بخشی از مقاله

ارزیابی وضعیت علمی توسعه روستایی در ایران

 

چکیده

موضوع مورد بررسی این مقاله، ممیزی علم توسعه روستایی است. بررسی فوق به دنبال این مسئله است که وضـعیت رشـته توسـعه روسـتایی در بخش آموزشی و پژوهشی را ارزیابی نماید. در این پژوهش سعی گردیـده اسـت بـا اسـتفاده از روش تحقیـق پیمایشـی و همچنـین روش بررسـی اسنادی، وضعیت آموزشی و پژوهشی توسعه روستایی احصاء، نقاط قوت و ضعف موجود، شناسایی و راهکارهای ممکـن جهـت رفـع تنگناهـا ارایـه گردد. بر اساس نتایج به دست آمده، شاخص های عملکردی نظام آموزشی و پژوهشی کشور (دانشگاه ها، موسسات، و مراکـز تحقیقـاتی و آموزشـی) شامل تعداد مقالات علمی، تعداد کتب تالیفی و ترجمهای، تعداد پایاننامه، تعداد دانشجو و دانشآموخته، روند افزایش داشته است، ولی اثرات مراکـز آموزشی و پژوهشی در بهبود توسعه روستایی کمتر بوده است. طی سالهای اخیر، سـرمایهگـذاری بـرای تربیـت نیـروی انسـانی در زمینـه توسـعه روستایی شتاب بیشتری گرفته است، اما برنامه های مراکز آموزشی و پژوهشی تناسب چندانی بـا مسـایل و مشـکلات روسـتاییان و بهـره بـرداران نداشته است. لذا به منظور بهبود وضعیت رشته توسعه روستایی در کشور پیشنهاد گردیده است که تغییراتی در برنامه های پژوهشی و آموزشی ایجـاد شود. این تغییرات شامل: متون و محتوای درسی، جذب اساتید، گسترش دوره های کـارآموزی، درگیرسـازی بهـره بـرداران در فراینـد تحقیقـات و...

میباشد.

واژههای کلیدی: توسعه روستایی، ممیزی علوم، وضعیت علمی رشته توسعه روستایی.

 

مقدمه
نگاهی به قدمت رشته توسعه روستایی در ایران حاکی از آن است که این رشته بهعنوان رشته مستقل علمی

دارای سابقه چندانی در محافل دانشگاهی نمیباشد. بلکه بهعنوان واحدهای درسی در هر یک از رشتههای درسی
مستقل در دانشگاها و گروههای آموزشی مختلف گاه با پسوندهای روستایی عمل میکرده است. در حال حاضر نیز در بسیاری از رشتههای علوم انسانی و کشاورزی در مقطع لیسانس این رشته تحت عناوین مختلف با پسوند

روستایی در بسیاری از دانشگاههای کشور تدریس میگردد .با گسترش تحصیلات تکمیلی در کشور همین واحدهای
درسی در مقطع فوق لیسانس و دکتری تبدیل به رشته گشته و رشته توسعه روستایی بهعنوان رشته مستقل در

گروههای آموزشی دانشکدههای مختلف پدید آمده است.
درحوزه تحقیقات نیز روال به همین منوال بوده است. در ابتدای شکلگیری تحقیقات در ایران هریک از مراکز و موسسات تحقیقاتی در کنار پرداختن به موضوعات مختلف تحقیقاتی سعی کردهاند با توجه به حوزه تخصصی رشته

مربوطه تحقیقاتی، تحت عنوان تحقیقات مربوط به روستا انجام گردند.
با توجه به تاریخچه مختصر فوق میتوان گفت که این رشته علمی در کشور بهعنوان یک موضوع بین رشتهای در اکثر مراکز علمی و دانشگاهی دنبال می شود. به لحاظ خصلت بین رشتهای نیز دارای ابعاد و ویژگیهای خاصی است

که کمتر توانسته است در محافل علمی، دانشگاهی و اجرایی از وزن و اهمیت بیشتر برخوردار باشد و بتواند دارای تشکیلات و متولی خاصی باشد تا برای بهبود وضعیت علمی و تخصصی آن برنامه مدونی اندیشیده شود. بنابراین این ضرورت و خلاء احساس گردید که برای روشن شدن زوایا و وضعیت موجود آن در کشور مطالعه مدونی در زمینه ارزیابی وضعیت علمی این رشته در کشور انجام گردد.

آمار و اطلاعات صحیح در خصوص شاخصهای پژوهشی هر کشوری به ویژه نیروی انسانی، اعتبارات تحقیقاتی و عملکرد سالیانه تحقیقاتی و همچنین تاثیر آن بر توسعه اقتصادی کشور، منابع پشتیبانیکننده پروژههای پژوهشی

میتواند مورد استفاده و سنجش اندیشمندان، صاحبنظران و مسئولین کشور قرار گیرد. دستیابی به نقاط قوت و ضعف موجود در علم توسعه روستایی و ارایه پیشنهادها و الگوهای مناسب جهت افزایش سطح کیفیت آموزش و پژوهش در مراکز آموزشی و تحقیقاتی مستلزم آگاهی و شناخت از وضعیت فعلی آموزشی و پژوهشی این علم و نتایج آن و همینطور تاثیر آن در روند توسعه روستایی است. متاسفانه اطلاعات پیوسته و کاملی از تمام معیارها و

شاخص های علمی دانشگاه ها ، موسسات تحقیقاتی و مراکز علمی در کشور در خصوص معیار های کمی و کیفی

علم توسعه روستایی که بتوان وضعیت فعلی این رشته را به دقت مورد مطالعه قرار داد، وجود ندارد.
بنا به همین ضرورت و اهمیت این مطالعه در سال 1390 بنا به پیشنهاد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
به انجمن تازه تاسیس توسعه روستایی پیشنهاد گردید. این انجمن در همین سال کار مطالعاتی آن را شروع و آنچه در
پی میآید مقاله استخراج شده از این گزارش1 در زمینه وضعیت علمی این رشته در حوزه آموزشی و پژوهشی
میباشد (عفتی، .(1390 در این مقاله سعی گردیده است ابتدا با ذکر مختصری از تاریخچه این رشته علمی بر اساس

اطلاعات موجود در بعد شاخصهای آموزشی و پژوهشی موجود و همچنین نظرسنجی از کارشناسان، صاحبنظران

 

و دستاندرکاران توسعه روستایی نسبت به تبیین وضعیت علمی توسعه روستایی در کشور ارایه شود و سپس با مقایسه این شاخصها با برخی کشورهای منطقه پیشنهادها، راهحلها و توصیههای لازم جهت بهینهسازی وضعیت

علوم توسعه روستایی ارایه شود.


اهداف تحقیق

اهداف اختصاصی این پژوهش عبارتند از: تبیین وضعیت علمی توسعه روستایی در زمینه آموزشی و پژوهشی طی
5 سال گذشته در کشور؛ تبیین وجههنظر بهرهبرداران، کارکنان و فعالان، و صاحبنظران زیربط نسبت به وضعیت

علمی توسعه روستایی در کشور؛ تحلیل نقاطقوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای موجود در زمینه علمی توسعه
روستایی؛ و ارایه پیشنهادهای لازم جهت بهبود وضعیت علمی توسعه روستایی در کشور.

روش تحقیق
روش مورد استفاده در این مطالعه شامل دو روش پیمایشی (با استفاده از پرسشنامه) و بررسی اسناد و مدارک

کتابخانهای بوده است. در دستیابی به شاخصهای کیفی و نظرسنجی که عمدتاً نیاز به بهرهگیری از پرسشنامه بود با
استفاده از روش پیمایشی اطلاعات لازم گردآوری شد. در بخش مربوط به شاخصهای کمی عمدتاً از روش بررسی

اسناد و مدارک کتابخانهای و مراجعه به بانکهای اطلاعاتی بهره جسته شد. اطلاعات بهدست آمده از پرسشنامهها با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که در تجزیه و تحلیل این اطلاعات از آزمونهای توصیفی بهره گرفته شد. سایر اطلاعات بهدست آمده نیز در جداول، تنظیم و شاخصهای مورد نظر استخراج و تحلیل شدند.


تاریخچه علم توسعه روستایی در کشور

نگاهی به قدمت رشته توسعه روستایی در ایران حاکی از آن است که این رشته بهعنوان رشته مستقل علمی دارای
سابقه چندانی در محافل دانشگاهی ایران نبوده است. موضوعات مربوط به توسعه روستایی در دانشگاه بهعنوان

واحدهای درسی در هر یک از رشتههای مختلف علوم انسانی با پسوندهای روستایی تدریس میشده است. در حال حاضر نیز در بسیاری از رشتههای علوم انسانی و کشاورزی در مقطع لیسانس این رشته تحت عناوین مختلف با
پسوند روستایی در بسیاری از دانشگاههای کشور تدریس میگردد. در سال 1384-85 در مقطع لیسانس رشته

جدیدی تحت عنوان آبادانی و توسعه روستاها در گروههای آموزشی کشاورزی و دامپزشکی تشکیل گردید. با
گسترش تحصیلات تکمیلی در کشور برخی از این واحدهای درسی در مقطع فوق لیسانس و دکتری تبدیل به رشته شده و رشته توسعه روستایی بهعنوان رشته مستقل در گروههای آموزشی دانشکدههای مختلف پدید آمده است.

در حوزه تحقیقات نیز روال به همین صورت بوده است. در ابتدای شکلگیری تحقیقات در ایران هریک از مراکز
و موسسات تحقیقاتی در کنار پرداختن به موضوعات مختلف تحقیقاتی سعی کردهاند که با توجه به حوزه تخصصی رشته مربوطه تحقیقاتی مربوط به روستا انجام دهند. بهعنوان مثال میتوان به موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اشاره کرد که در سال 1337 با ایجاد یک بخش مستقل تحقیقات به مسایل روستایی مطالعات ارزشمندی را در زمینه روستا و توسعه روستایی انجام داده است.



گذشته از موسسه تحقیقی در دانشگاه تهران، در سالهای بعدی موسسات مشابهی در دانشگاه تبریز، دانشگاه
شیراز، وزارت کشاورزی و... ایجاد شدند که مطالعات متعددی را در زمینه روستا و توسعه روستایی انجام دادهاند. در
سازمانهای اجرایی نیز تحقیقات مربوط به توسعه روستایی عمدتاً در دو وزارتخانه کشاورزی و جهاد سازندگی انجام
میشده است. در قبل از انقلاب در سال 1348 نیز زیر نظر وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی مرکزی تحت
عنوان مرکز تحقیقات روستایی تشکیل گردید و بررسی موضوعات مربوط به امور اقتصادی و اجتماعی روستاها،
بررسی سایر امور تحقیقاتی که توسط وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی برای این مرکز تعیین میگردید،
صورت پذیرفت. در سال 1354 موسسه پژوهشهای دهقانی و روستایی تشکیل گردید. این موسسه وظیفه تحقیقات
در زمینه نظامهای سنتی تولید کشاورزی، کاربرد فنون و شیوههای جدید کشاورزی، مهاجرت و... را بر عهده داشته
است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1358 با ادغام موسسه پژوهشهای دهقانی و روستایی و مرکز تحقیقات
روستایی و مرکز مطالعات درونزا (که زیرنظر سازمان برنامهریزی و بودجه فعالیت داشته است) تشکیلات جدیدی
تحت عنوان مرکز تحقیقات روستایی با شرح وظایف تشکیلاتی و اجرایی وسیعتری نسبت به گذشته ایجاد گردید.
در سال 1361 در ارتباط با ایجاد همکاری و هماهنگی و افزایش بهرهمندی بیشتر در زمینههای تحقیقاتی و اقتصادی،
هماهنگ با برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت، وزارت کشاورزی با ادغام دو واحد مرکز تحقیقات روستایی و اداره کل
اقتصاد کشاورزی، واحد مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی ایجاد گردید (موسسه پژوهشهای برنامهریزی
و اقتصاد کشاورزی، .(1386
همزمان با شکلگیری این مرکز در وزارت کشاورزی، در جهاد سازندگی نیز مرکز تحقیقات و بررسی مسایل
روستایی بر اساس ضرورت تشکیل مجموعهای که بتواند با بینش و نگرش فرابخشی و با مطالعات عمیق اقتصادی و
اجتماعی به تدوین استراتژی توسعه روستایی مبادرت ورزد، در سال 1363 تأسیس گردید. در تشکیلات اجمالی و
تفصیلی وزارت جهاد سازندگی مصوب سال 1374 این مرکز بهعنوان یکی از زیرمجموعههای زیر نظر وزیر و با
اهداف و وظایف اساسیتری، حیات جدیدی را آغاز نمود. در سطح استانها نیز گروههای تحقیقات و بررسی مسایل

روستایی زیر نظر مستقیم ریاست سازمان به فعالیت خود ادامه دادند. این دو تشکیلات عمدتاً مطالعات و تحقیقات مربوط به توسعه روستایی را سازماندهی و انجام میدادند.

با ادغام دو وزارتخانه کشاورزی و جهاد سازندگی در سال 1381 این دو تشکیلات نیز بعد از فراز و نشیبهای

متعدد درهم ادغام و در حال حاضر یک تشکیلات واحد تحت عنوان »موسسه برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی« تاسیس و از سال 1388 وظیفه مطالعات مربوط به توسعه روستایی را پیگیری مینماید. البته این

بدان معنی نیست که در سایر بخشها و دستگاههای اجرایی مطالعهای در مورد توسعه روستایی انجام نمیشود، بلکه

به این معنی است که واحد و تشکیلات مستقل تحت عنوان توسعه روستایی وجود ندارد. با توجه به تاریخچه
مختصر فوق در زمینه سابقه علمی رشته توسعه روستایی در ایران میتوان گفت که این رشته علمی در ایران بهعنوان

رشته علمی مستقل سابقه چندانی ندارد و در حال حاضر نیز بهعنوان یک موضوع بین رشتهای در اکثر مراکز علمی و دانشگاهی عمل میشود.


بررسی وضعیت علمی توسعه روستایی در حال حاضر در کشور


الف: میزان وکیفیت همایشهای برگزار شده در زمینه توسعه روستایی
بررسی تعداد همایشهای معتبر بینالمللی و داخلی انجام شده در زمینه توسعه روستایی در کشور نشان میدهد

که در طی 5 سال گذشته در کشور همایش بینالمللی در زمینه توسعه روستایی در داخل کشور انجام نشده است. بر
اساس اطلاعات موجود و فراخوان انجام شده قرار است اولین همایش بینالمللی توسعه روستایی در 25-27 بهمن ماه 1390 در زاهدان برگزار گردد. در زمینه همایشهای داخلی نیز بررسیهای انجام شده نشان میدهد که تا کنون

تعداد چهار همایش ملی در زمینه توسعه روستایی در کشور طی 5 سال گذشته برگزار شده است. این سه همایش با
عنوان و محوریت توسعه روستایی بوده است. علاوه بر آن تعداد دو همایش نیز مرتبط با بحثهای روستا برگزار

شده که گرچه مستقیماً عنوان توسعه روستایی را ندارد، اما مرتبط با بحثهای روستا و توسعه روستایی میباشد.
بررسی تعداد مقالات ارایه شده در همایشهای مربوط به توسعه روستایی حاکی از آن است که طی 5 سال گذشته در مجموع تعداد 1142 مقاله مرتبط با توسعه روستایی توسط اندیشمندان و صاحبنظران توسعه روستایی در

همایشهای داخلی ارایه شده است (بیشترین تعداد مقالات مربوط به چهارمین همایش توسعه روستایی است که در
سال 1390 در همدان برگزار شده است).

بهمنظور اطلاع از کیفیت همایشهای برگزار شده در زمینه توسعه روستایی پرسشنامهای تهیه و در اختیار

کارشناسان، محققان، صاحبنظران و دستاندرکاران توسعه روستایی در اقصی نقاط کشور قرار داده شد. بر اساس نتایج حاصل از این پرسشنامه، در مقابل این سئوال که کنفرانسها، همایشها و سمینارهای برگزار شده در زمینه توسعه روستایی را چگونه ارزیابی میکنید. نتایج بهدست آمده حاکی است که بیشتر افراد مورد بررسی بر این عقیده بودهاند که همایشهای برگزار شده تا کنون در کشور ضعیف 41/4) درصد)، متوسط 40) درصد) و 18/6 درصد آن

را خوب توصیف کردهاند، بنابراین میتوان گفت که کارشناسان، محققان، صاحبنظران و دستاندرکاران توسعه روستایی، کیفیت همایشهای برگزار شده در زمینه توسعه روستایی را ضعیف ارزیابی نمودهاند.

ب: میزان و کیفیت کتب و مجلات موجود در زمینه توسعه روستایی
نگاهی به وضعیت مجلات منتشره در کشور در زمینه توسعه روستایی حاکی از آن است که تعداد 16 نشریه مرتبط با توسعه روستایی در کشور در حال حاضر مشغول به فعالیت میباشند. از این تعداد مجلات منتشره سه مجله خاص توسعه روستایی میتوان نام برد که عناوین عمده مقالات آن مرتبط با توسعه روستایی است. یکی از این
مجلات، فصلنامه علمی- پژوهشی روستا و توسعه است که توسط موسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد

کشاورزی و توسعه روستایی منتشر میشود. فصلنامه دیگر با عنوان توسعه روستایی است که این فصنامه نیز علمی-
پژوهشی بوده که توسط دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تهیه و انتشار مییابد. مجله توسعه روستایی مجلهای

دانشگاهی است که تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعهای در حوزه روستا را منتشر میکند. هدف از انتشار آن معرفی آخرین یافتههای پژوهشی و نظری محققان در کشور است. مجله سوم تحت عنوان پژوهشهای روستایی است که با

رتبه علمی- پژوهشی توسط قطب علمی برنامهریزی روستایی دانشکده جغرافیا در تاریخ 1388/5/3 تاسیس و اولین شماره آن در فروردین 1389 چاپ شده است. هدف این مجله انتشار مطالعات و پژوهشها در زمینه برنامهریزی و توسعه روستایی با رویکرد بین رشتهای است.


علاوه بر سه مجله علمی- پژوهشی فوق که بهصورت مستقیم به مسایل توسعه روستایی میپردازند. تعداد 13 مجله دیگر نیز در حال حاضر در کشور منتشر میگردند که مطالب آنها نیز به نوعی مرتبط با توسعه روستایی

میباشند. عناوین و مشخصات آنها در جدول پیوست شماره 1 آورده شده است. مجلات فوق به صورتهای مختلفی
با درجات علمی متفاوت به چاپ میرسند که شامل: فصلنامه، ماهنامه، هفته نامه، و... میباشند. صاحب امتیاز این

مجلات هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی هستند (کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور، .(1390
بر اساس نظرسنجی بهعمل آمده از بهرهبرداران، کارشناسان و صاحبنظران مرتبط با توسعه روستایی، بیشتر افراد مورد مطالعه کیفیت مجلات علمی- پژوهشی موجود در زمینه توسعه روستایی را متوسط 41/4) درصد) ارزیابی

نمودهاند. 32/8 درصد ضعیف و 25/7 درصد خوب توصیف نمودهاند. بنابراین میتوان گفت که کیفیت مجلات
علمی- پژوهشی موجود در زمینه توسعه روستایی تا حدودی مناسب میباشد. درارتباط با مجلات علمی- ترویجی

منتشره در کشور در زمینه توسعه روستایی نیز بیشتر افراد مورد مطالعه این مجلات را ضعیف ارزیابی نمودهاند. بررسیهای انجام شده در زمینه تعداد کتب منتشر شده در زمینه توسعه روستایی در کشور طی 5 سال گذشته

نشان میدهد که تاکنون بالغ بر 11 اثر در زمینه توسعه روستایی در کشور چاپ و منتشر شده است که بهطور متوسط در سال حدود 2/2 کتاب در زمینه توسعه روستایی چاپ و منتشر میشود. قابل ذکر است که این عناوین برگزیده شده عناوینی است که مستقیماً مرتبط با موضوع توسعه روستایی است. چنانچه عناوینی که ارتباط غیرمستقیم با توسعه روستایی را مد نظر قرار میدهند تعداد بسیار زیادی را در بر خواهد گرفت.
نگاهی به نویسندگان کتابها نیز حاکی از آن است که این مولفین در زمینههای متفاوتی تحصیل و فعالیت

مینمایند. این حوزهها شامل جامعهشناسی، ترویج، کشاورزی، توسعه روستایی، جغرافیا و... میباشد. از کارشناسان و صاحبنظران توسعه روستایی سئوال شده است که »شما کتب علمی موجود در حوزه توسعه روستایی را چگونه ارزیابی میکنید و تا چه اندازه از این کتابهای منتشر شده راضی هستید؟« بیشتر پاسخدهنگان کتب موجود را متوسط ارزیابی نموده و اظهار نمودهاند که از محتوای علمی این کتابها تا حدودی راضی هستند 40) درصد). 35/7

درصد کتب منتشر شده در زمینه توسعه روستایی را ضعیف ارزیابی نمودهاند و 24/3 درصد نیز آنها را خوب دانسته

و اظهار کردهاند که از کتابهای منتشره راضی هستند.


ج: میزان و کیفیت تحقیقات انجام شده در زمینه توسعه روستایی
بررسی وضعیت و تعداد مراکز و موسسات پژوهشی مرتبط با توسعه روستایی در کشور حاکی از آن است که بنا

به آمار اخذ شده از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1390 مجموع 595 مرکز و موسسه فعال پژوهشی در
کشور در دانشگاهها و سازمانها و وزرارتخانههای دولتی تنها یک موسسه دولتی تحت عنوان توسعه روستایی در

کشور فعالیت میکند که آن هم موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی میباشد. این موسسه وابسته به وزارت جهاد کشاورزی است که دارای 11 گروه پژوهشی در سه زمینه: برنامهریزی، اقتصاد

کشاورزی و توسعه روستایی است. محل استقرار این موسسه در تهران و دارای شعبات در استانها تحت عنوان گروه

»پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی« میباشد. مسئولیت مطالعات اقتصادی، اجتماعی
توسعه روستایی در وزارت جهاد کشاورزی بر عهده این موسسه میباشد. همچنین این موسسه در زمینه تعیین سیاستها، راهبردها و تهیه برنامههای توسعه مربوط به کشاورزی و توسعه روستایی نقش فعالی ایفا مینماید. در


بخش غیردولتی در ایران موسسه دیگری تحت عنوان موسسه توسعه روستایی ایران وجود دارد که این موسسه بهعنوان اولین موسسه غیردولتی NGO در زمینه توسعه روستایی در کشور در سال 1373 تشکیل گردیده است.

فعالیتهای پژوهشی موسسه از نظر تعداد طرحهای پژوهشی، تعداد مقالات و کتابهای منتشره، تعداد
پایاننامهها و همایشهای برگزار شده مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 70 طرح پژوهشی درون سازمانی از سال

1384 تا 1388 اجرا و خاتمه یافته است. طرحها در زمینههای کاربردی، توسعه کاربردی، و توسعهای بوده است.
تعداد 20 طرح پژوهشی برون سازمانی طی سالهای 1385 تا 1388 اجرا شده است و قرارداد با موسسات دولتی و غیردولتی صورت گرفته است.

تعداد 14 رساله و پایاننامه در سطح دکتری و ارشد از سال 1383 تا 1387 تایید و اجرا شده است. تعداد 52
مقاله در مجلهها و مجموعه مقالههای داخلی و خارجی با امتیاز علمی- ترویجی و علمی- پژوهشی منتشر شده

است. همچنین موسسه، در سال 1388، 9 کتاب منتشر کرده است. تعداد 38 همایش تخصصی، سمینار، نشست علمی، کارگاههای آموزشی و گردهمایی علمی- پژوهشی در سال 1388 در سطح ملی، استانی و بینالمللی برگزار کرده است. در ضمن دو فصلنامه روستا و توسعه و اقتصاد کشاورزی نیز در موسسه تولید و چاپ میشود.

با توجه به آمار و مستندات اخذ شده از موسسه پژوهشهای برنامهریزی، در حال حاضر 188 نفر پرسنل مشغول به فعالیت در این موسسه هستند. فراوانی به دست آمده نشان میدهد که مدرک تحصیلی پرسنل به این شرح است: 20 نفر دکتری، 72 نفر فوق لیسانس، 51 نفر لیسانس و 45 نفر فوق دیپلم و پایینتر هستند. 38 نفر نیز عضو هیات
علمی و 150 نفر غیر هیات علمی میباشند (موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی،

.(1390
علاوه بر موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی واقع در تهران که فعالیت آن در راستای توسعه روستایی است. در استانها نیز در حال حاضر بخش مطالعات اقتصادی، اجتماعی وجود دارد که زیر نظر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استانها فعالیت مینماید. با توجه به آخرین آمار به دست آمده، 26

بخش تحقیقات اقتصادی و اجتماعی زیر نظر سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در کشور فعالیت

میکنند که عمده طرحهای تحقیقاتی این مراکز مرتبط با توسعه روستایی میباشد.
وضعیت نیروی انسانی شاغل در این بخشها از نظر رشته تحصیلی و سطح تحصیلات و تعداد پرسنل نشان
میدهد که رشته تحصیلی 46 نفر اقتصاد کشاورزی، 10 نفر ترویج و آموزش، 24 نفر برنامهریزی و توسعه، 4 نفر

محیط زیست و منابع طبیعی، 15 نفر علوم اجتماعی و 15 نفر سایر موارد گزارش شده است. از این تعداد، مدرک تحصیلی 29 نفر دکتری و یا دانشجوی دکتری، 83 نفر کارشناسیارشد و 2 نفر کارشناس میباشد.

در حال حاضر استانهای بوشهر، هرمزگان، البرز و خراسان شمالی بخش فعالی ندارند و استانهای فارس، کرمان،

اصفهان، خراسان رضوی، تهران دارای بیشترین پرسنل تحقیقاتی بوده است. ضمن اینکه بعضی از استانها (مثل
استانهای چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، قم و کردستان) با تعداد بسیار کمی پرسنل فعالیت میکنند (دفتر

بودجه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، .(1390

در زمینه میزان استفاده از نتایج طرحهای تحقیقاتی در رفع نیازهای کشور، بر اساس گزارش عملکرد بند 26
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1388 در بین ده دستگاه برتر در زمینه تعداد دانش فنی به کار گرفته شده

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید