بخشی از مقاله
خلاصه
سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از انواع سرمایه در کنار سایر منابع سرمایه ای تأثیر گذار در رشد اقتصادی قرار میگیرد. عمدتاً در نگاه اول سرمایه اجتماعی در رشد اقتصادی نادیده گرفته می شود ولی این نوع سرمایه شرط لازم و ضروری در رشد اقتصادی هر جامعه ای می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه سرمایه اجتماعی و خلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان یزد به روش همبستگی انجام شد.جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان یزد به تعداد 120 نفرتشکیل دادند که با توجه به محدود بودن پژوهش از روش کل شمار جهت نمونه گیری استفاده شد..ابزارمورد استفاده در پژوهش دو پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال - 1998 - و پرسشنامه خلاقیت سازمانی رندسیپ - 1979 - بود.به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از آزمون های آماری همبستگی پیرسون استفاده شد.نتیجه حاصل از پژوهش نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و خلاقیت سازمانی رابطه معنادار وجود دارد.
مقدمه
هر سازمانی برای تحقق اهداف خود دست کم نیازمند سه نوع سرمایه است که مکمل یکدیگرند و رشد و توسعه سازمان نیز مشروط به حضور هر سه دسته سرمایه حداقلی یعنی سرمایه اجتماعی، انسانی و اقتصادی است. امروزه ادبیات توسعه در مبحث سرمایه حاوی صور متعددی از این مفهوم است. سرمایه در معنای عام خود دلالت بر مجموعه دارایی ها، امکانات و منابع در اختیار دارد که در قالب و اشکال مختلف نمود پیدا می کند . - 1 - از سرمایه تقسیم بندیهای گوناگونی به عمل آمده است. در یک دسته بندی سرمایه را به چهار دسته سرمایه اقتصادی،انسانی،فرهنگی و اجتماعی تقسیم می کنند.منظور از سرمایه اقتصادی دارایی های مالی یا زیرساخت های مادی یا زیر ساختهای مادی شامل ساختمان و ماشین های تولیدی و تجهیزات است. - 2 - سرمایه انسانی نیز مفهومی است که در برگیرنده مهارت ها و توانمندی هایی چون دانش تخصصی موجود در پرسنل سازمان است - 3 - .در واقع سرمایه انسانی در برگیرنده مهارت و توانایی هایی است که افراد آنرا کسب می کنند توانایی هایی در زمینه کسب میزان تحصیلات، توانایی های کلامی و ارتباطی، اعتماد به نفس، قدرت رهبری و … از جمله آنهاست . - 4 - سرمایه فرهنگی: یکی دیگر از ابعاد سرمایه است. به تعبیر بوردیو وقتی از سرمایه فرهنگی سخن می گوییم مجموعه ای از دانش ها و توانایی های شناختی را مد نظر قرار می دهیم که در شکل کالاها و ابزارهای فرهنگی متجلی می شود. در این معنا که بی شباهت به مفهوم سرمایه انسانی در نزد کلمن نیست، سرمایه فرهنگی تمام آن چیزی است که امروزه ما به عنوان کالاهای فرهنگی می شناسیم. این کالاها صورتی از سرمایه فرهنگی هستند که بر روابط اجتماعی و ساخت شبکه پویا و کارآمد اجتماعی تأثیر می گذارند. و در نهایت سرمایه اجتماعی به عنوان بعد چهارم حاصل انباشت منابع بالقوه و یا بالفعلی مانند: تخصص ها و مهارت ها است که مربوط به مالکیت یک شبکه بادوام از روابط کم و بیش نهادینه شده در بین افرادی است که با عضویت در یک گروه ایجاد می شود. سرمایه اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می یابد و موقعی سرمایه اجتماعی بوجود می آید که روابط میان افراد به شیوه ای دگرگون شود که کنش را تسهیل کند. سرمایه اجتماعی مجموعه هنجارهای موجود در سیستم های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه گردیده و موجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می گردد . - 5 -
بدین ترتیب سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از انواع سرمایه در کنار سایر منابع سرمایه ای تأثیر گذار در رشد اقتصادی قرار می گیرد. عمدتاً در نگاه اول سرمایه اجتماعی در رشد اقتصادی نادیده گرفته می شود ولی این نوع سرمایه شرط لازم و ضروری در رشد اقتصادی هر جامعه ای می باشد. چرا که رشد اقتصادی مستلزم روابط قاعده مند کنشگران اجتماعی می باشد . - 6 - بوردیو - 1983 - سرمایه اجتماعی را به صورت "مجموع منابع حقیقی یا بالقوه که مربوط به در اختیار داشتن یک شبکه پایا از روابط کم و بیش رسمی شده آشنایی متقابل یا تصدیق شده اند تعریف کرده است . - 8 - »مجموعه ی معینی از هنجارها یا ارزش های غیر رسمی که اعضای گروهی که همکاری و تعاون میان آنها مجاز است، در آن سهیم هستند. - 7 - « ارزش جمعی و مشترک شبکه های اجتماعی که همه معیارهای روابط متقابل را شامل می شود و میل به انجام دادن کارهای مربوط به اعضای شبکه را در بر می گیرد - گودرزوند و همکاران، . - 1390 ونیروهایی که پتانسیل توسعه اقتصادی در یک جامعه را با ایجاد و تقویت روابط اجتماعی و الگوهای سازماندهی اجتماعی افزایش می دهند. - 9 - « از تعاریف دیگر سرمایه اجتماعی است.بوردیو، کلمن،پاتنام و فوکویاما از نظریه پردازان سرمایه اجتماعی محسوب می شوند.
خلاقیت سازمانی در یک مفهوم ویژگی ها، توانایی ها و اقدامات خلاقانه تمام کارکنان سازمان تعریف شده است.ون دون و همکاران معتقدند که »خلاقیت سازمان بنیانی برای فرآیند نوآوری است و نوآوری بخشی از سیستمی است که آن را تولید می کند، این سیستم همان سازمان یا سازماندهی است.« ویکاری،خلاقیت سازمانی را نتیجه ی شرایط و حالات تمامی سازمان می داند که تنها در خلاقیت های فردی افراد خلاصه نشوند و حاصل جمع خلاقیت های فردی نیز نباشد ، خلاقیت سازمانی بافتی را شامل می شود که در آن تمام افراد با هم همکاری وهمیاری دارند. به اعتقاد باسادور، خلاقیت سازمانی با بهبود مستمر مترادف است .خلاقیت سازمانی فرایند چرخشی از یافتن، حل مداوم مسائلی است که تغییرات ارزشمندی را در سازمان در جهت دستیابی به موفقیت توانمند می سازند . - 10 - در تعریفی دیگر خلاقیت سازمانی فرآیند تولید ایده های نوین سازمانی و یافتن راه حل های جدید حل مسائل سازمان است . - 11 - خلاقیت سازمانی ارائه فکر و طرح نوین برای بهبود وافزایش کمیت یا کیفیت فعالیت های سازمان است - . - 12 خلاقیت سازمانی فرآیندی است که به وسیله افراد در یک جامعه پیچیده سازمانی جهت به دست آوردن ارزش، محصولات جدید مفید، خدمت و ایده انجام می شود - . - 13 در یک جمع بندی می توان خلاقیت سازمانی را کلیه فرایندها و شرایط حاکم بر سازمان که راه را برای خلق ایده های جدید افراد فراهم آورده وسازمان را در قبول تغییرات واصلاحات پیشنهادی توسط افراد، ترغیب نماید دانست. به عبارت دیگر خلاقیت سازمانی کلیه فرایند های جاری در سازمان است که افراد را به ارائه ایده های نو وسازمان را به قبول ایده های نو تشویق می نماید . - 2 - منابع اصلی خلق ایده های سازمانی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند. منابع برون سازمانی از قبیل: کالا یا خدمات موجود در بازار، فعالیت های تجاری و تکنولوژی های موجود در بازار، مراکز تحقیقاتی - - R&D صنعتی، نمایشگاه ها، کنگره ها و نشست های علمی ،صنعتی، ارتباطات و فعالیت های دانشگاهی - و منابع درون سازمانی شامل: نیروی انسانی خلاق و مبتکر، برنامه استراتژیک سازمان یا به عبارتی چشم انداز سازمان، استفاده از تکنیک های خلق ایده و پروژه های پژوهشی.آثار و عملکرد خلاقیت در سازمان معمولا در دو سطح نمایانگر می شود:الف- رفتار فردی که شامل تغییر در بینش، نگرش ها، برداشت ها و انتظارات است . ب- رفتار سازمانی که نشانگر افزایش تمایل به کارگروهی و حفظ روح جمعی، کاهش قابل ملاحظه در تعارضات، رشد چشمگیر و مستمر توان جمعی حل مسئله و مشکلات، کمک به شکل گیری نظام انگیزشی مبتنی بر یافته ها و حقایق روان شناختی، رشد و توسعه صداقت، صمیمیت و علاقه به پیشرفت دیگران می باشد . - 9 - پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ی ابعاد سرمایه اجتماعی و خلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان یزد انجام شده است.
روش
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان یزد به تعداد 120 نفرتشکیل دادند که با توجه به محدودیت جامعه از روش کل شمار استفاده شد..ابزارمورد استفاده در پژوهش حاضر دو پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال - 1998 - و پرسشنامه خلاقیت سازمانی رندسیپ - 1979 - بود که روایی صوری و محتوایی هر دو پرسشنامه توسط چند تن از اساتید و صاحبنظران موضوعی تأیید شد.اعتبار پرسشنامه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که این ضریب برای پرسشنامه سرمایه اجتماعی./91 و برای پرسشنامه خلاقیت سازمانی./89 بدست آمد به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون، استفاده شد.
یافته ها
دامنه سن در کارکنان 29/4±4/4 میباشد. دامنه سابقه خدمت در کارکنان نیز 11/1 ±5/9 میباشد. همچنین 39/6 درصد از کارکنان زن و 60/4 درصد از کارکنان مرد هستند. تحصیلات 2/2 درصد از کارکنان دیپلم، 14/9 درصد از
