بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش تأثیرآموزش تعاملی بر خودکارآمدی دانش آموزان مدارس دوره دوم متوسطه دخترانه شهر اصفهان بود که پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهشی نیمه تجربی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم دبیرستان های ناحیه 5 شهراصفهان که درسال تحصیلی 1393- 94 مشغول به تحصیل بودند. نمونه این تحقیق مشتمل بر 60 نفر از جامعه مذکور 30 - نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل - که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد سنجش خودکار آمدی شرر و همکاران بود که روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید ومتخصصان تایید شد و پایایی از طریق الفای کرنباخ./89 برآورد گردید. تجریه وتحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی - میانگین و انحراف استاندار - و در سطح آمار استنباطی - روش تحلیل کوواریانس - انجام شد. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد در میانگین نمرات پس آزمون بین گروههای آزمایش وگواه در سطح آلفای - P<0/01 - تفاوت وجود دارد. و اختلاف میانگین نمره پس آزمون گروه آزمایش بیشتر از گروه گواه است لذا سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان بر مولفه های تمرکز بر هدف، تعمق بر هدف و انگیزش درونی تأثیر دارد.
مقدمه وبیان مساله
افراد به تدریج رشد می یابند به پختگی و بلوغ رسیده و درباره ویژگی های خود و این که چگونه فردی شده اند، آگاهی بیشتری پیدا می کنند. افراد از خودشان بیشتر آگاه می شوند. این فرایند به عنوان رشد تصویر خود نام گرفته است و به تدریج که فرد در طول زندگی تجربیات بیشتری کسب می کند رخ می دهد . یادگیری درباره خود یکی از چالش های زندگی به شمار می رود و در نتیجه کشف برخی از ویژگی هایی که فرد وجود آن را در خود می پسندد و یا نمی پسندد تشکیل می شود. خودکارآمدی به قضاوت فرد درباره آنچه فرد فکر می کند، می تواند انجام دهد، نه آنچه انجام داده است، گفته می شود بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی بندورا، باور به کارایی شخصی بر انتخاب های افراد تأثیر می گذارد. افراد گرایش به کارهایی دارند که در آنها احساس قابلیت و اطمینان می کنند و از کارهایی که توانایی انجام آن را ندارند، دوری می نمایند. باورهای خودکارآمدی1 تعیین می کند که افراد تا چه اندازه انرژی، صرف فعالیتهای خود می کنند و تا چه اندازه در برابر موانع مقاومت می کنند خودکارآمدی، یکی از مفاهیم مورد تأکید در نظریه های یادگیری است. خودکارآمدی به"قضاوت فرد در مورد توانایی های خود برای انجام موفقیت آمیز یک تکلیف یا کارگفته می شود - وولفلک3، 2004، به نقل از سیف، 1387؛ زیمرمن4، 2006؛ شانک 5، . - 2008 تئوری خودکارآمدی بندور6 به نقش اعتماد و اطمینان و عز ت نفس فرد نسبت به تواناییهایش در انجام رفتار خواسته شده از وی تأکید دارد - بندورا و آدامز1، - 2002 خودکارآمدی دارای مولفه های چون انگیزش درونی2، تعمق بر هدف3، تمرکز برهدف4 است - یوسف زاده و همکاران، - 1390 انگیزش درونی به طور خودانگیخته از نیازهای روان شناختی، کنجکاوی، و تلاشهای فطری برای رشد، حاصل میشود. وقتی افراد به صورت درونی با انگیزه می شوند، به خاطر علاقه، احساس چالشی که فعالیت خاصی ایجاد می کند، و "به خاطر لذتی که از آن می برند" رفتار می کنند . این رفتار به صورت خودانگیخته، نه به دلیل وسیله ای - بیرونی - ، روی می دهد. در عمل، انگیزش درونی، برای دنبال کردن تمایلات و به خرج دادن تلاش لازم برای پرورش دادن مهارتها و تواناییها، انگیزش فطری را تأمین می کند. تعمق بر هدف فرایند واکاری ماهیت و ابعاد هدف است وتوجه به پیامدهای آشکار وپنهان مترتب بر هدف دارد - رشیدی، . - 1390 هنگامی که افراد ارزشهای شخصی خود را مهم تلقی نموده وخود را نسبت به آنها متعهد میداند و بر همین مبنا برای هدایت عمل خود و دسترسی به آن یک چارچوب هدفمند ایجاد می کند، تمرکز بر اهداف دارد. بوگلز و همکاران - 2002 - 6 به نقل از مسعودنیا در پژوهشی دریافته اند افراد با خودکارآمدی پایین، به دلیل ترس از ارزیابی منفی و انتقاد ازسوی دیگران به احتمال کمتری موفقیتهای خود را به خود نسبت می دهند - مسعودنیا، . - 1387 بندورا وشانگ - 1981 - 7 دریافتند که باورهای خودکارآمدی ریاضیات دانش آموزان، مولفه ای قابل پیش بینی برای انتخاب درگیری در حل مسایل است. به این معنا که دانش آموزان با کارآمدی بالاتر در تمرین سخت حساب خود را بیشتر درگیر می کنند در این میان آموزش ریاضی شاخه ای از علوم و معرفت بشری است که در سال های اخیر مورد توجه محافل علمی قرار گرفته است. پیشرفت های سریع علمی و تاثیر آن در ابعاد مختلف زندگی بشر، لزوم آشنایی با مقدمات ریاضی را حتی برای افرادی که به ساده ترین مشاغل می پردازند، روزبروز آشکارتر ساخته است. این دانش به عنوان یک نظام ارتباطی به انسان کمک می کند تا فهم دقیق و درستی از اطلاعات، الگوها و استدلال ها به دست آورد - عباسی حسین آبادی، - 1386 دراین میان یکی از روشهای تدریس مورد استفاده در پژوهش حاضر که امروزه بطور جدی مورد توجه اندیشمندان عرصه تعلیم وتربیت قرارگرفته است، روش تدریس تعاملی یا فعال می باشد. از ویژگی های بارز چنین تدریسی فعال بودن معلم و دانش آموزان در فضایی کاملا اجتماعی و آزاد از نظر بیان اندیشه، نقد سازنده و بازسازی تجارب گذشته شخصی است. تدریس تعاملی روشی است که فراتر از کمک به دانش آْموزان به کسب محتوای علمی و مهارتها می اندیشد. در این رویکرد علاوه بر توجه به کسب اطلاعات ومهارتها، به فرایند تفکر واهداف اجتماعی آموزش تاکید فراوان شده است. تدریس تعاملی درمقابل تدریس نظارت وتحدید، اقتدار وتسلط یعنی آنچه عموما در مدارس یافت می شوند وهدف اصلی آنها توسعه مهارتهای نقش محور است، قرار دارد. - شعبانی، - 1382 با توجه به اهمیت موضوع ومطالب مطرح شده سئوال اصلی پژوهش این است که آیا آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان پایه دوم دبیرستان های دخترانه در درس ریاضی2 تأثیر دارد؟
روش
روش تحقیق در این پژوهش نیمه تجربی است.
نمونه وروش نمونه گیری
جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم دبیرستان های ناحیه 5 شهراصفهان که در سال تحصیلی 1393-94 مشغول به تحصیل هستند و تعداد آنها 1398 نفر است. با توجه به نظر کارشناسان اداره از جامعه آماری ابتدا دو مدرسه که از لحاظ علمی در یک سطح بودند به صورت خوشه ای انتخاب و از بین کل دانش آموزان پایه دوم دبیرستان تعداد60 نفر به عنوان نمونه مورد نظر 30 - نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل - انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات
ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد سنجش خودکار آمدی شرر و همکاران بود که روایی پرسشنامه در پژوهشهای قبلی در حد قابل قبول گزارش شده است. وپایایی آن در این پژوهش از طریق آلفای کرنباخ./89 محاسبه گردید
روش اجرای پژوهش
برای انجام این پژوهش پس از انتخاب نمونه ی آماری ابتدا از کل دانش آموزان پیش آزمون سنجش خودکارآمدی به عمل آمد، سپس نمونه ی آماری به صورت تصادفی به دو گروه، یک گروه گواه - کنترل - و یک گروه آزمایش تقسیم شدند و گروه آزمایش به مدت 20 جلسه، هر هفته سه جلسه، هر جلسه به مدت یک ساعت تحت آموزش سبک تعاملی قرار گرفتند. پس از پایان مدت آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد.
تجزیه وتحلیل نتایج
نتایج در دو سطح آمار توصیفی - میانگین و انحراف استاندار - و آمار استنباطی - روش تحلیل کوواریانس - مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها فرضیه اول: سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تمرکز بر هدف تأثیر دارد.
جدول - 1 - نتایج آزمون اثر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تمرکز بر هدف
با توجه به نتایج جدول - 1 - اثر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تمرکز بر هدف با 23 - = 15/9، F - 2 مؤثر بوده است - P<0/01 مجذور سهمی إ تا شدت این اثر را - 0/41 - نشان می دهد. معنی دار شدن تأثیر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تمرکز بر هدف، نشانگر آن است که میانگین متغیرهای وابسته در این گروه های آزمایش و کنترل متفاوت است.
- فرضیه دوم: سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تعمق بر هدف تأثیر دارد.
جدول - 2 - نتایج آزمون اثر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد تعمق بر هدف
با توجه به نتایج جدول - 2 - اثر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعدتعمق بر هدف با23 - =7/97، F - 2 مؤثر بوده است - P<0/ 01 مجذور سهمی إ تا شدت این اثر را - 0/26 - نشان می دهد. معنی دار شدن تأثیر سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعدتعمق بر هدف، نشانگر آن است که میانگین متغیر های وابسته در این گروه های آزمایش و کنترل متفاوت است.
- فرضیه سوم :سبک آموزش تعاملی بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان در بعد نگرش درونی تأثیر دارد.
