بخشی از مقاله
چکیده
حفظ بقای سازمان ها در محیط رقابتی دنیای امروز، راهی جز کسب مزیت رقابتی برای آنها باقی نمی گذارد. یکی از منابع کلیدی مزیت رقابتی، نوآوری است؛ زیرا توانایی نوآوری به طور عمیقی در ذهن بشر ریشه دوانده و با کمک فناوری نمی توان به آسانی آن را تقلید یا باز تولید کرد. عملکرد نوآورانه، یکی از ابزارهای افزایش مزیت رقابتی برای کلیه ی اعضای زنجیره تامین می باشد.
تقویت زنجیره تامین یک شرکت تولیدی و شرکای زنجیره تامین آنها اغلب بستگی به عملکرد نوآورانه دارد که جهت استفاده از ایده ها و راه حل های داخلی و خارجی برای تغییر تقاضا به عنوان بخش مربوط به پیشرفت تکنولوژی آنها، تشویق می شود. شرکت ها باید بر اثرات تعاملی که بر عملکرد نوآورانه و روابط میان اعضای مشترک تاثیر دارند، تمرکز کنند. عملکرد نوآورانه درون سازمانی در یک زنجیره تامین عملی متداول و معمول است، زیرا به شکلی حیاتی به حفظ مزیت رقابتی زنجیره تامین بعنوان یک کل کمک می کند. در این مقاله ما به دنبال این هستیم تا عملکرد نوآورانه را تعریف کرده، و نقش آن را در افزایش مزیت رقابتی شرکت ها بر اساس مطالعات کتابخانه ای بیان کنیم.
مقدمه
امروزه با شکل گیری محیط های پیچیده رقابتی، تنها سازمان هایی می توانند به فعالیت خود ادامه دهند که عملکرد خود را در قابلیت های مهم سازمانی همچون نوآوری تقویت کنند. انجام فعالیت های نوآورانه، منبعی پایان ناپذیر برای مزیت رقابتی فراهم می کند. سازمان ها با تکیه بر نوآوری در پی افزایش بهره وری و بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند . - 1 - بقا در فضای کنونی کسب وکار مستلزم داشتن درکی صحیح از پیچیدگی های آن است. چرا که هیچ چیز به طور مطلق قابل پیش بینی نیست و این امر چالش های عمده ای برای مدیران ایجاد کرده است .
شرکت ها باید با نوسانات شدید تقاضا مواجه شوند. این نوسان به تولیدکنندگان و توزیع کنندگان در سطوح مختلف صنعت و زنجیره های ارزش منتقل می شود. تحت چنین شرایطی شرکت ها باید هزینه ها را به هر نحو ممکن مانند کاهش سطوح موجودی، نیروی کار، ظرفیت تولید و ... کاهش دهند. از جمله موضوعاتی که ایجاد و رشد آن موجب تقویت و افزایش تولیدات و اطمینان از روند عملیات به همراه صرفه جویی در هزینه و وقت و یکپارچه کردن کیفیت شده، ایجاد زنجیره تأمین و مدیریت زنجیره تأمین است.
عملکرد نوآورانه، یکی از ابزارهای افزایش مزیت رقابتی برای کلیه ی اعضای زنجیره تامین می باشد. تقویت زنجیره تامین یک شرکت تولیدی و شرکای زنجیره تامین آنها اغلب بستگی به عملکرد نوآورانه دارد که جهت استفاده از ایده ها و راه حل های داخلی و خارجی برای تغییر تقاضا به عنوان بخش مربوط به پیشرفت تکنولوژی آنها، تشویق می شود.
شرکت ها باید بر اثرات تعاملی که بر عملکرد نوآورانه و روابط میان اعضای مشترک تاثیر دارند، تمرکز کنند. عملکرد نوآورانه درون سازمانی در یک زنجیره تامین به یک عمل متداول و معمول تبدیل شده است، زیرا به شکلی حیاتی به حفظ مزیت رقابتی زنجیره تامین بعنوان یک کل کمک می کند . - 4 -
بدنه اصلی مقالات نگاهی نافذ به جهان پیرامون این حقیقت را آشکار می کند که جهان امروز بسیار متفاوت از گذشته است. در این راستا از ویژگی های مسلم جهان امروز می توان به جهانی شدن اقتصاد، تولید انبوه و ظرفیت مازاد در اکثر بازارها، رقابت بر مبنای زمان، انبوه اطلاعات و کارآیی ارتباطات و دانش و افزایش زاد و ولد اشاره کرد. این بیانگر یکپارچگی بازارهای جهانی و پیچیدگی روزافزون بازارها و پویایی محیط فراروی شرکتها و سازمان هاست.
در چنین فضایی این سؤال اساسی قابل طرح است که: راز بقا و موفقیت سازمانها در دنیای رقابتی امروزچیست؟
با نگاهی به ادبیات مربوطه و بررسی نظریات متخصصان مدیریت استراتژیک پاسخ سؤال را در ایجاد، حفظ و تداوم مزیت رقابتی پایدار درمی یابیم به این معنا که؛ سازمان ها برای مصون ماندن از امواج سهمگین محیطی و نیزسازگاری با الزامات رقابتی، چاره ای جز کسب و تداوم مزیت رقابتی پایدار ندارند . - 5 - برای افزایش مزایای عملکرد نوآورانه شناخت عواملی که عملکرد نوآورانه درون سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد، اهمیتی استراتژیک برای زنجیره تامین شرکت ها دارد.
عملکرد نوآورانه
عملکرد نوآورانه، اشاره به توانایی شرکت برای اینکه اولین کاربر ایده ها، ابزارآلات، سیستم ها، خط مشی ها، برنامه ها، فرایند ها، محصولات و خدمات جدید باشد، دارد - - 6 عملکرد نوآورانه، از طریق دروندادهای نوآورانه تعریف می شود. بدین معنی که تبدیل داده به خروجی و سرانجام خروجی نوآورانه با عملکرد شرکت در ارتباط است. هرچند بر طبق کمپ و دیگران2003، عملکرد نوآورانه به این دلیل که خروجی نوآورانه به همراه عملکرد شرکت ممکن است بر روی هزینه های نوآورانه تأثیرگذار باشند، می تواند به چند دسته تقسیم شود. اما به طور کلی عملکرد اقتصادی یک شرکت ممکن است بر روی سه مرحله ی شرکت اثرگذار باشد-تصمیم برای نوآوری، خروجی نوآوری و خروجی نوآوری ای که با نوآوری و عملکرد شرکت در ارتباط است .
به طور کلی عملکرد نوآورانه دو بعد دارد، کارایی و سودآوری نوآوری . - 8 - درحالی که عملکرد نوآورانه فردی سه بعد دارد، تولید، ارتقا و درک ایده های نوآورانه . - 9 - عملکرد نوآورانه اشاره به ارزیابی بهره گیری دانش و اقدامات نوآورانه فنی در یک شرکت دارد. در مجموع، در تعاریف عملکردنوآورانه 2معنا و مفهوم وجود دارد. مفهوم اول که کلی تر است، به دانش فنی، عملیات نوآورانه و خلاقانه اشاره دارد.
بر این اساس، عملکرد نوآورانه می تواند عملکرد اقتصادی، اجتماعی، محصول و عملکرد فرایندی را نیز بیان کند. بنابراین، عملکرد نوآورانه به طور عمده ای، متکی بر مدیریت اثربخش فرایند نوآوری است و مدیران باید به طور مداوم به منظور کسب مزیت رقابتی پایدار، به شناسایی، توسعه، حمایت و تخصیص منابع و قابلیت ها بپردازند. در مفهوم دوم که جزئی تر است، عملکرد نوآورانه اشاره بر تعداد اختراعاتی دارد که بازار معرفی می شوند یعنی محصولات جدید، سیستم های فرایندی یا تدابیر جدید شرکت. در این مطالعه مفهوم جزئی از عملکرد نوآورانه مدنظر می باشد.
بر طبق سیستم طبقه بندی
شومپیتر، مقیاس های عملکرد نوآورانه به 5دسته مختلف طبقه بندی می شود. محصولات جدید، روش های جدید تولید، منابع جدید تامین، بهره برداری از بازارهای جدید و راه های جدید برای سازمان دهی کسب و کارها. اکثر تحقیقات بر دو حوزه ی اول نوآوری یعنی نوآوری در محصول و نوآوری های فرآیندی متمرکز شده اند. نوآوری های محصول، اختراع و تجاری سازی کلی محصولات و خدمات جدید را نشان می-دهد
مزیت رقابتی طّی سال های اخیر، مزیت رقابتی در مرکز بحث استراتژی های رقابتی قرار گرفته و بحث های زیادی درباره ی مزیت رقابتی مطرح شده است. با این وجود، ارائه ی یک تعریف دقیق از مزیت رقابتی مشکل است. از یک طرف، مزیت رقابتی به معنای بازده بیش ازحدّ معمول تلقی شده و از طرف دیگر، مزیت رقابتی به عملکرد بازار سرمایه و انتظارات مرتبط شده است. اما رایج ترین تعریف مزیت رقابتی در حوزه ی استراتژی رقابت و در چارچوب خلق ارزش، هر آن چه موجب شود درآمد بیش از هزینه ی افزایش یابد، تجلی پیدا می کند.
پیتراف مزیت رقابتی را حفظ درآمد بالاتر ازحدّ طبیعی تعریف می کند. به عقیده ی بسکانو، درانو و شانلی در صورتی که بنگاه در مقایسه با متوسط نرخ سود اقتصادی به نرخ بالاتر سود اقتصادی در بازار یکسان دست پیدا کند، دارای مزیت رقابتی است.
سالونر، شپارد و پودونلی2001، عنوان می کنند که مزیت رقابتیعمدتاً به این معناست که بنگاه می تواند خدمات یا کالاهایی را تولید کند که مشتریان آن ها را با ارزش تر از کالاها یا خدمات تولید شده سایر رقبا تلقی می کنند.
از طرف دیگر پورتر - - 1985 مزیت رقابتی را در چارچوب استراتژی رقابتی مورد توجه قرار می دهد . وی، استراتژی رقابتی را به عنوان تعیین موقعیت بنگاه در محیط رقابتی قلمداد می کند. هدف از استراتژی رقابتی، تدبیر بازار از طریق درک و پیش بینی عوامل اقتصادی به ویژه رفتار سایر رقباست. استراتژی رقابتی، موجب می شود بنگاه محصولی را تولید کند که از سوی رقبا قابل تولید نیست. بدین ترتیب، استراتژی رقابتی، استراتژی ای است برای خلق بازار رقابت ناقص. به عقیده ی پورتر، مزیت رقابتی در مرکزیت عملکرد بنگاه رقابتی قرار دارد. وی مطرح می کند که مزیت رقابتی ارزش های قابل ارائه ی بنگاه برای مشتریان است به نحوی که ارزش های ایجاد شده از هزینه های مشتری بالاتر باشند.
به عقیده ی بارنی2002، - 13 - بنگاه هنگامی مزیت رقابتی را تجربه می کند که فعالیت های آن در صنعت یا بازار، ارزش اقتصادی ایجاد کند و تعداد کمی از بنگاه ها مشغول فعالیت های مشابه باشند. بارنی مزیت رقابتی را به عملکرد بنگاه ارتباط می دهد و مطرح می کند که بنگاه هنگامی عملکرد بالاتر ازحدّ طبیعی را مشاهده می کند که ارزش بیشتری نسبت به ارزش انتظاری منابع در اختیار، ایجاد کند.
مزیت رقابتی عبارت از میزان فزونی جذابیت پیشنهادهای شرکت در مقایسه با رقبا از نظر مشتریان است. همچنین مزیت رقابتی توانایی شرکت ها در جذب نظر مشتریان نسبت به رقبا، با تکیه بر قابلیت ها و ظرفیت های سازمانی است و در نهایت مزیت رقابتی ارزش های قابل ارائه شرکت برای مشتریان است به نحوی که این ارزش ها از هزینه های مشتری بالاتر است.
زنجیره تامین
در حال حاضر در کشورهای پیشرفته، واحدهای صنعتی وخدماتی دریافته اند که سود بلندمدت آن ها در تعادل و یکپارچگی اجزاء و کارکرد صحیح زنجیره تأمین نهفته است و دیگر سیاست های انتخاب بر مبنای روش ها یسنتّی چاره سازنمی باشد. کارشناسان حوزه دانشگاه و صنعت اهداف، فرآیندها، عملکردها ومشخّصصه ها ی زنجیره های تأمین را مجددا مورد بررسی قرار می دهند . به طورکلیّ می توان گفت، زنجیره تأمین شامل دو یا چند سازمان است که از نظر قانونی از هم جدا هستند و از طریق جریان های مواد، اطلاعات و مالی به هم مرتبط هستند.
امروزه، تغییر رویکرد شرکت ها از تمرکز عمده بر عرضه و جریان مواد ملموس برای تولید به سمت تمرکز بیشتر بر روابط مشترک یا شراکت های سازمانی، شبکه ها، خلق ارزش و مجموعه ارزش ها امری آشکار و مشهود است
زنجیره تأمین تمامی فعالیت های تحویل محصول یا خدمت به مشتری می باشد، که تأمین مواد خام، حمل آن به انبار و مرتب کردن و چیدمان درست در انبار و انتقال به بخش تولید و مونتاژ و در نهایت دریافت سفارش و حمل کالاهای سفارش شده برای مصرف کننده و تحویل را در بر می گیرد. در مدیریت زنجیره تأمین تمامی تأسیسات شرکت از انبار، کارخانه، مراکز بسته بندی و فراوری، مراکز توزیع، خرده فروشی ها و حمل و نقل دخالت دارند و باید مدیریت شوند، زیرا کوچکترین اختلال در هر یک از مراکز فوق باعث تأخیر در تحویل کالا یا خدمت به مشتری می گردد.
