بخشی از مقاله
چکیده:
گردشگری، صنعتی رو به رشد در عرصه فرهنگ و اقتصاد جهان است که به عنوان صنعتی نوپا در سال های اخیر تأثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است. ایجاد اشتغال، ارز آوری، کمک به سرمایه گذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط و ... از مزایای صنعت گردشگری هستند. نیاز انسان به طبیعت، نیازیست انکار ناپذیر. سفر در طبیعت، اقامت در آن و مأنوس شدن با آن در ساختن روح انسان بسیار تأثیرگذار است و معماری از عوامل تعیین کننده نحوه اقامت و بی شک نحوه برخورد او در این اقامت با طبیعت است. جذب گردشگر و صنعت گردشگری در ساختارهای فضایی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بسیار با اهمیت است. بر اساس چنین ویژگی، امروزه گسترش فضاهای باز جمعی و ایجاد مراکز فراغتی و تفریحی و اقامتی یکی از اهداف مهم برنامه ریزان مدیریت شهرهای جامعه در حوزه گردشگری می باشد. با توجه به ارتباط عمیق معماری با فرهنگ یک منطقه، ضرورت توجه به طراحی مطلوب مجموعه های اقامتی-تفریحی در راستای جذب توریست احساس می شود. در واقع به دلیل رشد روز افزون گردشگری و گسترش صنعت توریسم ایجاد فضاهایی برای پاسخ گویی به این منظور و همچنین ایجاد مکان هایی سالم برای گذراندن اوقات فراغت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا جهت گردآوری اطلاعات از ابزارهای میدانی و کتابخانه ای استفاده شد و طراحی معماری مجموعه های تفریحی به عنوان عامل مهم و تأثیرگذار در احیاء و تقویت صنعت گردشگری مورد مطالعه قرار گرفته است.
واژه های کلیدی: مجموعه تفریحی، تفریح، باغ ایرانی، گردشگری
-1 مقدمه:
انسان موجودی است اجتماعی. بسیاری از توانایی های انسان در زندگی جمعی و در کنار دیگران پدیدار می شود. نیاز به زندگی اجتماعی و ارتباطات فرهنگی در زندگی انسان نقشی اساسی دارد. ارتباطات اجتماعی و فرهنگی می تواند بستری مناسب برای ارتقاء فکری و ذهنی انسان ایجاد کرده و باعث حرکت و پویایی او شود. از این رو انسان به همکاری و زندگی جمعی گرایش بسیار دارد. یکی از روش های اصلی برای تبادلات جمعی انسان سفر، کوچ و حرکت از نقطه ای به نقطه دیگر است؛ تبادلاتی که به واسطه آن کمال انسان محقق می گردد.
ایران سرزمینی واحد است لیکن تنوع فرهنگی، کلامی و اقلیمی آن موجب شده که به یکی از نقاط پر جاذبه گردشگری تبدیل شود. تنوع فرهنگی ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب گسترش یافته اما ریشه و اساس این فرهنگ ها در هم آمیخته شده و پایه فرهنگی کشور را شکل داده است. از لحاظ اقلیمی ایران کشوری است چهار فصل و تمامی فصول در آن به خوبی محسوس است. زمانی که شمال و غرب کشور هوای سرد زمستانی است، در جنوب کشور هوای معتدل و آفتابی یافت می شود و یا در تابستان گرم جنوب، هوای معتدل و خنک شمال جاذبه ای است اقلیمی. دلیل اصلی حرکت، پویایی و گردشگری در ایران همین تنوع فرهنگی و اقلیمی است. علاوه بر آن وجود نقاط بکر طبیعی مانند جنگل ها، دریاچه ها، آبشارها، کوهستان ها و چشمه ها دیگر علت اصلی سیر و سفرهای داخلی می باشند.
با توجه به مطالب فوق، پژوهش حاضر تلاشی است برای بررسی خصوصیات و مشخصه های عمومی باغ های ایرانی و مراکز گردشگری تا بتوان بر اساس این اطلاعات و همچنین نیازهای نوین، معیارها و ضوابط طراحی، سایتی تفریحی را به عنوان محلی مناسب برای گذرانیدن فراغت شهروندان و گردشگران تعیین کرد.
-1-1 بیان مسئله:
سفر در طبیعت، اقامت در آن و مأنوس شدن با آن در روحیه انسان تأثیر فراوان دارد. معماری از عوامل تعیین کننده نحوه اقامت و نحوه برخورد انسان در این اقامت با طبیعت است. تمایل انسان برای زیبا سازی محیط زندگی خود و همچنین بهره گیری از طبیعت موضوعی جدید نیست. شکل دهی به محیط همواره تحت تأثیر نگرش های متفاوت نسبت به انسان، طبیعت و ارتباط این دو با هم بوده است. بررسی سابقه مداخلات انسان در شکل دهی به محیط نشان دهنده تأثیر دو گرایش متضاد "انسان همراه طبیعت" و "انسان حاکم بر طبیعت" است - پپر2، . - 1996 از طرفی صنعت گردشگری یکی از بزرگترین و پربازده ترین فعالیت های اقتصادی در دنیا است. این صنعت می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم، سایر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر
قرار دهد. گردشگری به تنهایی نمی تواند منجر به توسعه کشور شود. ورود گردشگر نیازمند تغییر و ایجاد امکانات برای اقامت، جابه جایی و سایر فعالیت های مربوطه است و این امر توسعه دیگر بخش ها را نیز در پی خواهد داشت.
حضور گردشگران می تواند موجب رونق اقتصادی و بالا رفتن سطح فرهنگی و بومی شود - مصباح، . - 1391 اغلب گردشگرها به آب و هوا، فرهنگ، تاریخ و یا طبیعت مقصد خود بیش از هر چیز دیگر اهمیت می دهند.
بر اساس تحقیقات برقی و همکاران - 1394 - در حال حاضر نبود تأسیسات اقامتی و خدمات رسانی به گردشگران بزرگترین معضلی است که کشور ما در گردشگری و جذب گردشگر با آن مواجه است. از طرفی زندگی شهری و
نظام اجتماعی موجود در شهرها، انسان ها را از مسیر اصلی زندگی دور کرده و با وجود رفاه و امکانات بسیاری که در اختیارشان قرار داده از سادگی طبیعت دور شده اند - حبیبی و مقصودی، . - 1384 ارتباط گسترده معماری با صنعت گردشگری به شکل مجموعه های اقامتی تفریحی نمود می یابد. عمده انتظارات توریست ها از یک مجموعه اقامتی-تفریحی به سطح ارائه خدمات آنها محدود می شود و کمتر بنایی به علت نوع طراحی، ایجاد فضاهای خلاقانه و دیگر ویژگی های یک معماری خوب جذب توریست کرده است - سلطانی، . - 1393 معماری بومی هر منطقه گنجینه ای ارزشمند برای آن منطقه محسوب می شود که عدم توجه به آن سبب از دست رفتن فرصت های اقتصادی و اجتماعی است. جذب گردشگر از جمله امکاناتی است که توجه به معماری بومی در پی خود دارد؛ موضوعی که در نهایت منجر به پایداری اقتصادی شهرها و روستاها و توسعه آنها می گردد.
-2-1 ضرورت تحقیق ضرورت بررسی این موضوع از آن جهت است که صنعت
گردشگری یکی از صنایع پر درآمد و در عین حال سالم و پاک برای اقتصاد هر کشور است و رونق آن بیانگر ثبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، فرهنگی و علمی یک کشور است. به بیان دیگر صنعت گردشگری به دلیل امتیازات منحصر به فردی که دارد قادر است همزمان چندین هدف را در فضای ملی یک کشور تأمین نماید در حالیکه صنایع دیگر تنها تأمین کننده بخشی از اهداف مورد نظر هستند؛ بنابراین در معادلات ملی و بین المللی پرداختن و توجه به این صنعت از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است.
از سوی دیگر "دنیای پرتنش و آشفته امروز و تأثیر خوشایند طبیعت بر بهداشت روان انسان و همچنین نیاز سرشت انسان به احساس نزدیکی به طبیعت و لذت بردن از بخشش های آن باعث شده انسان، طبیعت و تأمین بهداشت روان در دنیای امروز لازم و ملزوم هم باشند. تجربه تمدن های پیشین در ساخت باغ ها و کیفیت دلپذیر حاصل از به هم پیوستن مناسب طبیعت و مصنوع در آنها موجب شده تا اصول باغ های ایرانی در طراحی دوباره و بازآفرینی آنها متناسب با زندگی امروز مورد توجه طراحان و پژوهشگران قرار گیرد" - شاهچراغی، . - 11 :1389
در نتیجه خلق فضاهای اقامتی-تفریحی در قالب گردشگاه در جهت احیای جاذبه های باغ ایرانی با تمام امکانات و فضاهای دلپذیر و متنوع به خودی خود میتواند کششی قابل توجه برای مخاطبانی باشد که به منظور گذراندن اوقات فراغت خود و یا رسیدن به دیگر شهرها ناچارند زمانی را در چنین محیطهایی بگذرانند.
-3-1 هدف هدف اصلی از انجام این پروژه رسیدن به راهکارهای اجرایی
برای طراحی مجموعه تفریحی در جهت تضمین استفاده از صنعت گردشگری در راستای احیای جاذبه های باغ ایرانی است.
-4-1 روش تحقیق:
در متون علمی از روش تحقیق معانی خاص و متمایزی استنباط می شود. در این باره آمده است: "روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است" - خاکی، . - 1378
