بخشی از مقاله
چکیده
هدف کلی از انجام این تحقیق ، بررسی زیباشناسانه دیوان حافظ به منظور بررسی میزان تاثیر پذیري حافظ از قرآن کریم در اندیشه هاي شهودي وي بوده است . پژوهش حاضر با بکارگیري روش فلسفی هرمنوتیک و تحلیل محتواي کیفی سعی بر بررسی دیوان حافظ از منظر برنامه درسی شهودي و اثر پذیري وي از ملکوت قرآن داشته است با این وجود از کلیه منابع چاپی و الکترونیکی معتبر در دسترس مبتنی بر هدف پژوهش براي جمع آوري اطلاعات استفاده شده است .
تجزیه و تحلیل اطلاعات ،با به کارگیري نظام مقوله بندي قیاسی انجام گردیده ونتایج آن در سه محور اهداف غایی یا آرمانی ، اهداف کلی و اهداف عینی تقسیم بندي گردیده است . پژوهش حاضر به عنوان یک مدل طراحی برنامه درسی شهودي ، براي تمام برنامه ریزان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشوراین امکان را فراهم می کند که با یک زاویه دید جدید ، اقدام به بازنگري جدي در عناصر برنامه هاي درسی کشور در تمام دوره ها و از همه مهمتر دوره هاي تربیت معلم کشور و نیز دوره هاي ارشد ، دکتري و پسا دکتري داشته باشند و از منابع غنی و بسیار با ارزشی که در زمره شاهکارهاي بشري به حساب می آیند بعنوان منابع درسی و راهگشا در امر تعلیم و تربیت استفاده بهینه داشته باشند ، زیرا با توجه به مقوله هاي موجود در مبانی علمی و عناصر بررسی شده در طراحی این مدل ، می توان گفت که افق هاي جدیدي از نحوه تفکر و یادگیري ، گرایش به معنا و عمق نگري و نیز راههاي حصول و تحقق دانش ، منش و نگرش ، بواسطه پیروي از این مدل کاربردي گشوده می شود ،بشریت با این فهم و ادراك به سمت تحقق انسانیت ، کشف معانی فراعقلی ، آرامش و تکامل در سایه دانش درونی خطا ناپذیر خواهد رسید .
مقدمه
خواجه شمس الدین محمد شیرازي ، فرزند بهاء الدین ولد در سال در شیراز متولد شد و پس از در گذشت پدرش در کودکی در کنار انجام کسب و کار براي گذراندن معیشت خود و مادر ،به مکتب می رفت و مقداري از مزد روزانه را به معلم می داد و قرآن و علوم دیگر را فرا می گرفت تا حافظ قرآن شد وعلوم قرآنی را فرا گرفت از اشعار اوست :
زحافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد / لطایف حکمی با نکات قرآنی و در باره قرآن چنین سروده است :
عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ /قرآن زبر بخوانی با چارده روایت و نیز گفته است :
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ / به قرآنی که اندر سینه داري - سجادي ، - 1375 حافظ نسبت به کتاب آسمانی قرآن مجید احترام و ادب بسیار دارد و چنانکه معروف است تخلص خودرا از
پیشه خود اتخاذ نموده است به این معنی که وي چون از حفاظ کلام االله در جامع عتیق شیراز بوده است و قرآن را به روایلت مختلف در حافظه داشته ، از این رو نام شاعرانه خویش را حافظ انتخاب نموده و پیداست که از ابتداي عمر خویش در آغوش آداب اسلامی نشو نما یافته و از سرچشمه علوم و معارف اسلامی که در قرن هشتم تنها ادب رایج و متداول عالم اسلام است روح تشنه او سیراب شده و در فرهنگ اسلامی به حد کمال رسیده تا آنکه از اساتید و علما زمان خود گشته است .
حافظ از کتاب مقدس اسلام که گنجینه اسرار نهان است ، همه جا به عظمت و احترام یاد کرده و قرآن را سرمایه سعادت و راهنماي نجات دو جهانی دانسته است و هرگاه آن کتاب بزرگ را هشیاران زمان وسیله تزویر و ریا قرار ندهند همانا حبل المتینی است که هرکس دست تولا به آن زند از جهل و نادانی رهیده و به نور و روشنی قدم گذارد .
به عبارت دیگر قرآن از نظر حافظ از مظاهر کامله و معرفت حق است و از تجلیات تامه وجود انسان کامل که هرگاه قرآن را با چهارده روایت بخوانند و پی به حقایق مکتومه آن ببرند ، هرآینه به مرحله عشق که نهایت سعادت است راه یابند
عامل و مؤلفهاي که به طور کلی در فرایند تعلیم و تربیت میتواند تحقق امر مهم انسان سازي به معناي واقعی را تسهیل نماید و به عملی ساختن آن کمک نماید، رویکردي معنوي ، شهودي و زیباشناسانه به برنامه درسی است. منابع مقدسی چون قرآن کریم که منبع شهود و الهام بشریت هستند و منابع غنی چندین صدساله بجا مانده از آثار عرفانی و عاشقانه در کشور ما همچون مثنوي معنوي ، بوستان و گلستان سعدي و نیز دیوان گنج حافظ که تا حدود بسیار زیادي ملهم از قرآن و درك شهودات بواسطه نبوغ سرشار، تذهیب نفس ، خردمندي و اتصال آنان به عالم غیب بوده است که تاریخ شکوهمند ادبی ، عرفانی و متصل به شهود خطا ناپذیر و همیشه زنده و معاصر
مارا پدید آورده است .
در دوران معاصر، مفاهیمی همچون معنویت، شهود1، تعالی2، ادراك کل نگر3 و خویشتن درونیکه4 بیشتر، از حقایق غیرمادي و فراحسی به شمار می آیند، در مقوله آموزش، تربیت و برنامه ریزي درسی، از عوامل و مؤلفههاي تأثیرگذار محسوب میگردند
