بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر ، با هدف بررسی تاثیر الگوی تدریس بدیعه پردازی بر خلاقیت دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در درس انشاء طراحی شده است . بدین منظور تعداد 63 نفر دانش آموز پایه پنجم ابتدایی ناحیه دو شهرستان یزد به عنوان نمونه آماری از جامعه آماری دانش آموزان همین پایه شهرستان یزد - 463 نفر - که در سال تحصیلی 93-94 مشغول به تحصیل بوده اند ، به شیوه تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. جهت جمع آوری اطلاعات از آزمون استاندارد خلاقیت تورنس استفاده به عمل آمد و برای تمام آزمودنی ها یک نمره خلاقیت قبل از اجرای آزمایش و یک نمره بعد از اجرای آزمایش گردآوری گردید. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر مثبت الگوی بدیعه پردازی بر خلاقیت دانش آموزان می باشد.
مقدمه:
از پیچیده ترین و عالی ترین جلوه های اندی شه ان سانتفکّر،خلاّق ا ست - ح سینی،. - 1388 خلاقیت و نوآوری، محرک ا صلی تمدنهاست. دنیای اطّلاعات پر ازتغییرات شتاب زده و تحوّلات گسترده در زمینه ی علوم، فنون، فرهنگ و فن آوری از یک سو و م شکلات عدیده ای که دامن گیر کودک، نوجوان و جوان ما در زندگی ا ست از سوی دیگر، باعث شده تا کار شنا سان حوزه تعلیم و تربیت در جستجوی راه حل های اساسی حل مشکل بر آمده تا بتوانند جوانان فردا رابه نیروی تفکر و خلاقیّت مجهز نموده تا در شرایط مختلف زندگی، جواب گوی مسائل خود باشند و با رفتاری متنوع به گشودن مشکلات در هم تنیده ی پیش رو، اقدام نمایند.
توجه جدی وعمیق به مو ضوع خلاقیت و کارهای خلاق به سالهای 1950 بر میگردد.در اوایل این دهه گیلفورد1 پروژه تحقیقاتی خود را در زمینه ا ستعداد های خلاق انجام داد.ا سبورن2 کتاب خود را بنام "ت صورات علمی" منت شر ساخت و بنیاد تفکر خلاق را تأ سیس نمود. تیلور3 با تهیه فهرستی از سرگذشت وخصوصیات افراد با استعداد، کنفرانس هایی را در زمینه استعدادهای خلاق درعلوم ارائه داد
- کراس شل و دوریس به نقل از جوادیان،. - 1378 علی رغم این که برخی معتقدند که خلاقیت آموزش پذیر نیست
- اشاره می کند که طی پانزده سال تجربه در مطالعه آموزش تفکرات خلاق ، شواهدی را دیده است که، نشان می دهد خلاقیت را می توان آموزش داد
فلدهو سن و همکارانش - 1986 - می گویند پا سخ این سوال که"آیا خلاقیت را می توان آموزش داد؟ "مثبت است . آنان روش های جالبی را برای پرورش خلاقیت ارائه می دهند. هم چنین تورنس درکتاب خود، 142 پژوهش را ذکر می کند که همه بیانگر این واقعیت هستند که خلاقیت را می توان آموزش داد
به کار گیری شیوه های نوین تدریس از جمله بدیعه پردازی می تواند در ر شد و پرورش خلاقیت دانش آموزان مؤثر با شد ، همچنان که گوردون - 1976 - بیان می دارد ، بدیعه پردازی در گسترش توان کلی خلاقیت و رشد پاسخ های خلاق در زمینه های گوناگون مطالب درسی به کار می رود
در اینجا ذکر این نکته ضروری است که دو راهبرد یا دو الگوی تدریس مبتنی بر روش های بدیعه پردازی وجود دارد ،یکی از آنها - خلق چیزی جدید - برای آن تدوین شده است تا آشنا را غریب گرداند، به شاگردان کمک کند تا م سائل، نظریات یا فرآورده های قدیمی را در پرتو خلاقیتی بی شتر و تازه ببینند.
راهبرد دیگر - غریب را آ شنا ساختن - برای آن تدوین شده است تا عقاید جدید و نا آشنا را معنیدارتر نماید. از آنجا که درس مورد نظر در این پژوهش انشاء می باشد از شیوه اول بدیعه پردازی که به طور مستقیم در نوشتن خلاق به کار می رود استفاده می گردد .درس انشاء در مقایسه با سایر دروس شیوه و فن آموزش خا صی را در مدارس ندارد و تکلیف آن برای معلمین و دانش آموزان به شیوه های خاص، معین و م شخص نیست، لذا به کار گیری یک الگو و روش در درس انشاء جهت پرورش خلاقیت دانش آموزان در نوشتن ضرورت می نماید، شش گام در الگوی بدیعه پردازی در راهبرد خلق چیزهای جدید وجود دارد که شامل: توصیف وضعیت جدید، قیاس مستقیم، قیاس شخصی، تعارض فشرده، قیاس مستقیم، بررسی مجدد وظیفه ی اوّلیّه
روش های آموزشی و یادگیری -یاددهی با رشد خلاقیّت فراگیران ارتباط مستقیم دارد. مدرس، می تواند با ایجاد موقعیت های پویا و برانگیزنده در یادگیری فراگیران را یاری کند تا با توجه به علایق و توانائی های خویش دست به تجربه و یادگیری بزند ،بدین ترتیب، برای ظهور خلاقیت لازم است تا معلّمان ما از روش های تدریس نوین که خود یکی از راه های پرورش خلاقیت است، استفاده نمایند.
در نظام های آموزشی تأکید عمده بر پرورش خلاقیت دانش آموزان است و معیار اساسی موفقیت این نظام ها نیز در این است که چقدر افراد با فکر و خلاق تربیت می کنند و به تعبیری دیگر معلم خوب را کسی می دانند که تفکر و چگونگی استفاده از اطلاعات را به دانش آموزان یاد دهند نه فقط به آنها اطلاعات بدهند. تورنس - - 1989 در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که خصوصیات مربی و شیوه های آموزش وی می تواند به افزایش تفکر خلاق بیانجامد
مبنای نظری این تحقیق بی شتر بر ا ساس نظریه خلاقیت تورنس ا ست، تورنس ا شاره میکنند که طی 15 سال تجربه مطالعاتی و آموزش تفکرات خلاق، شواهدی را یافته اند که نشان می دهند خلاقیت را می توان آموزش داد
بحث هایی زیادی در مورد انواع موقعیت هایی که ت سهیل کننده یا مانع بروز خلاقیت ا ست مطرح ا ست و نظریات متفاوتی نیز وجود دارد، در مقاله ای از ماندانا ایامیا و فریبا حقانی - - 2012 به بررسی اثر روش تدریس سنتی و بدیعه پردازی در توسعه خلاقیت دانش آموزان پرداخته شده و نتایج نشان دهنده تاثیر بیشتر روش بدیعه پردازی در مقایسه با روش سنتی بر خلاقیت است،
در مقاله ای دیگر از مهناز فاطمی عقدا و فریده حمیدی ، مهرک رحیمی - - 2011 به مقای سه دو روش تدریس - سخنرانی و آموزش به و سیله کامپیوتر - و تاثیر آن ها بر خلاقیت بحث شده و نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت آموزش به وسیله کامپیوتر بر خلاقیت است،
در مقاله ی دیگر از طیبه و فاطمه تجری - - 2010 با عنوان اثر روش های تدریس بدیعه پردازی و سخنرانی در پیشرفت تحصیلی و خلاقیت مشخص گردید روش تدریس بدیعه پردازی علاوه بر افزایش خلاقیت دانش آموزان باعث پیشرفت تحصیلی آن ها نیز می گردد.
در مقاله ای از امانوئل جاک1، ماتیاس بندک - 2013 - 2 به بررسی رابطه هوش و خلاقیت پرداخته. در مقاله ای دیگر نیز، جی فلیپ راشتون - 2008 - 3 به برر سی رابطه هوش و خلاقیت پرداخته، و نتیجه هر دو مقاله همبستگی هوش و خلاقیت است.
در مقاله ای از پوراندوخت فا ضلیان و صابر عظیمی - - 2012 به بررسی خلاقیت در مدارس پرداخته شده، که نویسندگان مقاله به بررسی رابطه حل مسئله و خلاقیت دانش آموزان پرداخته و مشاهده می شود که دانش آموزان خلاق از توانایی حل مسئله بهتری بر خوردارند
