بخشی از مقاله
چکیده:
اکنون کشور ما در حوزه های اقتصادی بامسائلی روبرو شده که به هیچ صورت تاکنون چه درعرصه نظر و چه در عرصه عمل تجربه نکرده بود.پس خود انقلاب اسلامی باید حربه های نواورانه برای مقابله با این شرایط به کار گیرد.یکی از این حربه ها "اقتصاد مقاومتی"است که الگویی از مدیریت جهادی است.
در ادامه 4 محوراقتصاد مقاومتی یعنی رشد اقتصادی،ثبات اقتصادی،فنریت اقتصادی،عدالت اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته و موارد مرتبط با هریک بیان می شود.پرسش اصلی مقاله حاضر این است که راهکار اصلی تحول در اقتصاد سیاسی ایران چیست؟ فرضیه اصلی این مقاله این است که نرخ بهره که مرتبط با انضباط مالی است وانضباط مالی هم از موارد ثبات اقتصادی که از شاخص های اقتصاد مقاومتی می باشدچه تاثیری بر توسعه اقتصادی پایدار دارد.
-1 مقدمه
فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه »ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم. دشمنی وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادی و با تحریم، سلطه یا اهریمنی خودش را برگرداند به این کشور. ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور به وجود بیاوریم.« در شرایط امروز اقتصادی کشور به عنوان یک راهکار کلان ارائه شده است .
در روزهای اخیر عرصه اقتصاد کشور شاهد رویارویی با گفتمانی جدید در حوزه اقتصادی با عنوان »اقتصاد مقاومتی« است. اکنون اقتصاد کشورمان هم از فضای جهانی تأثیر میپذیرد و هم به دلیل قدرتی که در حوزههای مختلف علمی، سیاسی و انرژی به دست آورده یا از قبل داشته است، بر آن اثر میگذارد. با توسعه تحریم اقتصادی علیه ایران، یک ضرورت بیش از پیش نمایان شده و آن دستیابی به یک الگوی مقاومتی از اقتصاد است؛ الگویی که در برابر بحرانهای اقتصادی رویکردی فعالانه دارد و میتواند در شرایط بحرانی موانع را برطرف کند.
اقتصاد مقاومتی چشماندازی کلان در جریان اقتصاد ایران اسلامی است و اقدامی بلندمدت را در راستای این چشمانداز شامل میشود. البته تحریم اقتصادی علیه ایران مربوط به سالهای اخیر نیست. اولین تحریم اقتصادی ایران30 سال پیش و در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی از سوی ایالات متحده صورت گرفت که منجر به مسدودشدن اموال کشورمان در بانکهای غربی شد. پس از آن در طول سالهای گذشته همواره تحریمها به صورت مستمر و به بهانههای مختلف تداوم یافته است.
البته باید به این نکته اشاره کرد که در چندسال اخیر با تصویب قطعنامه 1929 تحریم ایران در برخی محورها مانند خرید نفت ایران، سرمایهگذاری خارجی در اقتصاد ایران، تحریم تجاری و حمل و نقل دریایی و هوایی ایران، بانک مرکزی و بانکهای فعال در صادرات و واردات کشور ابعاد وسیعتری یافته است. واژه اقتصاد مقاومتی بر این موضوع دلالت میکند که فشارها و ضربههای اقتصادی از سوی نیروهای دشمن سد راه پیشرفت جامعه است که باید بر آن غلبه کرد. برای درک مفهوم اقتصاد مقاومتی اول باید فهم درستی از اقتصاد ملی و همچنین فضای اقتصاد جهانی و به دنبال آن شدت فشاری که نظام سلطه استکبار و غرب به جمهوری اسلامی آورده است، به دست آوریم.
بحث انضباط مالی است که متاسفانه در کشورما چندان توجهی به این موضوع نمی شود.کلیه بانک ها از جمله بانک های خصوصی می توانند با اعمال کنترل در زمینه ی سیاست های مالی در تعیین نرخ بهره ی بانکی بر موضوع انضباط مالی تاثیر گذارند.با در نظر گرفتن این موضوع که کشور ما با تحریم های اقتصادی مواجه است لذا برای مقابله با این شرایط سیاست هایی که بانک ها در پیش خواهند گرفت تاثیر زیادی روی توسعه ی پایدار کشور خواهد داشت.
بر اساس مطالعات اخیر 5 ارزیابی عملکرد بانک ها با توجه به عواملی همچون حاشیه سود، بازدهی داراییها، کفایت سرمایه و سایر شاخصهایی که بر ثبات عملکردی و بقای بانک تأثیرگذار است، انجام می شود .فعالیت اصلی بانک ها از دیرباز دریافت وجوه اشخاص حقیقی و حقوقی - سپرده گذاران - و اعطای تسهیلات و اعتبار از محل سپرده ها به کسانی بوده است که توانایی استفاده از آن وجوه را برای اهداف سودآور و یا مصارف ضروری و غیره داشته اند.هدف از این مطالعه تعیین دامنه نوسانات نرخ بهره ی بانکی با توجه به شاخص های اقتصاد مقاومتی می باشد به طوری که به توسعه پایدار در کشور منجر گردد.
-2 ادبیات و مبانی نظری اقتصاد مقاومتی
مقام معظم رهبری در تعریف اقتصاد مقاومتی می گوید:
اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند،هم اسیب پذیری اش کاهش پیدا کند،یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی طوری باشد که در برابر ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های گوناگون خواهد بود کمتر اسیب ببیند و اختلال پیدا کند - بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس جمهوری و اعضای هیئت دولت،. - 91/6/2 اقتصاد در یک چنین شرایطی اقتصاد مقاومتی است یعنی اقتصادی که همراه باشد با مقاومت در برابر کارشکنی دشمن،خباثت دشمن،دشمنانی که ما داریم
اقتصاد مقاومتی از دیدگاه رهبری باید در ظرف اقتصاد اسلامی تفسیر شود،زیرا وی در بیانات متعددی به ضرورت در نظر گرفتن مبانی،ارزش ها و دستورهای اسلامی در علوم انسانی و از جمله علم اقتصاد و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تاکید کرده است.
طبق بیانات مقام معظم رهبری دو مورد باید رعایت شود تا اقتصاد مقاومتی شکل گیرد: .1در اهداف نظام اقتصادی اسلام،استقلال اقتصادی در اولویت باشد.
.2جهاد اقتصادی بر مردم و مسئولین به عنوان امر واجب فرض شود.
مفهوم اقتصاد مقاومتی
• حتی در شرایط فشار روند رو به رشد اقتصادی - و شکوفایی - در کشور محفوظ بماند.
· آسیب پذیری آن کاهش پیدا کند.
· در مقابل ترفندهای دشمنان کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند.
.2کارویژه های اقتصاد مقاومتی
شکل گیری اقتصاد مقاومتی نتایج مهمی خواهد داشت که در بیانات مقام معظم رهبری به آنها تصریح شده است
· ایجاد مقاومت اقتصادی در برابر فشار اقتصادی دشمن؛
· تضمین رشد اقتصادی در شرایط جنگ اقتصادی دشمن؛
· جلوگیری ازبیکاری عوامل تولید و ایجاد شرایط اشتغال کامل
· ممانعت از ایجاد اخلال در رفاه عمومی
· حل مشکلات مردم؛
· دلگرمی مردم به نظام اسلامی.
.3شرایط و الزامات اقتصاد مقاومتی
· اقتصاد مقاومتی از نظر مقام معظم رهبری، شرایط و الزاماتی دارد - 1391/5/3و. - 91/5/8
· استفاده از همه ظرفیت های دولتی و مردمی
· مردمی کردن اقتصاد.
· تحول در شرایط اقتصاد از طریق اجرای سیاست های اصل 44
· توانمند سازی بخش خصوصی
· کاهش وابستگی به نفت
· جایگزینی درآمدهای نفتی با درآمدهای غیرنفتی؛
· بنیان گذاری کارهای اقتصادی بر پایه دانش و تبدیل شدن اقتصاد دانش بنیان به وجه غالب اقتصاد کشور.
· حمایت از تولید ملی؛
· فعال کردن واحدهای تولیدی کوچک و متوسط
· تعادل در مصرف و مدیریت مصرف با جایگزینی و ترجیح تولیدات داخلی با کالاهای خارجی
· مبارزه با مفاسد اقتصادی