بخشی از مقاله
چکیده:
واژه تربیت به معنی فراهم آوردن زمینه براي پرورش استعدادهاي درونی و به فعلیت رساندن نیروهاي بالقوه است، تربیت دینی جنبه خاصی از تربیت است که فرد را به وظایف دینی و آداب شرعی آشنا می سازد و او را به خودشناسی و خداشناسی می رساندو نقش مهمی در توسعه معنوي و کمال یک جامعه دینی ایفا می کند،غالباً خانواده در این زمینه به منزله با نفوذترین عامل نقش مهمی در بسترسازي و پیشگیري دارد، بنابراین آغاز تربیت، آموزش ها و پرورش هاي مستقیم و غیر مستقیم جامعه درخانواده است. هدف از این پژوهش دست یابی به راهکارهاي تربیت دینی در خانواده و امنیت با استناد به آیات قرآن و روایات ائمه اطهار - ع - است، روش این پژوهش توصیفی، تحلیلی می باشد که براي این کار از روش سند کاوي استفاده شده است.
پژوهش حاضرابتدا مفهوم شناسی تربیت دینی، اهمیت و نقش اساسی خانواده در تربیت دینی را مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و سپس به راهکارهاي تربیت دینی در خانواده با استناد به آیات قرآن و روایات پرداخته است. یافته هاي پژوهش نشان داد که تربیت دینی خانواده آثار قابل توجهی در امنیت جامعه دارد، زیرا جامعه از واحد هاي کوچکی به نام "خانواده" تشکیل شده واگر این واحدها اصلاح گردد مسلما جامعه اصلاح می شود، بنابراین خانواده ها به عنوان هسته اصلی در اصلاح و یا فساد آن نقش اساسی دارد و جایگاه این نهاد در درون ساخت نظام اجتماعی به ویژه حوزه امنیت اجتماعی بسیار رفیع و داراي آثار غیر قابل انکار می باشد لذا شایسته است به منظور صیانت از آن در سیر تحولات پرشتاب کنونی در برنامه ریزي هاي راهبردي مورد توجه جدي قرارگیرد.
کلید واژگان: امنیت بخشی، اجتماعی، تربیت دینی، خانواده
مقدمه:
خانواده از اساسیترین نهاد اجتماعی است که در شکلگیري ساختار جامعه و پیشرفت هرچه بهتر آن نقش بسزا یی دارد. چون بافت اجتماعی آن به نوعی تحت تأثیر تحولات خانوادگی قرار دارد و هرگونه انحرافی در فضاي خانوادهها لزوما در جامعه منعکس می شود. در مقابل، خانواده نیز در برابر تغییرات جامعه از خود واکنش نشان میدهد. از این رو، میتوان گفت: میان خانواده و جامعه یک رابطه دو سویه برقرار است و هر کدام بر دیگري تأثیر میگذارد. بنابراین این تعریف در همه جوامع، از مذهبی و غیر مذهبی پذیرفته شده و توسعه یافته است؛ و در جوامع مختلف داراي نقش، پایگاه و منزلت هاي گوناگون است. با این که هسته اي کوچک از اجتماع است ولی در حیات اجتماعی مردم نقش و تأثیري فوق العاده دارد یکی از با اهمیت ترین وجوه زندگی وجود " امنیت" میباشد.مقوله امنیت در زندگی جمعی تا حدي است که گروهی از متفکران اجتماعی در تعاریف خود کلمه " امنیت " را مترادف با مفهوم "سلامتی" به کار می گیرند، و وجود آن را ضامن بقا و پĤیداري جامعه سالم میدآنند از آنجایی که خانواده هسته اول همه سازمان ها و نهادهاي اجتماعی است.
همه نقش هاي مربوط به ایجادامنیت و انتقال مواریث همچنین رشد و شکوفایی انسانیت به آن مربوط می شود و همه سنت ها، عقاید و آداب، ویژگی هاي فردي و اجتماعی از طریق خانواده به نسل جدید منتقل می گردد افراد پیش از ارتباط مستقیم باسایر گروه ها و سازمان هاي جامعه، پیوندهاي مشترك و وابستگی به یکدیگر را در خانواده تجربه می کنند،بنابراین برخورداري خانواده از امنیت که یک نیاز بنیادي و پĤیدار براي برآوردن دیگر نیازهاي جمعی بوده و ادامه حیات سایر نیازها بستگی به و وجود آن دارداهمیت بسزایی خواهدداشت از جمله پژوهش هاي صورت گرفته در این زمینه می توان به پژوهش - - 1386تحت عنوان مفهوم تربیت دینی و راههاي وصول به آن اشاره کرد.
در این پژوهش، راههاي وصول به تربیت دینی را از دیدگاه قرآن و روانشناسی را فقط نام برده بدون ذکر توضیح و بیانی در این زمینه جهت بگارگیري این اصول در رشد تربیت دینی. پژوهش دیگر را احسانی - 1388 - تحت عنوان نمونه ي دیگري تربیت دینی خانواده انجام داده،که در این پژوهش شیوه هاي تربیت دینی در خانواده وهمچنین عوامل موثر در تربیت دینی خانواده را بصورت خلاصه بیان کرده وتاثیرات هر یک از این موارد را در امنیت جامعه ذکر نکرده است.پژوهش دیگر را عزیزي - 1387 - تخت عنوان نقش خانواده در تربیت دینی می باشد.در این پژوهش نقش خانواده را در دوران قبل از تولد و دوران طفولیت فردبیان میکند، با توجه به پژوهش هاي صورت گرفته در این زمینه ولی هیچ یک از آنها به بررسی راهکارهاي تربیت دینی در خانواده را با استنباط از آیات قرآن و احادیث وهمچنین شیوه ي بکارگیري این راهکارها را در رشد و شکوفایی هر چه بهتر تربیت دینی در خانواده و تاثیر مستقیم آنها در ایجاد امنیت و سلامت جامعه نپرداخته اند این مقاله سعی بر این دارد که در این زمینه به تحقیق و بررسی بپردازد.
احساس میکنم این تاریخاي الکی ایراد دارندانوادهچنین عوامل موثر در تربیت دینی خانواده را بصورت خلاصه بیان کرده وتاثیرات بنابراین راهکارهاي تربیت دینی در خانواده وجوه مختلفی هستند که بارشد و شکوفایی آنها امنیت جامعه از جمله خانواده که به عنوان یک نهاد اجتماعی ارجمند و والاکه صحت و شادابی آن سعادت آحاد جامعه را در بر دارد و نگونبختی آن به تباهی افراد و در نتیجه جامعه منجر می شود تامین و تضمین می گردد بنابراین براي دست یابی به این راهکارها گریزي جز توجه به ابعاد گوناگون امنیت در خانواده نیست براین اساس تحقیق حاضر به ایده راهکارهاي تربیت دینی در خانواده و امنیت جامعه نظر داشته و این راهکارها را مورد بررسی قرار می دهد و دراین مقاله تنها به ذکر راهکارهاي تربیت دینی در خانواده و تاثیر آنها بر امنیت جامعه پرداخته شده است.
روش تحقیق:
روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی می باشد ودر این پژوهش براي گرداوري داده ها از روش سندکاوي استفاده شده است، بر این اساس کلیه کتاب ها مدارك، پایگاهها، مقاله ها، و پژوهش هاي در دسترس پژوهشگر که به بررسی این مفاهیم پرداخته اند مورد مطالعه قرارگرفته واز آنها فیش برداري شده است، ابتدا داده هاي لازم گردآوري می شود سپس به تفسیر داده ها پرداخته و داده هاي گردآوري شده طبقه بندي و خلاصه می شوند آنگاه به پرسش هاي پژوهش پاسخ داده می شود.
یافته هاي پژوهش:
امنیت یکی ازمهمترین نیازهاي اساسی جامعه بشري که از گذشته تا کنون مورد توجه دولتها و ملتها بسیاري بوده است امروزه امنیت جامعه داراي ابعاد سیاسی اقتصادي اجتماعی فرهنگی زیست محیطی است و هدف اساسی در امنیت همه جانبه ملی داشتن جامعه اي امن است و این جامعه تاحد زیادي از بنیان هاي اجتماعی خود از جمله خانواده تاثیر می گیرد در مجموع می توان گفت که تربیت دینی در خانواده یکی از مهمترین مولفه هاي تشکیل دهنده ي امنیت ملی است و چنانچه به هر میزان این مولفه ها در میان سایرین نقش بیشتري داشته باشد امنیت ملی پایدارتر و بالنده تر است، این پژوهش به مواردي چند از راهکارهاي تربیت دینی در خانواده با استناط از قرآن و احادیث به صورت خلاصه می پردازد:
.1اساسی ترین قدم در پرورش و تربیت دینی فرزندان اصلاح و تربیت دینی خود والدین است:
اصولا تعلیم و تربیت اسلامی در امر هدایت دیگران اولین قدم هدایت خود فرد است، شعار قرآنی این است که در مرتبه ي اول »علیکم انفسکم« بر شما باد خودتان، حضرت علی - ع - هم به طور مکرر این امر را هشدار داده اند، بنابراین پدر و مادر باید در یک مسیر دامنه دار علمی و عملی خود به طور حقیقی دین باور باشند و حقانیت دین را
