بخشی از مقاله
چکیده
مجتمع های تجاری به دلیل وسعت وجمعیت زیادی که در خود جا میدهند دارای پیچیدگی های فراوان بوده و مطالعات زیـادی را میطلبد.باگسترش تقاضا برای مسکن در شهرهای بزرگ ساخت این گونه مجتمع ها در شهرهای بزرگ ،بدون توجه به ابعاد مختلف ان و صرفا به صورت گسترش کیفی ،شدت گرفته است.فضاهای جمعی و پایدار اجتمـاعی ،از مسـائلی اسـت کـه در مجتمـع هـای مسکونی و تجاری فراموش شده وصرفا فضاهای باقی مانده از سطح مجاز اشغال به ان اختصـاص داده مـی شـود. انسـان موجـودی اجتماعی است وتعامﻻت اجتماعی در براورده ساختن نیازهای اجتماعی وروانی افـراد جامعـه خصوصـا کودکـان وسـالمندان نقـش منحصر بفردی دارد امافقدان اجتماعی حمایت کننده که جذب افراد و گروه های مختلف وایجاد شرایط مناسب برای شـکل گیـری تعامﻻت اجتماعی می توانند انسان ها رادر تکمیل رشد روانی و اجتماعی شان یاری دهند نیاز به یک استراتژی جامع برای طراحی و شهرسازی پایدار را روشن میکند.محدودیت های موجود در شهرهای بزرگ ،منجر به گسترش سـاخت مجتمـع هـای مسـکونی و کاهش سهم حیاط خصوصی در معماری معاصر گردیده است .فضای باز مسکونی عﻻوه بر تامین نور وروشـنایی فضـاهای داخلـی و تهویه طبیعی ،به عنوان فرصتی برای ارتباط بیشتر با طبیعت و مکتنی برای تعامﻻت اجتماعی است .با توجه به محـدودیت فضـای داخلی و رابطه ی ان با فضای بیرون است.بنابراین بازنگری و شناخت وضع موجود فضای باز،زمینه ساز طراحی اگاهانه تر فضـاهای بازمسکونی در اینده است.
واژه های کلیدی: مجتمع تجاری،فضاهای باز،حیاط،تعامﻻت اجتماعی،پایداری.
این مقاله برگرفته از پایان نامه حامد شجاع با عنوان طراحی مجتمع تجاری تفریحی بارویکرد نشانه معنا شناسی است که به
راهنمایی دکتر حسن سجاد زاده ارائه شده است.
-1مقدمه
مجتمع های تجاری و مسکونی یکی از پیچیده ترین عملکردها در طراحی معماری به شمار میرود و تاثیر ان بر روابط اجتماعی جامعه انکار ناپأیر است . با نگاهی به ساختمان های مسکونی ساخته شده در شهر تهران در سال های اخیر شاهد ضعف وجود فضاهای اجتماعی که وجود انها برای روابط بهتر میان شهروندان و رضایت مندی از محل سکونت ضروری است،هستیم متاسفانه تمرکز بیشتر پژوهش های معماری و شهرسازی بر موضوعات پایداری اقلیمی بوده ، حال انکه پایداری اجتماعی نیز می تواند به همان میزان حائز اهمیت باشد.ادغام فضاهای شهری واجتماعی در مجتمع های مسکونی یکی از راه های است که می تواند به بعضی از مشکﻻت که شهرتهران با انها مواجه است پاسخ دهد. فضاهای باز مابین ساختمان های مسکونی ،بستر پیوند ساکنان با طبیعت ومحل گذران اوقات فراغت در فضای زندگی روزمره است .در گذشته حیاط اولین و در دسترس ترین فضا برای ارتباط تنگاتنگ با طبیعت و فضای باز بود .در شرایط زندگی امروز شهرهای بزرگی چون تهران ، امکان زندگی در خانه های تک خانواری بزرگ وجود ندارد و خانه های امروز با امکانات و شرایط موجود ، قابلیت پاسخگویی به بسیاری از نیازمندی های زندگی ایرانی را ندارد. در کشورهایی چوون ایران که با الگوهای وارداتی غربی ، ساخت مجموعه های مسکونی را اغاز و دنبال کرده اند ، فضاهای باز مجموعه های مسکونی در ساکنان ، تعامل اجتماعی کافی ایجاد نمی کند . چنانچه فضای باز فضای داخلی به فضاهای باز مجموعه ها منتقل و کمبود های زندگی در واحدهای مسکونی با مساحت کم را تا حدودی جبران نمود. بنابراین ، نیاز به بازنگری و توجه ویژه به طراحی فضای باز مجتمع های مسکونی به عنوان حیاط مشترک وجمعی ، در بسیاری از گونه های مسکن امروزی ضروری است .
-2روش تحقیق
دربخش مطالعات از روش تحقیق توصیفی و در بخش تحلیل واستتاج از روش تحقیق تحلیلی کمی ،کیفی واستدﻻل استقرابیی بهره گرفته شده است .به دلیل بین رشته ای بودن موضوع اجتماعات محلی تﻻش شده است که از منابع رشته های مختلف مانند جامعه شناسی ،شهرسازی،وغیره استفاده شده است.
-3مسکن
مقوله مسکن ،گسترده و پیچیده است وابعاد متنوعی دارد.ازاین رو ، نمیتوان تعریف جامع و واحدی ازان ارائه نمود.مسکن به عنوان یک مکان فیزیکی وبه عنوان سرپناه برخی از نیازهای اولیه و اساسی خانوار به حساب می اید.دراین سرپناه برخی از نیازهای اولیه خانوار یا فرد تامین میشود مانند :خوراک،خواب،استراحت،حفاظت،درشرایط جوی،وخﻻصه شرایط زیست در مقابل طبیعت.(حبیبی:ص1376،.(7
پیشرفت های چشمگیری که در طراحی سازه ،فن اوری ساخت وانواع جدیدی از مصالح سبک ساختمانی به وجود امده است، از سویی وبهبود کیفی تجهیزات مکانیکی در ساختمان ها ،مثل اسانسور های سریع السیر ،تامین اب تحت فشار و تهویه مطبوع از سویی دیگر ،امکان ساخت برج های مسکونی بلند مرتبه تری را فراهم اورده است .(شولتز،ص1389،.(84
