بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه نگرش شغلی با خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد انجام شد. این پژوهش یک مطالعهی توصیفی از نوع همبستگی بود. در این پژوهش از بین 800 دبیر شاغل به تحصیل در دبیرستانهای دخترانه شهرستان خرمآباد 300 معلم زن در سال تحصیلی 1393-94 به روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند. جمعآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه جمعیتشناختی، پرسشنامه سنجش نگرش شغلی و سازمانی کارکنان دولت و مقیاس خودکارآمدی معلم انجام گرفت. یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که بین نیروی انسانی پیرامون - r= 0/56 - ، ماهیت شغل و سازمان - r= 0/28 - ، عوامل سازمانی و محیطی - r= 0/45 - و نمره کل نگرش شغلی - r= 0/51 - با خودکارآمدی معلمان در سطح - p<0/01 - رابطه مثبت معنادار دارد. همچنین، نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که نیروی انسانی پیرامون و عوامل سازمانی و محیطی به صورت مثبت و مستقیم خودکارآمدی معلمان را پیشبینی مینمایند. با توجه به نتایج میتوان پیشنهاد داد که دستاندکاران حوزه آموزش و پرورش براساس نتایج چنین پژوهشهایی به منظور بهبود نگرش شغلی و خودکارآمدی معلمان به طراحی برنامههای مداخلهای و آموزشی مناسب در کنار برنامههای آموزش ضمن خدمت اقدام نمایند.
کلیدواژهها: خودکارآمدی حرفهای، نگرش شغلی، معلمان، مدارس دخترانه
مقدمه
امروزه یکی از سازههای بسیار مهم روانشناختی که در روانشناسی مثبت نیز مورد توجه زیادی قرار گرفته و میتواند بر موفقیت و سازگاری افراد و از جمله معلمان تاثیر بسیار بالایی داشته باشد، خودکارآمدی است - لیندلی و بورگن1، . - 2002 خودکارآمدی به عنوان عاملی تعریف میشود که تاثیر مهمی بر هدایت منابع در جهت رسیدن به اهداف دارد - وانکوور، موری و یودر2، . - 2008 همچنین، به عنوان یک عامل بسیار تأثیرگذار بر سلامت جسمانی و کیفیت زندگی افراد محسوب میگردد - مهبد و فولادچنگ، . - 1391رشد و توسعه آموزش ویژگی بارز جوامع امروزی است. زیرا محیطهای آموزشی عرصه اندیشیدن، گفتگو و برخورداری از اندیشههاست - آقامحمدیان، احسنی و بشارت، . - 1386
در این میان وظیفه بسیار سنگینی بر عهده معلمان است. چه به عنوان عاملی تسهیل کننده با اتخاذ شیوههای مدیریت مناسب و با توجه به وضعیت دانشآموزان و آموزش بهینه دانشآموزان به عنوان نیروهای مستعد و خلاق جامعه و چه به عنوان نیرویی برای شکوفایی هر چه بهتر استعدادها و مهارتهای افراد و امکانات آنها برای رشد هر چه بیشتر کشور و جامعه که نقش بسیار برجستهای در آن ایفا مینمایند - جوادیپور و پارساجو، . - 1393 در واقع معلم به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در رشد و پیشرفت دانشآموزان میباشد. بنابراین، بررسی عوامل موثر بر موفقیت معلمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این بین مسلما معلمانی در مسئولیت خطیر خود موفقتر هستند که در درجه اول نگرشهای مثبتی به شغل و حرفه خود داشته باشند - آقامحمدیان، احسنی و بشارت، . - 1386
نگرشها همان اعتقاد و باورهایی است که یک فرد نسبت به یک شی یا یک پدیده دارد و ممکن است این اعتقاد و باورها از دیدگاه تجربی، واقعی یا غیر واقعی باشد. به عنوان مثال ممکن است یک معلم اعتقاد داشته باشد که بهترین شیوه اصلاح رفتار دانشآموزان تنبیه است، در حالی که در پژوهشهای مختلفی نشان داده شده است که نقش آموزش در اصلاح رفتار، شناخت مشکلات دانشآموزان و نیز راهنمایی این افراد بیش از تبیه موثر است - زینآبادی و رضایی، . - 1392 اهمیت وجود نگرشهای شغلی مثبت در شغل معلمی و نقش آن در عملکرد تحصیلی دانشآموزان به دفعات گزارش و تایید شده است - روز و گری3، . - 2006از دیگر متغیرهای بسیار مهم روانشناختی که در موفقیت انسان نقش بسیار مهمی دارد، خودکارآمدی میباشد. خودکارآمدی، به باورهای افراد دربارهی تواناییهایشان در سامان دادن انگیزهها، منابع شناختی و اعمال کنترل بر یک رخداد معین اشاره دارد - بندورا4، 1997؛
به نقل از زولا5، . - 2008 باورهای خودکارآمدی بر طرز تفکر افراد، چگونگی رویارویی با مشکلات، سلامت هیجانی، تصمیمگیری، مقابله با استرس و افسردگی - بندورا6، - 2002 و در نهایت بر سلامت روان و بهزیستی روانشناختی تاثیر میگذارد - کاپرا و استکا، . - 2005 با توجه به اهمیت بسیار بالای بررسی و شناسایی آن دسته از عوامل و جنبههای روانشناختی معلمان که در رشد و پیشرفت شغلی آنها و به دنبال تربیت نیروی انسانی کارآمد و با مهارت نقش بسزایی دارد؛ انجام پژوهشهایی در زمینه متغیرهای این حوزه مانند خودکارآمدی معلمان و نگرش شغلی آنها ضرورت مییابد. با توجه به اینکه به نظر میرسد نتایج چنین پژوهش-هایی در جهت رشد و پیشرفت هر چه بیشتر معلمان سودمند باشد؛ پژوهشگر به دنبال پاسخگویی به این سوال میباشد که " آیا نگرش شغلی با خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد رابطه دارد؟"
اهداف پژوهش:
در تدوین پژوهش در بعد نگرش شخصی از پرسشنامه بخش نگرش شغلی و سازمان های دولتی - عظیمی و همکاران، - 1390 و در بعد خودکارآمدی از پرسشنامه - وولفولک و هوی، - 2001 استفاده شده است .و اهداف به صورت زبر تعریف شده اند بررسی رابطه نگرش شغلی با خودکارآمدی حرفهای دبیران بررسی رابطه بین نیروی انسانی پیرامون و خودکارآمدی حرفهای دبیران
- بررسی رابطه بین ماهیت شغل و سازمان و خودکارآمدی حرفهای دبیران
- بررسی رابطه بین عوامل سازمانی و محیط و خودکارآمدی حرفهای دبیران
- سوالهای پژوهش
- آیا بین نگرش شغلی با خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد رابطه دارد؟
- آیا بین نیروی انسانی پیرامون و خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد رابطه وجود دارد؟
- آیا بین ماهیت شغل و سازمان و خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد رابطه وجود دارد؟
- آیا بین عوامل سازمانی و محیط و خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد رابطه وجود دارد؟
طرح پژوهش
با توجه به هدف پژوهش حاضر مبنی بر بررسی رابطه نگرش شغلی با خودکارآمدی حرفهای دبیران مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهرستان خرمآباد، روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی میباشد.جامعهی آماری پژوهش حاضر، شامل
