بخشی از مقاله
چکیده:
ایران هراسی، پدیده ای است که در سالهای پس از انقلاب اسلامی به ویژه در یکی دو دهه اخیر در راستای تحقق اهداف مهمی چون ممانعت از تبدیل شدن ایران به هژمون منطقه ای، تخریب چهره ایران و امنیتی سازی مسئله ایران در دستور کار رسانه ها ، ساختارهای دولتی و اتاق فکر کشورهای رقیب و دشمنان جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. بررسی و شناخت ریشه ها، ابعاد و تاثیرات این پدیده از موضوعات اولویت دار در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. تقویت قدرت نرم افزاری و استفاده هوشمندانه از ابزارهای موجود در عصر ارتباطات با تکیه بر داشته ها و ظرفیتهای عظیم ناشی از فرهنگ غنی ملی، مذهبی و انقلابی ایران، از راه کارهای اساسی برای مواجهه با پدیده ایران هراسی می باشد.
مقدمه:
موقعیت ممتاز ژئوپلتیک ایران در خاور میانه، خلیج فارس و تنگه هرمز در کنار افزایش روند قدرت یابی این کشور که در سایه پیروزی انقلاب اسلامی و ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس در ملت ایران بوجود آمده، کشور ایران را از شرایط لازم برای تبدیل شدن به هژمون منطقه ای که تهدیدی جدی برای منافع آمریکا و غرب به شمار می رود، برخوردار ساخته است.
علاوه بر این، ایدئولوژی برون گرای انقلاب اسلامی در قالب صدور انقلاب و دامن زدن به روند بیداری ملتها، منافع آمریکا و غرب در نقاط مختلف جهان را با چالش جدی مواجه ساخته است. روشن است که گام برداشتن ایران در این مسیر، با مقاومت و موانع جدی از سوی برخی بازیگران منطقه ای و بین المللی مواجه شود و آنان با توسل به استراتژیهای مختلف از جمله » ایران هراسی« که موضوع بحث این مقاله است، در پی توقف این روند برآیند.
پرسش اصلی این مقاله این است که جمهوری اسلامی ایران چگونه باید با پدیده ایران هراسی مقابله نماید؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال، ابتدا به تشریح مختصر ماهیت ایران هراسی و ریشه ها و دلائل شکل گیری آن پرداخته و ابزارهای گسترش ایران هراسی و اهداف پشت پرده این رویکرد ضد ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، آثار و پیامدهای این پدیده مورد اشاره قرار گرفته و در نهایت، راه کارهای مقابله موثر و کارآمد با پدیده ایران هراسی مطرح شده است.
ماهیت ایران هراسی و دلائل آن
بلوک غرب با محوریت آمریکا از همان ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون با استفاده از روشهای مختلف، درصدد ضربه زدن و مقابله حاکمیت نظام اسلامی بوده است. ایران پس از انقلاب اسلامی، به لحاظ همه مؤلفه های مؤثر در قدرت سیاسی، نظامی و امنیتی، به سرعت توانست به قدرتی کم نظیر تبدیل شود به طوری که از دید تحلیلگران، دیگر نمی توان با یورش نظامی و جنگ سخت به آن آسیب جدی رساند و مانع از ادامه روند قدرت یابی آن گردید. از این رو، پیگیری مکانیسم های جنگ نرم به عنوان بهترین ، کم خطرترین و کم هزینه ترین راه مقابله موثر با نظام ایران، در دستور کار آنان قرار گرفت.
مفهوم جنگ نرم - Soft Warfare - در مقابل جنگ سخت - Warfare Hard - است و تعریف واحدی که مورد پذیرش همگان باشد، ندارد. معروفترین تعریف را به جوزف نای، پژوهشگر برجسته آمریکایی در حوزه »قدرت نرم« نسبت می دهند. وی در مهمترین کتابی که در حوزه جنگ نرم در سال2004 ، تحت عنوان »قدرت نرم؛ ابزاری برای موفقیت در سیاست جهانی« منتشر نموده، آورده است جنگ نرم عبارت است از هرگونه اقدام نرم، روانی و تبلیغات رسانه ای که جامعه هدف را نشانه گرفته و بدون درگیری و استفاده از زور و اجبار به انفعال و شکست وا دارد
در واقع پروژه »ایران هراسی«، بخشی از دکترین راهبردی بلوک غرب در جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران است. ایران هراسی، سناریو یا پدیده ای است که در دو سطح توسط دنیای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران دنبال می شود:
-1 ایران تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی است - سطح بین المللی -
-2 ایران تهدیدی برای همسایگان و منطقه است - سطح منطقه ای -
هرکدام از این دو مقوله، با ساز و کارهای متفاوتی در حال پیگیری و انجام است. اتهام تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای و موشکهای دوربرد، مهم ترین ابزار آمریکائی ها برای تهدید قلمداد کردن ایران علیه امنیت جهانی به شمار می رود. در سطح منطقه ای نیز هراس از ایران به طور وسیعی در میان کشورهای منطقه ترویج می شود و چنین وانمود می گردد که ایران در تلاش برای تسلط بر خاورمیانه و کسب هژمونی منطقه ای است. شناخت زمینه ها، ریشه ها و دلائل ایران هراسی، به شناخت بهتر ماهیت این پدیده و راهبردهای مقابله با آن کمک می کند. در این قسمت، دلائل و عواملی که موجب اتخاذ رویکرد ایران هراسی از سوی غرب گردیده و به چهار دسته کلی تقسیم می شود، به شرح زیر مورد بررسی قرار می گیرد:
-1 قدرت
مروری بر تاریخ روابط بین الملل نشان می دهد دولتهای قدرتمند، همواره در دیگران احساس تهدید ایجاد کرده اند زیرا آنان هرگز مطمئن نیستند که این دولتها چگونه از تواناییهای خود استفاده خواهند کرد. ایران همواره به لحاظ قدرت، از همسایگان خود، به ویژه همسایگان جنوبی، برتر بوده است، از این رو، آنان همواره نگران قدرت ایران بوده اند. ایران در حوزه های مختلف قدرت، از جمعیت گرفته تا وسعت و منابع طبیعی، از توان قابل توجهی در سطح منطقه برخوردار است و همین امر به طور خودکار، نگرانی و هراس را در دیگران برمی انگیزد
بدیهی است این عامل بیشتر در سطح منطقه ای تاثیرگذار است و موجب بروز هراس در میان کشورهای منطقه می گردد؛ ضمن آنکه بهانه لازم برای سوء استفاده آمریکا، غرب و رقبا و دشمنان ایران برای ایجاد هراس در کشورهای منطقه به ویژه همسایگان را فراهم نموده و زمینه مساعدی را در میان کشورهای کوچکتر منطقه جهت پذیرش شیطنت آنان علیه ایران نیز مهیا ساخته است. بنابراین ، نخستین عامل نگرانی و هراس از ایران، برخورداری این کشور از عوامل طبیعی قدرت است.
