشم(A)7، و خصومت(H)8،می باشد. آزمودنی ها به هر یک از عبارات در یک طیف 5درجه ای از: کاملاً شبیه من است (5)، تا حدودی شبیه من است((4، نه شبیه من است نه شبیه من نیست((3، تا حدودی شبیه من نیست((2، تا به شدت شبیه من نیست((1پاسخ دادند. دو عبارت 9 و 16 به صورت معکوس نمره گذاری می شوند. نمره کل برای پرخاشگری با مجموع نمرات زیرمقیاس ها بدست آمد.
پرخاشگری بدنی، شامل 9 عبارت: .29 -25 - 22 - 16 - 13 - 11 - 8 -5 -2پرخاشگری کلامی، شامل 5 عبارت: .27 -21 -14 -6 -4خشم، شامل 7 عبارت: .28 -23 -19 -18 -12 -9 -1خصومت، شامل 8 عبارت: .26 -24 -20 -17 -15 -10 -7 -3 در این آزمون حداقل نمره فرد 29 و حداکثر نمره آن 145 می باشددر پژوهش حاضر نمره 58-29 نشان دهنده پرخاشگری خفیف، نمره 87-59 نشان دهنده پرخاشگری متوسط و نمره 116-88 نشان دهنده پرخاشگری شدید و نمره 145-117 نشان دهنده پرخاشگری خیلی شدید می باشد
پرسشنامه پرخاشگری دارای اعتبار و روایی قابل قبولی است. نتایج ضریب بازآزمایی برای چهار زیرمقیاس (با فاصله 9 هفته) 0/80 تا 0/72 و همبستگی بین چهار زیرمقیاس 0/38 تا 0/49 بدست آمده است.جهت سنجش اعتبار درونی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج نشانگر همسانی درونی زیرمقیاس پرخاشگری بدنی 0/82، پرخاشگری کلامی 0/81، خشم 0/83 و خصومت 0/80 بود.(باس و پری (1992 در پژوهش حاضر جهت سنجش اعتبار درونی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردیدکه مقدار ضریب به دست آمده0,81 می باشد.داده ها از طریق آزمون T–test برای گروه های مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
-3یافته ها
در پژوهش حاضر از 140 دانش اموز پسر سال اول متوسطه دوره دوم شهرستان سراوان 65,9 درصد دارای سن 15 سال ،37,2 درصد افراد تحصیلات پدرشان راهنمایی و متوسطه ،50 درصد مادرانشان بی سواد یا دارای تحصیلات ابتدایی ،39,4 درصد شغل پدرانشان سایر موارد ،78,2 شغل مادر خانه دار،31,8 درصد یک خواهر دارند،27,6 درصد دو برادردارند ، 32,9 درصد شرکت کنندگان فرزند اول ،4,1 درصد از والدین از همدیگرجدا شده اند،92,4 از پدران در قید حیات ،94,7 درصد مادران در قید حیات و12,4 درصد از پدران دانش اموزان همسر دوم دارند. و همچنین از 140 دانش اموز پسر سال اول متوسطه دوره دوم شهرستان کرمان 55,9درصد دارای سن 15 سال ،77,5درصد افراد تحصیلات پدرشان دانشگاهی ،62,9 درصد
jigaun Liiceanu mourgan Buss& Perry
Physicsl aggression Verbal aggression anger hostile
1
2
3
4
5
6
7
8
5
مادرانشان دارای تحصیلات دانشگاهی،49,4 درصد شغل پدرانشان کارمند،67,1 درصدشغل مادر خانه دار،44,7 درصد یک خواهر دارند،34,7 درصد برادرندارند ، 40,6درصد شرکت کنندگان فرزند اول ،3,5 درصد از والدین طلاق گرفته اند،99,4 از پدران در قید حیات ،100 درصد مادران در قید حیات و1,2 درصد از پدران دانش اموزان همسر دوم دارند(جدول شماره یک)
جدول شماره :(1) وضعیت دموگرافیکی آزمودنیها
مشخصات شهر وضعیت تعداد(درصد) مشخصات شهر وضعیت تعداد(درصد)
سن کرمان 14 24,6 ترتیب تولد کرمان فرزنداول 40,6
15 55,9 فرزند دوم 40
16 19,4 فرزندچهارم و بالاتر 5,9
سراوان 14 27,1 سراوان فرزنداول 32,9
15 65,9 فرزند سوم 10,6
16 7 فرزندچهارم و بالاتر 30,6
تحصیلات پدر کرمان بی سواد و ابندایی 0 تحصیلات مادر کرمان بی سواد و ابندایی 0,6
راهنمایی و متوسطه 24,7 راهنمایی و متوسطه 34,1
دانشگاهی 77,5 دانشگاهی 62,9
وارد نشده 1,8 وارد نشده 2,4
سراوان بی سواد و ابندایی 30,6 سراوان بی سواد و ابندایی 50
راهنمایی و متوسطه 37,2 راهنمایی و متوسطه 31,8
دانشگاهی 27,1 دانشگاهی 11,2
وارد نشده 4,7 وارد نشده 7
جدول شماره :(2) وضعیت پرخاشگری دانش آموزان پسرسال اول متوسطه دوره دوم در شهر سراوان و کرمان
