بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین هوش سازمانی و خلاقیت در کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی می باشد. این تحقیق براساس هدف از نوع کاربردی و برمبنای روش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری،کلیه کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان خراسان جنوبی وگروه نمونه،50نفر از کارکنان می باشند که به روش نمونهگیری تصادفی طبقه ای با تخصیص نامتناسب انتخاب گردیدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد هوش سازمانی و خلاقیت استفاده شد.
.برای تجزیه وتحلیل دادههاازآمارتوصیفی وآماراستنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها در این پژوهش نشان دادکه بین همه ی ابعاد هوش سازمانی با خلاقیت رابطه معنیداروجود نداردامّا در بعد سرنوشت مشترک، روحیه سازمانی و کاربرد دانش رابطه معنادار وجود دارد. - - p<0/05 نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر این موضوع می باشد که به کار گیری مؤلفه های هوش سازمانی باعث افزایش خلاقیت و کارآیی کارکنان می گردد.
مقدمه
دردنیای پیچیدهکنونی که شاهد رقابتهای بسیارفشرده جوامع مختلف برای دستیابی به جدیدترین تکنولوژی ها و منابع قدرت هستیم. افراد تیزهوش و خلاق و صاحبان اندیشه های نو و مبتکر همانند گرانبهاترین سرمایه ها از جایگاه بسیار بالایی برخوردار هستند. زیرا هرقدر جهانی که در آن زندگی می کنیم پیچیده تر شود نیاز به شناسایی و پرورش ذهنهای خلاق و آفریننده محسوس و روشن تر می گردد. برای آنکه بتوانیم قدرت تصور خود را پرورش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده خلق کنیم باید خلاقیت خود را پرورش دهیم. بنابراین نیاز به خلاقیت اجتناب ناپذیر است.
تورنس - 1959 - به - نقل از کفایت، - 1373در تعریف خلاقیت اظهار میدارد:خلاقیت فرآیندی است مشتمل بر حساسیت به مسائل،کمبودها، تنگناها و ناهماهنگی ها این حساسیت در پی تشخیص مشکل یا مشکلاتی به وجود می آید و به دنبال یافتن راه حل هایی جهت رفع آن مشکلات و طرح فریضه هایی برای این منظور آغاز می گردد، پس از آن فریضه های مطرح شده و راه حل های ناشی از آنها مورد آزمایش قرار می گیرد و در صورت لزوم دستکاری می شود و تغییرات لازم در آنها به وجود می آید و بالاخره نتایج حاصل از این آزمایش منتشر می گردد. - کفایت، . - 1373
در مورد خلاقیت پژوهش های متعددی انجام گرفته است یه عنوان نمونه، رضایی صوفی - 1393 - در یک پژوهشی بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با خلاقیت و بهره وری اعضای هیئت علمی تربیت بدنی پیام نور کشور را مورد بررسی قرار داد که نتایج به عمل آمده برآن است که مؤلفه های فرهنگ سازمانی مانند ارتباطات سازمانی ،سیستم پاداش ،انسجام سازمانی ،کنترل خلاقیت فردی بر بهره وری اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور کشور رابطه معنی دار دارد و از طرفی مؤلفه های مانند تعارض پذیری ،هویت سازمانی وضوح اهداف ،ریسک پذیری وحمایت مدیریت بربهره وری اعضای هیئت علمی دانشگاههای پیام نور کشور رابطه معنی داری نداشته است. تمامی پژوهش ها لزوم خلاقیت را برای پیشرفت کارکنان تایید می کنند اما عاملی که به نظر می رسد رابطه تنگاتنگی با خلاقیت داشته باشد مبحث هوش است.
امروزه صحبت از انواع مختلف هوش است . در هر مورد، هوش به توانایی دریافت، درک و کاربرد نمادها و سمبل ها که نوعی توانایی انتزاعی است، اشاره دارد . امروزه هوش، پیشوند بسیاری از مفاهیم مدیریتی شده است و این نشان دهنده تغییر نگاه سازمان ها و متفکران سازمانی از هوش تستی بر رویکرد های نوین به مقوله هوش است . یکی از انواع هوش، هوش سازمانی است . هوش سازمانی، ما را برای تصمیم گیری سازمانی توانمند می سازد . هوش سازمانی یعنی داشتن دانشی فراگیر از همه عواملی که بر سازمان موثر است.
داشتن دانشی عمیق نسبت به همه ع وامل مثل مشتریان، رقبا، محیط اقتصادی، عملیات و فرایندی سازمانی که تأثیر زیادی بر کیفیت تصمیمات مدیریتی در سازمان می گذارد - ابرزی،. - 25:1385 هوش سازمانی - OI - به معنای کسب دانش و اطلاعات جامع از همه عواملی که بر سازمان تاثیر می گذارد. منظور از همه عوامل یعنی اطلاعاتی که از مشتریان، ارباب رجوع ، رقبا، محیط اقتصادی ، محیط فرهنگی ، فرایندهای سازمانی - مالی ، اداری ، حفاظتی ، تولیدی ، منابع انسانی ، بودجه و... - که تاثیر زیادی بر کیفیت تصمیمات مدیریتی در سازمان میگذارد هوش سازمانی است. هوش سازمانی شما را برای تصمیمگیری در همه عوامل موثر بر سازمان و شرکتها توانمند میسازد.
جمالزاده و همکاران - 1388 - در یک پژوهش رابطه هوش سازمانی و یادگیری سازمانی در بین کارکنان و اعضای هیات علمی منطقه یک دانشگاه آزاد اسلامی و ارایه الگویی جهت ارتقا یادگیری سازمانی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که ابعاد هوش سازمانی - چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، روحیه، اتحاد، کاربرد دانش و فشار عملکرد - در هر دو گروه آزمودنی ها با یادگیری سازمانی رابطه مثبت و معناداری دارند.
بوشان کاپور - 2012 - استاد دانشگاه کالیفرنیا آمریکا در تحقیقی به عنوان منابع انسانی در یک محیط غنی شده از هوش سازمانی، به بررسی اثرات مثبت هوش سازمانی بر روی مدیران و کارکنان سازمانها و بالطبع آن، تاثیری که این کارکنان بر روی رضایت مشتریان دارند می پردازد. وی در این مقاله از پیشرفت هوش سازمانی و تجزیه و تحلیل داده ها در سازمان، به عنوان پیش سازه های طراحی مدیریت منابع انسانی و مدیریت ارتباط با مشتری یاد میکند. بنابراین با توجه به اهمیت خلاقیت و هوش سازمانی در پیشرفت اهداف سازمانی در این پژوهش بر آنیم که آیا بین هوش سازمانی با خلاقیت کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی رابطه معناداری وجود دارد؟
روش تحقیق
این تحقیق براساس هدف از نوع کاربردی و برمبنای روش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری،کلیه کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان خراسان جنوبی وگروه نمونه،50نفر از کارکنان می باشند که به روش نمونهگی ری تصادفی طبقه ای با تخصیص نامتناسب انتخاب گردیدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد هوش سازمانی آلبرخت - - 2002 و خلاقیت رندسیپ - - 1979 استفاده شد. روایی صوری و محتوایی این پرسشنامه ها در تجقیقات مختلف مناسب گزارش شد و همچنین پایایی این پرسشنامه در این تحقیق از طریق آلفای کرونباخ 0/81 بدست آمد که از اعتبار بالایی برخوردار می باشد.
یافته های تحقیق
در این تحقیق برای تجزیه وتحلیل دادهها ازآمارتوصیفی وآماراستنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. در این تحقیق برآنیم که آیا بین ابعاد هوش سازمانی باخلاقیت در بین کارکنان رابطه معناداری وجود دارد.
نتیجهگیری و جمعبندی
با توجه به موضوع تحقیق مبنی بر بررسی رابطه بین هوش سازمانی با خلاقیت کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی که بر روی 50 نفر از کارکنان به اجرا درآمد نتایج در دو بخش توصیفی و استنباطی به شرح زیر می باشد: نتایج به دست آمده از توصیف متغیرها نشان داده است که با توجه به تجزیه و تحلیل دادهها از بین افراد مورد بررسی 21 نفر - 42درصد - مرد و 29 نفر 58 - درصد - زن می باشند.
همچنینبا توجه به تجزیه و تحلیل دادهها از بین افراد مورد بررسی 3نفر - 6درصد - تحصیلات آنها دیپلم و 4 نفر 8 - درصد - فوق دیپلم ، 33 نفر 66 - درصد - لیسانس و 10 نفر 20 - درصد - فوق لیسانس می باشند. نتایج به دست آمده از تبیین داده ها نیز نشان داده است که بین ابعاد هوش سازمانی با خلاقیت کارکنان رابطه وجود ندارد. همچنین با توجه به فرضیه اول مبنی بر اینکه بین ابعاد هوش سازمانی با خلاقیت کارکنان رابطه معناداری وجود دارد؛ نتایج نشان می دهد که در جدول تحلیل واریانس رگرسیونی ، چون -P مقدار محاسبه شده در آزمون ، برابر با 0/312 و بزرگتر از سطح معنی داری a= 0/05 است ، لذا مدل رگرسیونی خطی معنی دار نیست پس می توان نتیجه گرفت که بین ابعاد هوش سازمانی با خلاقیت کارکنان رابطه وجود ندارد.
نتایج این تحقیق با یافته های پژوهشبوشان کاپور - 2012 - که نشان داد از پیشرفت هوش سازمانی و تجزیه و تحلیل داده ها در سازمان، به عنوان پیش سازه های طراحی مدیریت منابع انسانی و مدیریت ارتباط با مشتری یاد میکند همخوانی ندارد. همچنین با پژوهش دکتر جعفر بیک زاد،که چنین تشریح می کند که OI چگونه می تواند تکنولوژی موثری در رابطه میان هوش سازمانی مدیران و عملکرد آنان در دستگاههای دولتی باشد. با کمک هوش سازمانی یک سازمان می تواند فعالیتها را خیلی خوب نظارت کند و استراتژیهایی برای مقابله با فعالیتهای نادرست و افزایش خلاقیت تدوین کند، همخوانی ندارد.
باتوجه به فرضیه دوم مبنی بر اینکه احتمالاً بین سرنوشت مشترک باخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان رابطه معنی داری وجود دارد؛ نتایج نشان می دهد که بین سرنوشت مشترک با خلاقیت کارکنان همبستگی وجود دارد، چون ضریب همبستگی بدست آمده در همبستگی پیرسون برابر با 0/217است که مقدار معنی داری در سطح 0/01 برابر با 0/034 می باشد.نتایج حاصله از این فرضیه با یافته های پژوهش جمالزاده و همکاران - 1388 - که نشان داد که ابعاد هوش سازمانی - چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، روحیه، اتحاد، کاربرد دانش و فشار عملکرد - در هر دو گروه آزمودنی ها با یادگیری سازمانی رابطه مثبت و معناداری دارند.
متغیرهای سرنوشت مشترک، میل به تغییر و روحیه به ترتیب در هر دو گروه درصد بیشتری از واریانس متغیر یادگیری سازمانی را تبیین کرده اند. همچنین نتایج مدل پیش بینی یادگیری سازمانی از طریق مولفه های هوش سازمانی نشان داد که میزان واریانس تبیین شده یادگیری سازمانی توسط متغیرهای سرنوشت مشترک، روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد برابر 0/63است، همچنین میزان واریانس تبیین شده سرنوشت مشترک توسط متغیرهایی مانند روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد برابر0/61 است و میزان واریانس تبیین شده روحیه توسط متغیرهایی مانند کاربرد دانش و فشار عملکرد برابر0/50است و در نهایت میزان واریانس تبیین شده کاربرد دانش توسط متغیر فشار عملکرد برابر0/67 است، همخوانی دارد.
با توجه به فرضیه سوم مبنی بر اینکه احتمالاً بین تمایل به تغییرباخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان رابطه معنی داری وجود دارد؛ ضریب همبستگی بدست آمده در همبستگی پیرسون برابر با 0/173است که مقدار معنی داری در سطح 0/01 برابر با 0/092 می باشد.با توجه به این نتایج می توان گفت که بین تمایل به تغییرباخلاقیت در بین کارکنان همبستگی وجود ندارد . نتایج این تحقیق با یافته های پژوهش بیک زاد و همکاران - 1389 - بیانگر آن است که بین هوش سازمانی مدیران وعملکرد آنان دردستگاه های دولتی شهرتبریزرابطه معنی داری وجود دارد، همخوانی ندارد.
با توجه به فرضیه چهارم مبنی بر اینکه احتمالاً بین بینش استراتژیک باخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی رابطه معنی داری وجود دارد؛ نتایج نشان می دهد که بین بینش استراتژیک باخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان با ضریب همبستگی 0/188 و سطح معناداری 0/066 رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج این تحقیق با یافته های پژوهش جعفری
و همکاران - 1388 - که نشان دادند هوش سازمانی جامعه مورد مطالعه با میانگین تجربی 2/82 از میانگین نظری 3 پایینتر است. بالاترین میانگین بهدست آمده مربوط به مؤلفه بینش راهبردی - استراتژیک - با 3/17 و کمترین مربوط به ساختار سازمانی و تغییرگرایی با 2/66 بوده است، همخوانی ندارد.
با توجه به فرضیه پنجم مبنی بر اینکه احتمالاً بین روحیه سازمانیباخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان رابطه معناداری وجود دارد؛ نتایج نشان می دهد که بین روحیه سازمانی باخلاقیت کارکنان مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد. ضریب همبستگی بدست آمده در همبستگی پیرسون برابر با 0/209است که مقدار معنی داری در سطح 0/01 برابر با 0/041می باشد. لذا با توجه به این نتایج می توان گفت که بین روحیه سازمانی باخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان همبستگی وجود دارد. نتایج این تحقیق با یافته های پژوهش های بیک زاد و همکاران - 1389 - ، جمالزاده و همکاران - 1388 - وسلاسل و همکاران - 1388 - کاملا همخوانی دارد.
با توجه به فرضیه ششم مبنی بر اینکه احتمالاً بین اتحاد و توافق باخلاقیت در بین کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی رابطه معنی داری وجود دارد؛ نتایج نشان می دهد که بین اتحاد و توافق باخلاقیت در بین کارکنان همبستگی وجود دارد، چون ضریب همبستگی بدست آمده در همبستگی پیرسون برابر با 0/069است که مقدار معنی داری در سطح 0/05 برابر با 0/503می باشد.
نتایج حاصله از این فرضیه با یافته های پژوهش کاروسی و همکاران - 1389 - که نشان داد سطح مولفه چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، کاربرد دانش، فشارعملکرد و روحیه از مولفه های اصلی هوش سازمانی دانشجویان مدیریت شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در حد مطلوبی است و متاسفانه سطح مولفه اتحاد و توافق و میل به تغییر از مولفه های اصلی هوش سازمانی دانشجویان مدیریت شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در حد ضعیفی است، همخوانی ندارد.
