بخشی از مقاله
چکیده
آموزش، رکن اصلی در توسعه پایدار هر کشور است و آموزش الکترونیکی، امروزه از جدیدترین، مؤثرترین و مطمئنترین روشها در توسعه آموزشهای فردی و سازمانی است. مدارس هوشمند عملا دانش آموز را برای ورود به دنیای الکترونیک امروزی تربیت می کند و همه چیز تحت تاثیر کامپیوتر قرار می گیرد. در این گونه مدارس کسب موفقیت دستیافتنی است و میزان آن به تلاش و پیگیری دانشآموزان و هدایت صحیح و جهت دار بستگی دارد. هدف پژوهش حاضر، تاثیر هوشمند سازی کلاس بر پیشرفت تحصیلی - ریاضی - دانش آموزان پایه ششم در سال تحصیلی 1393-1394 بود. این پژوهش از نوع آزمایشی به صورت پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم شهر هیرمند بود ، که بر اساس آمار 500 دانش آموز اعلام شد.
روش نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شدند ، بدین ترتیب که از بین مدارس دخترانه و پسرانه ، شش مدرسه که شامل 100 دانش آموز - 40 دختر و 60 پسر - پایه ششم بودند به صورت تصادفی انتخاب شده ، آن ها بر اساس متغیر مستقل مرتبط با تحقیق به دو گروه تقسیم شدند - گروه آزمایش و گواه - . دانش آموزان بر اساس متغیر مستقل مرتبط با تحقیق به دو گروه تقسیم شدند - گروه آزمایش و گواه - . گروه آزمایش در طی 12 جلسه از کلاس هوشمند استفاده کردند . بعد از پایان جلسات گروه آزمایش و گواه از نظر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی مورد مقایسه قرار گرفتند . نتایج نشان داد: بین نمره دانش آموزان کلاس عادی و هوشمند تفاوت معنادار وجود دارد ، و دانش آموزان کلاس هوشمند به طور معناداری نمره بالاتر کسب کردند. هم چنین دانش آموزان پسر و دختر در پیشرفت تحصیلی - ریاضی - با یکدیگر تفاوت داشتند.
کلید واژگان: کلاس عادی ، کلاس هوشمند
مقدمه
امروزه مسئله کیفیت آموزش و اثربخشی نظام های آموزشی از مهم ترین دغدغه های نظام های آموزشی و دست اندرکاران و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشوری می باشد . در کشور ما ایران این مسئله به دلایل عدیده ای از نگرانی مضاعفی برخوردار شده است . به نحوی که دولت ها ، طی یک دهه گذشته به سختی توانسته اند حتی هزینه های جاری آموزش و پرورش را بپردازند . فن آوری اطلاعات و ارتباطات این ادعا و بلکه توان را دارد که طی یک برنامه مدون و با تغییر در ساختار و روش های آموزش از هزینه ها بکاهد و کیفیت را افزایش دهد و محصولات نظام های آموزشی را با نیاز های جامعه هماهنگ و منطبق نماید و در جهت کاربردی نمودن آموزش قدم بردارد - صالحی امیری و حیدری زاده ، . - 1386
از جمله وسائل عمده ای که از طریق آن می توان به تحرک روانی ، احساس یگانگی ، استدلال و اعتماد به نفس رسید ، آموزش و پرورش است و در این مورد فن آوری اطلاعات می تواند نقش عمده ای داشته باشد . رشد فن آوری اطلاعات در کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته ، به خصوص در زمینه ی وسائل ارتباط جمعی موجب فرصت های تازه ای در آموزش و پرورش می شوند . اول این که بین فن آوری اطلاعات و آموزش روابط روشن و متقابلی وجود دارند . دوم این که وجود اطلاعات بسیار زیاد و مجموعه آن ها در طبقه بندی های تخصصی موجب شده تا افراد به طور قابل ملاحظه ای به دانش و کاربرد آن دسترسی یابند .
سوم این که تسهیلات پخش رادیویی در بسیاری از کشورها موجب تدوین برنامه های آموزشی خلاق گردیده ، و بعضی برنامه های آموزشی رسمی مکمل دروس مدرسه یا دانشگاه شده اند . چهارم ، فن آوری اطلاعات، خصوصاً وسایل ارتباطات راه دور موجب می شود تا کیفیت آموزش از طریق ابزار تصویری و صوتی در مدرسه بالا رود . فن آوری اطلاعات می تواند به آموزش کودکانی بپردازد که به مدرسه دسترسی ندارند و مدت های مدیدی است که در مناطق روستایی فراموش شده اند - عالی ، - 1381
بسیاری از مشکلاتی که امروزه توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در کشور با آن مواجه است از قبیل کمبود بستر های فرهنگی ، کمبود نیروی انسانی ماهر ، آشنا نبودن با زبان های خارجی ، پایین بودن انگیزه و روحیه جست وجو و کاوش گری ، فقدان گرایش به کار و تلاش و عمل و در یک کلمه ، کاهش توان مندی های مهارت های زندگی ، ناشی از ناتوانی نظام آموزش و پرورش سنتی در پاسخ گویی به نیازهای جامعه در حال تغییر و تحول است . نوآوری در روش های تدریس و استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس موجب توسعه یادگیری مشارکتی دانش آموزان ، تقویت روحیه جست وجوگری و پژوهش ، کاربردی نمودن آموزش ، فراهم نمودن زمینه آموزش و یادگیری مادام العمر می شود - صالحی امیری و حیدری زاده ، . - 1386
بررسی ادبیات یا متون توسعه برنامه درسی فن آوری اطلاعات طی دهه های اخیر در هنگ کنگ نشان می دهد که هدف از برنامه درسی IT در هنگ کنگ تغییر از مطالعات کامپیوتر به ایجاد و توسعه دانش مربوط به رویکردهای پردازش اطلاعاتی است . سابقا ، نقش برنامه درسی IT ، ارائه فرصتی مناسب به دانش آموزان در یادگیری و شناخت ابزارهای IT بود . در حال حاضر نقش آن تجهیز دانش آموزان به مهارت سواد اطلاعاتی - IT - است که عمدتاً متشکل از دانش مورد نیاز در پردازش اطلاعاتی ، توانایی یادگیری و رویکردهای مناسب در پردازش اطلاعات با استفاده از IT است. در این راستا دولت هنگ کنگ در پاسخ به تقاضای اجتماعی برای IT به مضامین و پارامترهای جالبی اشاره نمود و ادغام الگوهای آموزشی را در اولویت قرار داد - چیونگ و کنگ 1، . - 2008
بر پایه ی نظرات کمیسیون بین المللی یونسکو در بررسی مشکلات ارتباطات ، یکی از نقش ها و وظایف فن آوری ارتباطات و اطلاعات در جامعه ، موضوع آموزش و پرورش است . یعنی انتقال اطلاعات لازم برای رشد و پرورش افکار ، ساخت و پرورش شخصیت و فراگیری مهارت ها ، هم چنین انتقال پیام های متنوع و گسترده ی لازم به منظور کمک به فراگیران در شناخت ، درک و قدردانی از یکدیگر و اتحاد در تعهدات اجتماعی - عالی ، . - 1381استفاده از فن آوری به عنوان نوآوری آموزشی به غنی سازی محیط یادگیری ، درگیرسازی فعالانه دانش آموزان ، تسهیل رویکردهای فراشناختی ، یادگیری تعاملی و مشارکت جویانه و غنی سازی منابع یادگیری کمک می کند و معایب روش های تدریس سنتی مانند سخنرانی را برطرف می کند .
فن آوری می تواند محدودیت های زمانی و مکانی را از بین ببرد و آموزش را همگانی تر کند - حسینی خواه ،. - 1387 فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ما می آموزد چگونه به تغییر سازمان بپردازیم و اصولا چگونه در ارتباط با محیط و رقابت با سایر سازمان ها نوآوری بیافرینیم تا بتوانیم در تقابل با سازمان های نوین ، اقدامی هوشمندانه داشته باشیم - لوین1 و همکاران ، . - 2008قرن 21 قرن دانایی و انقلاب اطلاعات است . یعنی تبدیل جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی و امروزه ثروت مندترین کشورها و جوامع انسانی ، آن هایی هستند که بیشترین دانش و آگاهی و اطلاعات را در اختیار دارند و یقیناً راهبری آموزش و پرورش آینده به عهده فن اوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود - نوروزی و همکاران ، . - 1387
با ورود فن آوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه های آموزش و برنامه درسی ، مدیریت کلاس به کلی متحول شد و با رویکردی پژوهش محور و دانش آموز محور انجام می پذیرد ، مسئولیت معلم دیگر انباشتن و انتقال اطلاعات نیست ، بلکه مسئولیت های گوناگونی بر عهده می گیرد و باید فردی چند مهارتی باشد . الگوی بسته ، محدود و متمرکز منابع آموزش و یادگیری سنتی هم به الگویی باز ، غیر متمرکز ، نامحدود و بری از محدودیت های زمان و مکان تبدیل می شود و نتایج بسیار راهبردی برای نظام آموزش و یادگیری را به ارمغان می آورد . مطالب درسی بر گرفته از فن آوری ، ماهیتی چند بعدی و حرکتی داشته و طراحان آن رویکردی فرایند محور دارند نه محتوا محور . در نگرش سنتی به این موضوع ، رویکرد معلم محوری اصل و اساس آموزش انسانی است .
ولی در نگرش نوین اساس تعلیم و تربیت بر پایه دانش آموز محوری بنا نهاده شده است - محمدی ،. - 1381 ناکار آمدی روش های سنتی آموزش در عصر حاضر امری پذیرفته شده است و کاربرد فن اوری های رایانه و اطلاعات جهت بهبود کمی و کیفی فرآیند آموزش اجتناب ناپذیر می باشد - یزدچی ، . - 1385امروزه به علت رشد فن آوری های رایانه ای ، سرعت نقل و انتقالات اطلاعاتی و مسأله انفجار دانش ، اطلاعات و دانش به سهولت و سرعت می تواند در اختیار همگان قرار گیرد و دیگر مانند گذشته مدرسه تنها چارچوبی نیست که معلم بخواهد دانش ، مهارت و ارزش ها را در آن به دانش آموزان منتقل کند ، بلکه چارچوب های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و وسایل ارتباط جمعی در شکل پذیری پنداره های دانش آموزان نقشی تعیین کننده دارند .
یکی از تبعات این امر بالا رفتن سطح دانش متعارف دانش آموزان است که هماهنگی با دوره های آموزشی را بر هم می زند . در چنین شرایطی استفاده از فن آوری های اطلاعاتی و انفورماتیکی در مدارس هوشمند ، امکان به روز کردن اطلاعات علمی معلمان و ارتقای مهارت های تدریس را فراهم می آورد - افضل خانی و قدس ، . - 1390اکثر برنامه های آموزشی در مدارس سنتی ، به صورت معلم محور بوده ، با استعدادها ، توانایی ها ، نیازها و شیوه های یادگیری دانش آموزان که هر یک آهنگ مخصوص خود را دارد ، متناسب نیستند . مدارس هوشمند به سبب برنامه های درسی انعطاف پذیر ، امکان تدریس با شیوه های نو ، داشتن طیف وسیعی از برنامه ها و روش های آموزشی و محوریت بخشیدن به نقش دانش آموز ، با در نظر گرفتن تفاوت های فردی و توجه بیش تر به نیازها ، علایق و استعدادهای دانش آموزان ، می توانند در جهت از بین بردن یا کاهش دادن شکاف آموزشی مؤثر و مفید باشند - افضل خانی و قدس ، . - 1390
