بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه با عنوان بررسی تاثیر فیلم های تاریخی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس تاریخ پایه پنجم ابتدایی ناحیه 3 قم و با هدف اصلی تعیین اثر بخشی نمایش فیلم های تاریخی برپیشرفت تحصیلی درس تاریخ در مقابل استفاده از روش سخنرانی روی دانش آموزان دختر و پسر پایه پنجم ابتدایی طراحی و به اجرا درآمد . و بدین منظور ازجامعه آماری مطالعه حاضر که دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی پسر در سال تحصیلی 82-83 به تعداد 1266نفر می باشد، تعداد 06نفر به روش نمونه گیری خوشه ی چندمرحله ای انتخاب شده است.روش تحقیق نیمه تجربی - شبه آزمایشی - بر روی دوگروه کنترل و آزمایش انجام شده است. برای تعیین اعتبار محتوای آزمون از نظربودجه بندی ، تناسب با اهداف آموزشی و... نظرچندی از آموزگاران محترم پایه پنجم ناحیه 3شهرقم مورد بررسی قرارگرفت و پس از تغییرات فرم نهایی تهیه و در اختیار دانش آموزان قرار گرفت . به منظور بررسی پایایی این آزمون از روش بازآزمایی استفاده شده است.ضریب بدست آمده برابر با 6/95 می باشد و دارای ضریب اعتبار است . همچنین به منظور پاسخ سواالت تحقیق از آزمون تی دوگروه مستقل استفاده شده ونتایج نشان می دهد که اثر بخشی نمایش فیلم تاریخی"محمد رسول الله "،"امام علی"و"مختار نامه"برپیشرفت تحصیلی درس تاریخ بیش از روش سخنرانی بر دانش آموزان دختر می باشد و هم چنین اثر بخشی نمایش فیلم تاریخی "محمد رسول الله"، "امام علی" و "مختار نامه" بر پیشرفت تحصیلی درس تاریخ بیش از روش سخنرانی بر دانش آموزان پسر می باشد.
مقدمه
تعلیم و تربیت با آفرینش انسان همزاد است. یعنی همزمان با پیدایش انسان و زندگی جمعی، تعلیم و تربیت نیزبا او بوده است. ولی در گذر زمان همواره شکل و روش ارائة آن تغییر یافته است. یعنی با پیدایش هر وسیله یا صنعت وفناوری، تعلیم و تربیت نیز، متناسب باآن دگرگون ، شده است. در قرن های اخیر که دورة گذر از عصر صنعتی به عصر اطالعات و ارتباطات است، تعلیم و تربیت نسبت به دوران گذشته، هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت وسرعت ارائه، به طور چشمگیری متحول شده است - مهرمحمدی - 1393 انسان قرن 21 هر روز شاهد تغییرات وسیعی درعرصه فناوری آموزشی است این تحوالت او را با مسائل جدیدتر و پیچیده ترروبه رو می کند ومشکالتی برای چگونگی همگام شدن با این تحوالت ایجاد می کند . بهترین راه آماده شدن برای زندگی در این عصر توجه بیشتر به آموزش است. مدارس باید عادت ها و رویه ها را محک بزند و بادید نقادانه ای به راهیابی بهتر در همه زمینه ها بپردازد. - سیف - 1391 در طی سالهای اخیر، بهره گیری ازفناوریهای نوین در کالس درس بیشتر موردتوجه واقع شده است، تغییرات سریع فناوری در فرآیند یاددهی- یادگیری موجب تحوالت وسیع شده و هدف آن بهبود کیفیت آموزش در مدارس بوده است. فناوریهای جدید با به همراه آوردن فرصتهای مناسب در جهت استعدادها و عالیق شخصی دانش آموزان، به بهبود نظام آموزشی مدارس کمك می کند - بایلر و ریتچی1 - 2662 در واقع آموزش فقط انتقال دادن اطالعات به دانش آموران دریک فرآیند خوشایند نیست اگراین گونه بود احتماال امکان پذیر بود که بهترین سخنرانان جهان را پیداکرد و نوارهای ویدویی ازدرسشان تهیه نمود و در اختیار دانش آموزان قرار داد.
متاسفانه کتاب های درسی به گونه ای نگارش یافته اند که تنها انبوهی از اطالعات را به دانش آموزان منتقل می کنند و معلمان در فرآیند اجرا اغلب با استفاده از شیوه های سنتی فرصت هرگونه اندیشیدن و خالقیت را از دانش آموزان می گیرند. فقر فکری دانش آموزان را می توان نتیجه حاکمیت روشهای سنتی تدریس دانست بنابراین روشهای سنتی نتوانسته اند تامین کننده اهداف آموزشی باشند استفاده ازشیوه های جدید تدریس ضروری به نظر می رسد . - شعبانی - 1395 تاریخ مجموعه ی سترگ درباره زندگی اقوام وملت های گوناگون در گذر زمان است . ملت ها می کوشند با حفظ دانش تاریخی و انتقال آن به نسل های بعد هویت خود را پاس دارند . اما ماهیت غیر عینی تاریخ و انقطاع زمانی میان گذشته و حال دیوارهای تاریخی برای نسل امروز تجربه ناپذیر می سازد که این حفظ و انتقال دانش تاریخی را دشوار می کند. در نظام آموزشی جدید , هدف از آموزش تاریخ به خاطر سپردن اسامی متعدد نیست , بلکه تقویت قدرت تحلیل افراد از رویدادهای تاریخی وبررسی تاثیر آن در زندگی امروز جوامع انسانی است . براین اساس یافتن راههای بهتر در آموزش تاریخ یا به کارگیری انواع رسانه ها برای کمک به درک بهتر مخاطبان از موضوعات درسی است , اما متاسفانه آموزش تاریخ در ایران چندان موردتوجه قرارنگرفته است . - همراز - 1386 درتدریس تاریخ , سال ها روش سخنرانی یگانه راه گزارش و انتقال اطالعات تاریخی بر مخاطبان بود که متاسفانه این روش در بسیاری از موارد موجب خستگی و مالل و انزجار دانش آموزان می شود . معلم پیام دهنده و دانش آموز پیام گیرنده و شیوه ای بود که چون فرصت کافی برای انتقال تجارب و دانش معلم به شاگرد و یا تقویت حس شنوایی و جلب توجه سریع به موضوع اصلی درس را برشمرده اند اما به علت مشارکت نکردن فعال دانش آموزان در امر آموزش و نیز متکی بودن به یک ازحواس , شاگردان مطالب رابه زودی فراموش می کنند. - وسمه گر - 1386
یکی از مشکالت درس تاریخ , ذهنی و حفظی بودن آن است , به طوری که دانش آموز احساس می کند , غیر ازاین روش به هیچ طریق دیگری نمی تواند با درس تاریخ ارتباط برقرار کند. معلم تاریخ , به عنوان قصه گو , مطالب را می گوید و دانش آموز هم تنها شنونده است و نمونه آن استفاده از روش تدریس معلم محور و سخنرانی می باشد. و در روش پیشنهادی برای تدریس تاریخ تالش شده است , که این مشکالت تا حدی کاهش یابد, به طوری که اوال حفظ کردن آن کم تر جلوه کند , ثانیا دانش آموز به همراه معلم در فرایند تدریس نقش فعال و مشارکتی داشته باشند و ثانیا دانش آموز ارتباط بیش تری برقرار می کند. و همان طورکه می دانیم 76 درصد یادگیری از طریق مشاهده ی عینی صورت می گیرد . و استفاده از رسانه های آموزشی از جمله عکس , فیلم موارد آن می باشد. - اصالنی - 1395 در روش تدریس سخنرانی، فرض میشود که دانش آموزان به طور شنیداری فرا میگیرند، در حالی که پژوهش ها درباره مغز نشان میدهد که نحوه فرا گرفتن دانش آموزان این گونه نیست. فقط حدود 26درصد دانش آموزان به صورت صورت شنیداری و 96درصد دیگر به صورت دیداری وعملی فرا می گیرند - ربیعی و طالبیان - 1386 فیلم آموزشی در کشورهای پیشرفته از جایگاه ویژهای برخوردار است. در این کشورها مدت هاست که با مدرن سازی نظام آموزشی، روشهای سنتی را با فناوری های ارتباطی واطالعاتی در آمیخت و به الگوهای موفق و مؤثری در آموزش دست یافته اند. اما در ایران با وجود آنکه سابقة فیلم و تلویزیون به حدود 16سال پیش باز میگردد، اما هنوز کتاب درسی تنها رسانة رسمی آموزشی است و نقش سایر رسانه ها و به ویژه فناوری های نوین ارتباطی و اطالعاتی در نظام رسمی و متمرکز آموزشی کمرنگ است. فیلم آموزشی به عنوان رسانه ای تاثیر گذار میتواند ضمن جذب مخاطب به روش های مستقیم وغیرمستقیم آموزش را غنی تر کند. در کشورهای پیشرفته استفاده از فیلم های آموزشی رواج دارد و به شیوه های متفاوت از طریق شبکه های تلویزیونی، تلویزیون های کابلی و شبکه های ویدیویی مورد استفاده قرار می گیرد در کشور ما هم فیلم آموزشی سال هاست مورد توجه قرار دارد و در مدارس کشور به اشکال متفاوت از آن استفاده میشود، اما متأسفانه هنوز از این رسانة ارزشمند به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده استفاده نمی کنیم
می توان یکی ازمهمترین ویژگی های کاربرد فیلم در موقعییت های آموزشی, فراهم آوردن تجارب یادگیری خاص می باشد که معلمان درنظر دارند مفاهیمی به دانش آموز ان یاد دهند اما نمی توانند تجربیات یادگیری مرتبط با آن مفاهیم را برایشان تدارک بینند در این شرایط فیلم می تواند رسانه مناسبی باشد. - رضوی - 1397 فیلم ها یکی از رسانه ها که به فراگیر اجاره می دهد موضوع درسی را هرچند بار که مایل باشد, مشاهده کند. امروزه فیلم ها و استفاده از آن یک مهارت استاندارد و متداول در کارهای معلمان و مشاوران آموزشی مورد توجه قرار گرفته است. فیلم در موقعیت های آموزشی چند رسانه ای ارتباطی می باشد که حقایق را به شکل واقعی ارائه می کند روابط انسانی را به شکل درام در می آورد و شبیه سازی می کند , عواطف را تحریک وگرایش ها را تغییر می دهد - ذوفن - 1398 با وجود به اینکه سختی ها ومشکالت و هزینه های فراوان در راه تولید و کاربرد فیلم آموزشی وجود دارد هنوز هم مختصصان آموزش آن را رسانه ای موثر و مفید قلمداد می کنند. برخی از مزایای فیلم در موقعیت آموزشی به شرح زیر است. - 1 یادگیری گروهی : فیلم را می توان برای آموزش افراد به صورت گروه مورد استفاده قرار داد. وقتی فیلم آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد .تجارب مشترکی را در اختیار یادگیرندگان قرار می دهد. - احدیان - 1391
