بخشی از مقاله
چکیده
تاریخ یعنی بررسی سیر تحول و تکامل جوامع و ایده ها و تغییرات فرهنگی - سیاسی و حقوقی ، و در این بررسی مهمترین عامل تأثیرگذار و تأثیر پذیر همانا انسان استچرا که این تغییرات غالباً بصورت خود جوش میسر نگردید بلکه در مسیر آن همین انسانها چه شکنجه ها در بستر زمان بر کالبد جسمی خود متحمل شدند تا از لکه های تاریک استبدادها و دیکتاتوریها پنجره ای یا حتی روزنه ای به سوی پذیرش ملاک و معیاری ثابت از جرم انگاریها و تحمیل کیفرها - ضمانت اجراها - ، توسط حکمرانانی که اغراض و تمایلات شخصی را در بزه تلقی کردن و تعیین مجازاتها مدخلیت می داند میسر گردد تا امروز، ما شاهد اصولی انسانی چون اصل قانونی بودن ، تناسب داشتن ، شخصی بودن و . . . باشیم .
اساساً تاریخ قدیم ایران به چند دوره تقسیم می شود که عبارتند از :
-1 مادها
-2 دوره هخامنشی
-3 دوره مقدونی و سلوکی ها
-4 دوره پارتها
-5 دوره ساسانی درواقع ادوار کهن را به لسانی می توان دوران باستان که از آغاز تاریخ مدون شروع می شود و تا زوال حکومت ساسانی و تسلط اعراب مسلمان در برابر ایران ادامه پیدا می کند ، نامید .
گفتار اول : مجازاتهای جسمانی از دوره مادها تا اشکانیان
در مورد نظام قضایی و مقررات جزایی و ضمانت های اجرایی ادوار باستان باید قائل به تفکیک شد. چرا که در مورد تمدن ماد ها و هخامنشیان اطلاع جامع از سازمان قضایی در دست نیست و تنها آنچه در مورد هخامنشیان میتوان بیان داشت اینکه مجازات ها شدید بوده چنانچه در زمان کمبوجیه - کامبیز - سیامنش را که رشوه گرفته بود به اعدام محکوم و بعد از اجرای دستور پوسش را کنده و بر روی مسندی که می نشست پهن کردند و بعد ها که شغلش را به فرزند او دادند به او گفته شد که هر زمان که می خواهی حکمی بدهی به این مسند بنگر.
در این دوره قانون مدونی وجود نداشت بلکه شاه خود با صدور فرامین وضع قانون می کرد و خود را اهورامزدا می دانست لذا قوه مقننه و قوه قضائیه و قوه مجریه رااز آن خود تلقی و مشروعیت مجازات ها به اراده خوا وابسته می دانست، و حکم به اعدام ناقص کردن اعضا بدن بریدن گوش و بینی، کورد کردن، آتش زدن و ... صادر می نمود و حتی ترک ادب نسبت به پادشاه و نشستن بر تحت شاهی دارای مجازات اعدام بود.
در مورد حکومت اشکانیان - پارت ها - نیز آنچه میتوان گفت عبارت از این است که در این دوره خانواده در قابل ارتکاب جرم یکی از افراد مسئولیت داشت و جنایاتی که در خانواع واقع میشد مثل قتل زن به دست شوهر و یا پسر و دختر به دست پدر و یا خواهر به دست برادر به مراجع قضایی ارجاع نمیشد چون جنبه خصوصی داشت و درواقع پدر می توانست فرزندان و زن خود را به خاطر کوچکترین لغزشی به شدیدترین نحو تنبیه نماید بدون اینکه مواخذه ای صورت گیرد اگر کسی بر علیه طبیعت عمل زشتی انجام می داد بایستی خود کشی میکرد.
گفتار دوم: مجازات جسمانی در حکومت ساسانیان
منابع حقوقی ساسانیان اوستا و زند مادیگان هزار داستان با گزارش فتوای قضایی علمای روحانی است.4 در این دوره نیز شاه عالی ترین مرجع قضایی است
