بخشی از مقاله
چکیده.
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی، کمالگرایی با اهمالکاری بود. با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای با حجم نمونه آماری 288 نفر 101 - پسر،187 دختر - از دانشجویان دانشگاه پیراپزشکی تبریز تعیین شد و به پرسشنامه انگیزش تحصیلی هارتر، پرسشنامه خودکارآمدی، کمالگرایی هیل و اهمالکاری سواری پاسخ دادند پس از جمعآوری دادهها با استفاده از روشهای آمار استنباطی - نظیر آزمون همبستگی و رگرسیون چند متغیره به شیوه همزمان - تجزیهوتحلیل صورت پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد که با افزایش نشخوار فکری و معیار بالا برای دیگران و با کاهش خودکارآمدی و انگیزش بیرونی و نظم و سازماندهی احتمال اهمالکاری افزایش مییابد. ازآنجاییکه به نظر میرسد متغیرهای مذکور نقش مؤثری در اهمالکاری دانشجویان دارند، ضروری است که دانشگاهها توجه بیشتری به عوامل تأثیرگذار در کاهش نشخوار فکری و معیار بالا برای دیگران و بالا بردن نظم و سازماندهی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی داشته باشند تا از این طریق بتوان اهمالکاری دانشجویان را کاهش داد.
کلیدواژه: انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی، کمالگرایی، اهمالکاری
مقدمه
اهمالکاری1 تحصیلی یکی از بحثهای مهمی است که در سالهای اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته و از آن بهعنوان یک عادت بد - چیس2، - 2003 و یک مشکل رفتاری یادشده است که بسیاری از بزرگسالان در کارهای روزانه خود تجربه میکنند - جانس1 و کارتون2، - 1999، بهویژه در تکالیفی که بایستی در مدت معینی انجام شوند - آوینی هاراتی3،. - 2005 اهمالکاری سارق زمان است و باعث میشود فرد احساس گناه کند و نگاه دیگران نیز نسبت به او تغییر میکند - ساتن4،. - 2009 اهمالکاری مترادف کلمات مسامحه، دودلی، به تأخیر اندازی و به عقب انداختن انجام یک تکلیف خاص است. علت این پدیده تنبلی و به تعویق انداختن یا تأخیر غیرضروری است - استیل5،. - 2007 اهمالکاری پدیده جدیدی نیست؛ ویلیام جمیز 120 سال پیش به پیامدهای روانشناختی اهمالکاری اشارهکرده است - جمیز6،. - 2007 استیل تا 800 سال پیش از میلاد منابع مربوط به اهمالکاری را یافته است - استیل - 2007؛ اما اهمالکاری یک معضل جهانی است که در همه فرهنگها وجود دارد. بیش از 20 درصد افراد بزرگسال در کارهای روزمره خود اهمالکاری را تجربه میکنند - شهنی ییلاق، سلامتی، مهرابی زاده و حقیققی . - 1385
اهمالکاری یک امر پیچیده است و شامل احساسات و نگرشها و باورهایی میشود که ما حتی ممکن است بهصورت خودآگاه از آن خبر نداشته باشیم. بااینحال عوامل مختلفی در شکلگیری اهمالکاری نقش دارند که از آن جمله میتوان به مواردی مانند عدم انگیزش7، آزارندگی تکلیف، دوری پاداش و یا تنبیه وابسته به انجام تکلیف اشاره نمود - سنکل، کاستز و والرند8،1995؛ سالمون و راثبلون9،1984؛ دویت و اسچونبرگ10،2002؛ استیل . - 2007 اهمال کاری تحصیلی متداولترین نوع اهمالکاری در بین دانشجویان هست. این نوع اهمالکاری در آمادهسازی خود برای امتحان، انجام تکلیف و حضور در جلسات عمومیت دارد - لی11،. - 1988 فراری - 1991 - اهمالکاری تحصیلی را اینگونه تعریف میکند: »تمایل غیرمنطقی در شروع یا اتمام یک تکلیف تحصیلی.« میزان اهمالکاری مشکلآفرین در میان دانشجویان کارشناسی دستکم 95-70 درصد تخمین زده میشود که از میان آنها حدود 30-20 درصد بهطور مزمن و شدید درگیر این مسئله هستند - هامر12، فراری. - 2002 13
در رابطه با عوامل تأثیرگذار بر اهمالکاری تحصیلی پژوهشهای مختلفی صورت گرفته است و عوامل مختلفی شناساییشدهاند که ازجمله آنها میتوان به اضطراب و کمالگرایی جامعه مدار - شیخی، فتحآبادی و حیدری، - 1392، کمالگرایی و خودکارآمدی - فاتحی، عبد خدایی، پور غلامی، - 1391، انگیزش و خودکارآمدی تحصیلی - قدم پور، کامکار، سبزیان، چهل پر، عبدلی، گراوند، - 1394 اشاره کرد. ازجمله علل احتمالی دیگر که میتواند با اهمالکاری رابطه داشته باشد و تحقیقهای کمی در این رابطه صورت گرفته است، انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی و کمالگرایی هست. انگیزش به این سؤال پاسخ میدهد که چرا افراد در موقعیتهای خاص به نحو خاصی عمل میکنند - تلا14،. - 2007 انگیزش تحصیلی به رفتارهایی اطلاق میشود که منجر به یادگیری و پیشرفت میشود - ماسالی15،. - 2007 با انگیزش تحصیلی، دانشجویان تحرک لازم را برای به اتمام رساندن موفق یک تکلیف، نیل به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در کار خود پیدا میکنند تا نهایتاً بتوانند به موفقیت لازم در امر یادگیری و پیشرفت1 تحصیلی نائل آیند - ریو2،. - 2006 دانشآموزانی که اهمالکاری بالایی دارند دارای انگیزش پیشرفت پایینتری هستند.
علاوه برانگیزش، یکی دیگر از عواملی که میتواند اهمالکاری را تحت تأثیر قرار دهد، کمالگرایی هست. کمالگرایی3 به معنای تلاش برای جلوگیری از اشتباه و خطا، تعیین معیارهای بالا افراطی برای عملکرد همراه با تمایل به ارزیابی انتقادی شدید از رفتار خود تعریفشده است - فلت و هویت4،2002؛ حدیدی، محمدخانی و زاهدی،. - 2011 پژوهشهای متعددی نشان دادهاند که افزایش کمالگرایی جامعه مدار با افزایش اهمالکاری همراه است. درحالیکه کمالگرایی خودمدار با اهمالکاری رابطهای ندارد و یا ارتباط منفی دارد - فلت، بلنک استین، هویت و کلدین1992 5؛ سدلر و ساکس6،1993؛ سدلر و بالی7،. - 1999 کمالگرایی میتواند منجر به اجتناب فرد در موقعیتهای کمالگرایانه اش شود. ازجمله اهمالکاری، زیرا فرد اهمالکار به دلیل معیارهای کمال گرایانه اش تمایل به کامل کردن تکلیف بدون هیچ عیب و نقصی دارد و درنتیجه آن کار را دشوار یا غیر لذتبخش میداند و درنهایت آن را نصف و نیمه رها یا ترک میکند - شافران و منسل. - 2001 8 هاشمی و لطیفیان - 1392 - مطالعهای در مورد اهمالکاری و کمالگرایی با نقش واسطهگری اضطراب به این نتیجه رسیدند کهاولاً، کمالگرایی خودمدار و جامعه مدار بهصورت مستقیم قدرت پیشبینی اهمالکاری رادارند.
دوم، کمالگرایی خودمدار نسبت به کمالگرایی جامعه مدار پیشبینی کننده منفی و قویتر اهمالکاری است و سوم، اضطراب امتحان بهطور سهمی نقش واسطهای بین انواع کمالگرایی و اهمالکاری دارد؛ ضمن اینکه این نقش درباره کمالگرایی جامعه مدار قویتر بود. درمجموع یافتهها حکایت از آن داشت که نقش واسطهای اضطراب امتحان در ارتباط کمالگرایی جامعه مدار و اهمالکاری قویتر از کمالگرایی خودمدار است . شیخی، فتحآبادی و حیدری نیز مطالعهای در مورد ارتباط بین کمالگرایی و اضطراب با اهمالکاری انجام دادند، در نتایج آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گامبهگام نشان دادند که بین اهمالکاری پایاننامه با اضطراب پایاننامه و کمالگرایی جامعه مدار همبستگی مثبت معنادار و بین اهمالکاری پایاننامه با خودکارآمدی پایاننامه و کمالگرایی خودمدار همبستگی منفی معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گامبهگام نیز آشکار کردند که درمجموع سه متغیر اضطراب پایاننامه، خودکارآمدی پایاننامه و کمالگرایی جامعه مدار به ترتیب، بیشترین سهم را در پیشبینی اهمالکاری پایاننامه دارند. شاهرخی، نصری - 1395 - مطالعهای در مورد ارتباط کمالگرایی و اضطراب امتحان با اهمالکاری تحصیلی در دانشجویان انجام دادند که نتایج نشان داد کمالگرایی و اضطراب امتحان بهطور مثبت و معناداری اهمالکاری تحصیلی را پیشبینی میکنند و در مجموع این دو متغیر توانستند %8 واریانس متغیر اهمالکاری تحصیلی را تبیین کنند. نتایج آزمونz فیشر نشان داد بین ضریب همبستگی کمالگرایی و اهمالکاری تحصیلی و همچنین رابطه اضطراب امتحان و اهمالکاری تحصیلی در میان دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. علاوه بر این نتایج نشان داد که نمونه موردمطالعه دارای %73 اهمالکاری تحصیلی بودند.
