بخشی از مقاله
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر رابطه پیوند با مدرسه و گرایش به رفتارهای خرابکارانه در درانش آموزان پسر سال دوم متوسطه - دوره دوم - شهرستان اهواز است. روش: روش پژوهش حاضر پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل تمام دانشآموزان پسر سال دوم - دوره دوم - متوسطه دبیرستانهای شهر اهواز بود که در سال تحصیلی 1394-95 به تحصیل اشتغال داشتند. نمونه ای به صورت تصادفی ساده به حجم 360 نفر انتخاب شد. ابزار های به کار گرفته شده در پژوهش حاضر پرسشنامه خرابکاری و پرسشنامه پیوند با مدرسه که توسط دانش آموزان تکمیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین پیوند با مدرسه و گرایش به رفتارهای خرابکارانه رابطه منفی وجود دارد. نتیجه گیری: عدم توجه به مسائل روانی، خشونتها، تنشها و اضطراب زمینه ساز بروز خرابکاریها میشود.
کلمات کلیدی: پیوند با مدرسه، گرایش به رفتارهای خرابکارانه، دانش آموزان پسر
.1 مقدمه
تخریب اموال عمومی به عنوان یک عارضه جبران ناپذیر بر منافع و امکانات جوامع امروزی، هر ساله خسارات فراوانی را به سرمایههای ملی و عمومی وارد میسازد. تخریب امکانات آموزشی یکی از موضوعات مهمی است که ذهن روانشناسان تربیتی را به خود مشغول ساخته است. به نظر میرسد قسمت عمدهای از این آسیبها به وسیله دانشآموزان صورت میگیرد، به گونهای که گاه از محیط آموزشی فراتر رفته و علاوه بر تخریب اموالی چون درب، دیوار، میز و صندلی مدرسه، دست به تخریب اموال بیرون از محیط آموزشی مثل فضای سبز، صندلی اتوبوسها و سینماها، آثار تاریخی و غیره می زنند. این معضل، علاوه بر هزینههای کلانی که صرف جبران آن میشود، موجب ناراحتی روانی مردم و مسئولین امر شده و بدین طریق، تهدیدی برای انسجام اجتماعی جامعه به شمار میآید.
خرابکاری 1 در نوع خود میتواند شامل تخریب اموال عمومی، شکستن شیشههای مغازهها و به هم ریختن ورزشگاهها، نوشتن کلماتی روی دیوارهای مکانهای عمومی و تخریب امکانات آموزشی باشد. علیرغم گستردگی مفهومی واژه خرابکاری، در پژوهش حاضر این واژهدر معنی محدود آن، که صرفاً بیانگر گرایش به رفتارهای خرابکارانه دانشآموزان در مدارس است، مورد بررسی قرارمیگیرد. به اعتقاد کلینارد2 و مییر1975 - 3، به نقل از بنی نعیم، - 1392 مدارس و مکانهای آموزشی هدف نخستین افراد خرابکار است. این دانشآموزان، وسایل آموزشی و لوازم التحریر را تخریب میکنند یا به سرقت میبرند و یا به شکل گستردهای کتابخانههای محیطهای آموزشی را مورد تخریب قرار میدهند. اعمالی نظیر نقاشی روی صندلیها و نوشتن روی دیوار و قفل کلاسها مصادیقی از رفتارهای این افراد است.
آثار خرابکاری را روی در و دیوارهای شهرها، سینماها، پارکهای عمومی، باجههای تلفن و به شکل ویژه در مدارس میبینیم. خرابکاری در مدرسه به عنوان یک رفتار تخریبگرایانه مد نظر می باشد و عبارت است از آن دسته آسیبها و صدماتی که توسط دانشآموزان به شکل ارادی یا غیر ارادی به محیط آموزشی وارد میشود، تعریف شده است. به هر ترتیب هر چه تخریب و رفتارهای ویرانگارنه بیشتری در مدارس وجود داشته باشد به همان اندازه مرکز آموزشی و مدرسه میبایست از هزینههای آموزشی دیگر کاسته و از سرانه آموزشی مبلغی را برای ترمیم میز و صندلیهای شکسته شده و ... صرف نماید - دستجردی، صفری و رمضانی،. - 1391 ظهور پدیده خرابکاری و آسیب انحرافات ناشی از آن به عنوان یک نابهنجاری بین قشر جوان و نوجوان از اهمیت خاصی برخوردار بوده و در این راستا مسائل و عوامل مؤثری نقش دارند. پژوهشهای اخیر، بیشتر عوامل اجتماعی را در ارتباط با گرایش به رفتارهای خرابکارانه سنجیدهاند و کم تر نقش عوامل تربیتی و تحصیلی مانند پیوند با مدرسه را بررسی کردهاند.
از آنجایی که خرابکاری نوعی انحراف اجتماعی محسوب میشود؛ نمود آن در مدارس و مراکز آموزشی قابل توجه و بررسی است. خسارتهای ناشی از خرابکاری در اغلب کشورها حائز اهمیت میباشد، سالانه بودجههای دولتی زیادی صرف ترمیم وسایل و اشیاء تخریب شده - تخته، میز، نیمکت و صندلیهای شکسته، دیوارهای تخریب شده، شیشههای شکسته شده، سرویس بهداشتیهای تخریب شده، دستگاههای آب سردکن معیوب، کندن بوتهها و گیاهان کاشته شده در فضاهای سبز که مورد تخریب قرار گرفته است و غیره ... - توسط افراد خرابکار میشود. به هر ترتیب هر چه افراد تخریب کار، رفتارهای ویرانگرانه در مدارس داشته باشند؛ به همان اندازه مرکز آموزشی و مدرسه میبایست از هزینههای آموزشی مبلغی را برای ترمیم میز و صندلیهای شکسته شده و ... صرف نماید.
هر ساله به امکانات آموزشی مدارس خسارتهای جبران ناپذیری وارد میشود. بنابراین، با توجه به اینکه کودکان و نوجوانانی که گرفتار اعمال و رفتار خرابکارانه میشوند در اکثر موارد فرصتهای جبران ناپذیری را از حیث تحصیل و کار از دست میدهند و وجود چنین سابقه نامطلوبی در زندگی آینده آنها تأثیر فراوان میگذارد و با توجه به پذیرفته نشدن آنها در میان همسالان و گروهای درسی و کاری، قشری مطرود از این گونه افراد به وجود میآید و از آنجا که این رفتارها در بلند مدت میتواند سبب فرسوده شدن ساختمانها، از بین رفتن وسایل و امکانات آموزشی برای مدرسه شود و باعث پایین آمدن کیفیت تدریس، ایجاد اختلال در یادگیری و عدم انگیزه در دانشآموزان میگردد، بنابراین، شناسایی رفتارهای تخریبی در محیطهای آموزشی و اقدامات پیشگیرانه از بروز این گونه رفتارها، تا حدودی میتواند مشکلات مکانهای آموزشی را مرتفع سازد و از نظر آموزشی محیطهای سالمی را برای تربیت نوجوانان و نسل آینده به وجود آورد. به طور کلی، شناخت عوامل مرتبط با بروز رفتارهای خرابکارانه در نوجوانان به ویژه نوجوانانی که در سنین مقطع متوسطه مشغول به تحصیل هستند؛
میتواند بستر مناسبی برای کاهش این رفتارها فراهم آورد. همچنین ضرورت دارد که دلایل و عوامل مرتبط با بروز اینگونه رفتارها شناسایی شود و راهکارهای عملی برای سوق دادن اعمال نوجوانان در جهت شکوفا سازی استعدادها و تواناییهای خود و استفاده درست و بهینه از امکانات مدرسه در جهت رفاه و آسایش دانشآموزان به کار گرفته شود. عوامل متعددی میتواند با گرایش به رفتارهای خرابکارانه در دانشآموزان ارتباط داشته باشد از جمله آنها میتوان به پیوند با مدرسه اشاره کرد. در طول دوران کودکی و نوجوانی، مقدار قابل توجهی از وقت فراگیران در مدرسه صرف می شود. از این رو مدرسه تأثیری اساسی بر رشد اجتماعی و تحصیلی کودکان و نوجوانان دارد. براون1 و ایوانز2002 - 2، به نقل از سماوی، - 1391 دانشآموزانی که احساس میکنند مورد مراقبت قرار میگیرند و به مدرسه خود تعلق، دارند، در مدرسه موفقتر هستند و رفتارهای مشکل زای کمتری داخل و خارج از مدرسه دارند.
این مفهوم به بهترین شکل به وسیله سازه پیوند با مدرسه توصیف میشود که پیش بین نیرومندی برای پیامدهای تحصیلی و اجتماعی تلقی میشود - ویتلاک3،،. - 2006 اگر چه توجه به پیوند با مدرسه در هر سنی مهم است، پرداختن به آن در دوره نوجوانی بسیار حیاتی است. افراد در انتقال از کودکی به نوجوانی به منظور دست یابی به استقلال، کمتر به خانواده متکی هستند و بیشتر به روابط خارج از خانواده مثل رابطه با دوستان در مدرسه یا دیگر محیطها تکیه میکنند - بلام، 42005؛ شوچت5، دادز6، هام7 و مونتاگو8، . - 2006
در سالهای اخیر پیوند با مدرسه، حوزه پژوهشی مورد علاقه محققان، متخصصان آموزش و پرورش و مشاوران مدارس بوده است - لیبی9، . - 2004 طبق نظر بلام - 2005 - دانشآموزانی که پیوند با مدرسه را تجربه میکنند مدرسه را دوست دارند، به آن احساس تعلق میکنند، باور دارند که معلمان مراقب آنها و یادگیریشان هستند، معتقدند که اولیای مدرسه با آنها دوست هستند، قواعد مدرسه عادلانه است و فرصتهایی برای مشارکت در فعالیتهای فوق برنامه دارند. چپمن10، بوکلی11، شیهان12 و شوچت - 2013 - 13 در یک ارزیابی، رابطه پیوند با مدرسه را با ریسکپذیری و رفتارهای پرخطر در نوجوانان -14 13 ساله در استرالیا را بررسی نمودند. نتایج نشان داد که پیوند با مدرسه با ریسک پذیری و رفتارهای پر خطر رابطه دارد، و هرچه پیوند با مدرسه قویتر باشد گرایش به رفتارهای خرابکارانه و رفتارهای پرخطر کمتر میباشد.
اگر چه پژوهشها درباره رابطه بین دانشآموزان و محیط مدرسه به سالهای قبل بر میگردد، مفهوم پیوند با مدرسه متغیر جدیدی است که از پشتوانه پژوهشی اندکی بر خوردار است - مک نیلی14، ویتلاک و لیبی،. - 2010 برخی از پژوهشگران فقدان حمایت پژوهشی از این سازه را به تعریف بسیار گستردهای آن و همپوشی این سازه با دیگر متغیرها نسبت می دهند - باربر15و شالوترمن16، . - 2008 پیوند با مدرسه در ادبیات تحقیق به تعدادی از نظام های علمی شامل بهداشت، آموزش و پرورش، روانشناسی و جامعه شناسی پیوند خورده است - بلام و لیبی، . - 2004 دانشآموزانی که احساس میکنند مورد مراقبت قرار
