بخشی از مقاله
چکیده
امروزه از آنجا که با افزایش جمعیت،سوخت های فسیلی رو به اتمام است و استفاده ی بیش از حد از انرژی های فسیلی موجب آلودگی کره ی زمین شده و ساکنان کره ی زمین را با مشکلات زیست محیطی مواجه ساخته است. در کشور های توسعه یافته برای تامین انرژی به خصوص برای تامین انرژی های مورد نیاز در ساختمان،به بحث انرژی پایدار توجه بیشتری شده است.از طرفی بعضی از چالش ها که استدلال کننده ی اصلی علم پایداری هستند اذعان کردند که به روانشناسی محیط به عنوان یک عامل بالقوه برای پایداری نیاز دارند.روانشناسی محیط که یک رشته ی نسبتا نوپایی است، به کشف مسایل زیست محیطی می پردازد و به مشکلات محیطی کمک می کند.
امید است که دانشمندان پایداری با همکاری روانشناسان زیست محیطی بتوانند از بحران هایی که با استفاده ی بیش از حد از انرژی های فسیلی ناشی شده است،جلوگیری نمایند.
هدف از این مقاله بررسی یکی از شاخه هایی است که توسعه ی پایداری و روانشناسی محیط در کنار ×هم بتوانند یکی از هزار مشکل محیط زندگی انسان ها را حل کنند.
حال در این مقاله این پرسش مطرح است که آیا پیشرفت های علم پایداری بر روی روانشناسی محیط موثر است؟ اگر موثر است،چگونه و در چه حد می تواند روی حالات روانی افراد تاثیر داشته باشد؟روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی-تطبیقی است که ما محیط های اداری شهر بندرعباس را به عنوان جامعه ی آماری مدنظر گرفتیم و سعی شده است که از طریق تهیه ی پرسش نامه و توزیع بین کارمندان اداره جات در سطح شهر،نظر کارمندان در رابطه با تدابیر پایداری از جمله ایجاد فضاهای سبز یا استفاده از تهویه و نور طبیعی در فصول مناسب و استفاده از انرژی های طبیعی در ساختمان های ادارات را جمع آوری کرده و تاثیر رشد پایداری در رضایتمندی و ایجاد حالات روحی مناسب در کارمندان اداره ها مورد بررسی قرار دهیم.
مقدمه
روانشناسی به طور جدی در اواخر سال 1960 با به رسمیت شناختن این موضوع که رفتار انسان مهم است،شروع شد.تا پس از آن چون محیط فیزیکی بود روانشناسی نادیده گرفته می شد.با این حال به نظر میرسد بسیاری از تلاش های اولیه در این 40 سال فاقد یک فوریت یا یک احساس جدی بوده است.در بسیاری از مطالعات برخی از بین بُعد های روانی انسان،فقط حس هایی مثل احساس گناه یا احساس ناامیدی را مدنظر قرار میدادند.درصورتیکه بُعد روانی انسان جنبه های متفاوت زیادی دارد.حال این علم تقریبا نوپا به کمک علم پایداری آمده است تا از تخریب محیط زیست توسط استفاده ی بیش از حد از انرژی های فسیلی جلوگیری به عمل آورد.
امروزه علم پایداری هم پیشرفت های زیادی کرده است و دانشمندان پایداری از طریق تکنولوژی توانسته اند برای تامین انرژی بشر به جای استفاده از سوخت های ناپاک که آلاینده ی هوا هستند،از انرژی های طبیعی مثل انرژی خورشیدی و انرژی بادها استفاده کنند و همچنین از طریق معماری سبز و معماری اقلیمی و بهره وری انرژی به حفظ محیط زیست کمک کنند .دانشمندان پایداری به این نتیجه رسیده اند،که علم پایداری علاوه بر اینکه می تواند مانع از بحران های زیست محیطی شود،بر روی حالات روانی افراد هم تاثیرات مثبت دارد و این موضوع می تواند به گسترش علم پایداری کمک کند.
در روانشناسی محیط در کشورهای دیگر در این زمینه مطالعاتی صورت گرفته اما در کشور ما به اندازه ی کافی مورد پژوهش و بررسی قرار نگرفته است.در این مقاله سعی شده است که این موضوع مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بدین منظور پرسش نامه هایی همراه با عکس هایی از ادارات که بوسیله ی فتوشاپ عوامل پایداری مثل عناصر سبز و تهویه های طبیعی در آن قرار داده شده است، تهیه کرده ایم در چهار اداره ی دولتی که در شهر بندرعباس انتخاب شده است توزیع کردیم.
این ادارات دولتی شامل :اداره آموزش و پرورش-اداره ی استاندارد-اداره ی ثبت اسناد و اداره ی مسکن و شهرسازی می شود.این مقاله در قسمت اول:به بررسی تدابیر پایداری که در محیط های کار و زندگی بر روی حالات روانی افراد تاثیر مثبت دارند،می پردازد.در قسمت دوم:در مورد موضوعات روانشناسی محیط و عواملی که روی روحیه و انگیزه ی افراد برای ایجاد کارایی بیشتر تاثیر دارد بحث شده است و در بخش سوم مقاله، نتیجه ی نظر سنجی از افراد در ادارات شهر بندرعباس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و در بخش پایانی از تحلیل و بررسی ها نتیجه گیری به عمل آمده است.
روش تحقیق
برای انتخاب موضوع این مقاله نخست مقاله ی خارجی ترجمه شده است،بعد از انتخاب موضوع و مشخص شدن هدف از روش کتابخانه ای و search مقالات مشابه، اطلاعات مورد نیاز تهیه شد.سپس عناصر پایداری که برای استفاده در محیط های اداری مناسب بود مورد بررسی قرار گرفت.
برای نظر سنجی از کارمندان ادارات نامبرده پرسش نامه هایی تهیه شد و از قسمت های مختلف این ادارات عکس هایی به صورت میدانی تهیه کردیم و با نرم افزار فتوشاپ عوامل پایداری و عناصر سبز را در عکسها طراحی کردیم تا نظرسنجی شود که عناصر پایداری چه تاثیری روی کارمندان خواهد داشت.نهایتا با نرم افزار های آماری،به تحلیل و بررسی نتایج پرداختیم.
پیشینه تحقیق:
-آقای Robert Gifford در مقاله ی خود با عنوان روانشناسی محیط و توسعه ی پایدار،به طور خلاصه مطالبی در مورد بعضی از پیشرفتها،پتانسیل ها و چالش ها در روانشناسی محیط که به توسعه ی علم پایداری کمک می کنند مطالعاتی انجام داده است.و هفت زمینه در روانشناسی محیط توسعه یافته اند را تحلیل کرده است.این هفت زمینه عبارتند از:.1علاقه به سیاست های عمومی .2نگرانی همراه با تکنولوژی .3ارتباط با دیگر رشته ها .4تجزیه و تحلیل چند سطحی .5اختلاط ایده های جدید .6تمرکز بر پایداری .7علاقه ی علمی در موجودات زنده و جهان زیست محیطی -و در مطالعات انجام شده درمورد محیط های اداری توسط سومر و کوک آمده است:
میزان آگاهی و حس تعلق کارکنان به شبکه ارتباطی سازمان عاملی مهم در رضایت مندی شغلی آنهاست.ارتباط غیر رسمی در سازمان ها در مقایسه با ارتباط رسمی کارایی بیشتری دارد.بنابراین طراحی فیزیکی محیط کار با میزان آسان سازی یا بازداری که بر شکل گیری یک شبکه ارتباطی غیررسمی اعمال می کند می تواند به طور غیرمستقیم بر رضایت مندی شغلی تاثیر بگذارد.
در محیط کاری،افراد جذب موقعیت هایی می شوند که دیگران را برای گفتگو و سایر فعالیت ها گرد هم می آورد.اکثر محیط های کاری دارای استراحت،تریا،فضاهای سبز یا مکان هایی هستند که کارکنان می توانند در آنجا راحت باشند یا غذا بخورند.اگر این مکان ها به شکل مناسب طراحی شده باشند می توانند انسجامی را میان کارکنان ایجاد کنند و بر رضایتمندی شغلی آنها تاثیر بگذارند.روشنایی مناسب و فضای سبز زیبا و دکوری آرامبخش و شبیه به خانه طول مدت صمیمیت محاوره را افزایش می دهد.
-جهانشاه پاکزاد و حمیده بزرگ در کتاب الفبای روانشناسی محیط برای طراحان در مورد تاثیر متغیرهای محیطی بر روی انسان نوشته اند:گرما،سرما،سروصدا،آلودگی ها،ازدحام و نوع آب و هوا از عوامل موثر در رفتارهای ما هستند.در هوای سرد بدون اینکه به اطراف توجه داشته باشیم،در خود جمع شده و با سرعت گام برمی داریم.رفتاری که در شرایط معمول انجام نمیدهیم.علاوه بر عوامل محیطی،عوامل کالبدی هم تاثیر دارند،به عنوان مثال اگر در یک فضای باز عمومی نیمکت و فضای سبز وجود داشته باشد،افراد برای نشستن و صحبت کردن ترغیب می شوند.
