بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
باغ هاي ايراني
مقدمه
ساخت باغ در كشور ما سابقه اي طولاني داشته ودر تمام دورانها بخصوص دوره اسلامي مورد توجه بوده است . باغها چند عملكرد داشته اند و در بعضي دورانها باغهاي عمومي براي گردش و تفريح اهالي ساخته مي شدند.
آيين و گيش قديم ايرانيان به كشاورزي و باغ سازي اهميت خاصي داده ، آنرا ستايش نموده است چنانكه دورنديداد ( فر گرد سوم – فقره 33 مي خوانيم كه زرتشت به اهورا مزدا مي گويد : اي آفريننده جهان مادي ، اي يگانه پاك ، چهارمين كسي كه زمينه را به منتهي درجه وجد آورد كيست ؟ اهورا مزدا پاسخ مي دهد ، آنكس كه بيشترين مقدار گندم كشت كند و بيشترين سبزيها بكارد و بيشترين درختها بنشاند كسي كه زمين خشك را آب دهد و زمين خيس (باتلاق) را بخشكاند و زير كشت ببرد .
اسلاید 2 :
عناصر باغ ایرانی
این عناصر که شامل چهار عنصر (زمین)، (آب)، (گیاه) و ( فضا) هستند وقتی در منظومه فکری معماری ایرانی و با چهارچوب مفهوم و ایده باغ در کنار هم قرار می‌گیرند (باغ) را شکل می‌بخشند. در این مسیر عناصر دیگری نیز ممکن است در شکل گیری باغ مورد استفاده قرار گیرند که یا عناصری فرعی به شمار می‌آیند و یا بخشهایی جزیی و جلوه‌هایی از حضور عناصر اصلی باغ اند.
در مورد زمین که یکی از عناصر اصلی باغ است به جز شکل و موقعیت کلی، عوامل و ویژگیهای دیگری همچون جنس خاک، شیب و اختلاف سطح، قابلیت آبیاری و حاصلخیزی نیز اهمیت دارد. بعنوان مثال یکی از علل اصلی احداث باغ در زمینهای شیبدار که نمونه‌های آن زیاد بچشم می‌خورد، امکان حرکت آب درمیان باغ به شکل طبیعی است. باغ ایرانی ممکن است در یک سطح با شیب ملایم و یا زیاد ساخته شود و در صورت قرارگیری در زمینی با شیب زیاد، معمولاً شکل باغ تحت تأثیر شکل زمین قرار گرفته و در چند سطح ساخته می‌شود. در این حالت امکان ایجاد آبشره و آبشار میسر خواهد بود.
اسلاید 3 :
چمن به معني محل چميدن و گردشگاه بوده كه در بعضي از مناطق ايران به علت وجود لايه هاي سخت زيرزميني در سطح نسبتا بالاتر زمين ، آب به اندازه كافي براي رشد مرتب چمن و بوته زارها وجود داشته و اين نواحي بصورت اقامتگاههاي بهاره اعيان و اشراف در مي آمده است .
در داخل باغها علاوه بر درختان و گلها و آب نماها گاهي اوقات يك كوشك در محور اصلي باغ ساخته شده كه يا در مركز و يا در بالاي آن قرار گرفته اند . در باغ دلگشاي شيراز تقريبا در وسط باغ قرار دارد و در باغ گلشن و باغ ارم و تعدادي ديگر در بالاي باغ قرار گرفته اند .
معماري كوشكها نيز در نوع خود قابل مطالعه و بررسي زياد است كه د راين مختصر نمي گنجد و فقط به چند نمونه آن در شيراز اكتفا مي كنيم . نقشه هايي كه كلا در مورد اين كوشكها بكار گرفته شده يا چهار گوش و يا هشت گوش است . در باغ جهان نما و باغ نظر اين عمارتها هشت گوش است . ورودي هر كدام در گوشه هاي آن قرار دارد . در وسط آن يك فضاي هشت ضلعي كه به چهار صفه راه دارد جاي دارد .
اسلاید 4 :
مهمترين مساله براي حيات بخشيدن به باغ ، رساندن آب از راهروهاي دور دست به آنجا بوده كه با اتفاق آب از طريق قناتها اين مساله را حل نموده اند . كاريز يا قنات يكي از روشهاي بسيار قديمي تهيه آب است كه با كندن چاههاي زياد از دامنه كوهستان تا دشت و متصل كردن آنها به يكديگر آب مورد نياز حاصل شده و به صورت دايمي جريان پيدا مي كند.
باستاني پاريزي درباره قناتهاي بي شمار كشور و طريقه حفر آنها و اهميتي كه اين قناتهاي كهنسال دارند مي نويسد :
ما...حدود سي و پنج هزار كيلومتر قنات زيرزميني حفر كرده ايم ..همه اسمهاي قنوات آنقدر قديم و ديرينه است كه از عهد قوس باستان و هخامنشي بيشتر مي رود ، همه پنج شش هزار ساله است و ...
به غير از مساله انتقال آب از مكانهاي دوردست رساندن اين آب به كل باغ خود نيز مساله اي ديگر است كه سازندگان باغها به خوبي ان را حل نموده اند .
اسلاید 5 :
آب قنات در جدولها و جويهاي منظم قرار گرفته با گذر از نهر اصلي به مثابه رگ وشريان اصلي باغ به نحوي به نهرهاي و جدولهاي فرعي جريان پيدا مي كند . اين نوع روش آبياري مسلما تاثيرگذار در طراحي باغ بوده است و يا به عبارت ديگر طراحي باغ بر اساس اين امر صورت مي گرفته است .
بر اساس گذر آب و تقسيم بندي باغچه ها و محورهاي اصلي و فرعي بوجود آمده مي توان تقسيم بندي در طرح باغها انجام داد . بطور مثال در باغ هفت تن شيراز محور اصلي در وسط باغ قرار مي گيرد و باغچه ها و كرت ها در دوطرف آن و در دو راه ديگر در كنار ديوارهاي خارجي قرا رگرفته اند. در باغ گلشن و باغ ارم در همين شهر محور اصلي يكي است و محورهاي فرعي يا موازي يا عمود بر آن قرار دارند.
در باغ فين كاشان طرح باغ نقشه ايي شبيه به برج دارد و محور اصلي آن روبروي ورودي قرار دارد . آب از بالاي باغ به سه شاخه شده ، يكي در محور اصلي و دو شاخه عمود بر محور اصلي جريان پيدا مي كند . در طرف چپ محور اصلي دو محور فرعي و در طرف راست آن يك محور ديگر قرار گرفته است .اين چهار شاخه موازي بوسيله يك شاخه عمود ديگر به هم متصل مي شوند و در مجموع باغ بافتي شطرنجي پيدا كرده است .
اسلاید 6 :
در باغها در هر قسمت درختاني با عملكردهاي متفاوتي مي كاشتند .
بعضي از درختها براي ايجاد سايه بوده است . اين درختان را پده يا بياخ مي گفتند مثل سرو ، كاج ، نارون ، افرا ، ارغوان و ...
از درختهاي ميوه دار از همه مهمتر درخت توت بوده است . ديگر درختان ميوه دار سيب ، گلابي ، آلو ، آلوزرد ، درختهاي هلو ، شفتالو و... بوده اند .
چون درخت هلو عمري محدود چند ساله دارد در فواصل درختهاي هلو ، درختهاي آلوسياه و زرد مي كاشتند .
درخت انجير را معمولا در گوشه هاي باغ مي كاشتند . درخت مو را در انواع مختلف مثل موي داربستي يا سواره ، موي پياه و موي خوابيده مي كاشتند .
درختان ياد شده هر كدام محلي خاص خود را داشتند . در كنار دو جوي خيابانهاي سراسري ، درختان سرو و كاج و شمشاد مي نشاندند . در زمينهاي رسي و شور خاك ، كه چنار خوب بار
نمي آيد درختان مثل تبريزي ، زبان گنجشك كبودار و سپيدار مي كاشتند.
اسلاید 7 :
آشنايي با باغهاي اشرفالبلاد
شهر اشرفالبلاد را شاه عباس اول در سال 1021 هـ . ق (1612 م)، در كنار سواحل درياي خزر در دامنه رشته كوههاي البرز احداث كرد.
مجموعه باغهاي اشرف از 6 باغ متصل به يكديگر كه با ديوارههاي سنگي از هم جدا مي‌شدند، احداث شده است.
اين باغها شامل باغ و عمارت چهلستون، باغ چشمه و باغ تپه در جنوب شرقي چهل ستون، باغهاي خلوت، باغ شمال و باغ صاحبالزمان در غرب چهلستون (كه در حال حاضر از آن باغها اثري ديده نميشود) است.
اسلاید 8 :
آشنايي با باغ اكبريه
باغ اكبريه بيرجند در انتهاي خيابان معلم، روستاي اكبريه، واقع در استان خراسان جنوبي قرار گرفته است.
اين باغ با وسعتي در حدود 45069 متر مربع با شماره 2326 در 20خردادماه سال 1378 هـ.ش در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
اين باغ در بستري كوهستاني واقع شده و متشكل از 2 بنا است كه قديميترين آن ساختماني متعلق به حشمتلدوله پدر ابراهيم شوكتالملك كه تاريخ احداث آن به اواخر دورة زنديه و اوايل دوره قاجاريه (1364ـ1300 هـ . ق) بر ميگردد. بناي ديگري كه در اين مجموعه واقع است ساختمان تشريفات مي‌باشد كه توسط شوكت الملك بنيان شده است.
اسلاید 9 :
آشنايي با باغ دلگشا
اين باغ در جبهه شمال شرقي و در سمت جنوب تنگ آب خان و نزديک آرامگاه سعدي و در بستري کوهستاني واقع شده است.
سابقة آباداني و وجود اين باغ نه تنها به پيش از دوره سلسلههاي آل اينجو و آل مظفر ميرسد بلکه تا پيش از اسلام يعني دورة حکومت ساسانيان، به دليل همجواري با مظهر کاريزي کهن و استقرار در حريم قلعه بسيار قديمي مشهور به کهندژ بوده که بقاياي آن تا نيم سده پيش بر فراز کوه مقابل قرار داشت، قطعي است.
اين باغ در دشت زير پاي اين قلعه و در نزديکي مظهر کاريز سعدي که آب گازاران هم ناميده ميشود واقع شده است، آب قنات سعدي از گذشته تا کنون باغ دلگشا و چند باغ ديگر و کشتزارهاي اطراف را مشروب ميسازد.
اسلاید 10 :
آشنايي با باغ فين
شهر كاشان در حاشيه كوير در فاصله 220 كيلومتري جنوب شهر تهران و 86 كيلومتري جنوب شهر قم در استان اصفهان واقع است.
ناحيه‌اي كه باغ فين در آن قرار گرفته‌است، به نام فين كوچك معروف بوده و موقعيت آن در جنوب غربي شهر كاشان مي‌باشد. باغ تاريخي فين در منتهياليه جنوب شرقي جاده فين (خيابان اميركبير) در شهر كاشان و در مجاورت مظهر چشمه تاريخي سليمان قرار گرفته‌است.
باغشاه فين از گونه باغ قلعه‌هاي ايراني است كه به دلايل خاص خود بدين گونه و با چنين نظمي شكل گرفته‌است. چشمه سليمانيه در جنوب باغ فين قرار گرفته است،آب آن زلال و داراي املاح زيادي است.
