بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردي و از لحاظ شیوه گردآوري و تحلیل داده ها، توصیفی همبستگی بود. جامعه آماري تمامی دبیران زن ناحیه 2 شیراز - 1000نفر - بود که در سال تحصیلی 1391-1392 در مدارس متوسطه به تدریس اشتغال داشتند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 278 نفر تعیین شد که با استفاده از روش نمونه گیري تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور گردآوري دادهها از پرسشنامه عملکرد شغلی منصور - - 1381، پرسشنامه رفتار شهروندي سازمانی پودساکف و همکاران - 1999 - و پرسشنامه جهت گیري زندگی آنتونوفسکی - 1987 - استفاده گردید. روایی پرسشنامهها با استناد به نظر متخصصان و پایایی آنها از طریق ضریب آلفاي کرونباخ بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین جهت گیري زندگی با رفتار شهروندي سازمانی و عملکرد شغلی رابطه مستقیم و معناداري وجود دارد.
مقدمه
در دوران کنونی، سازمان ها جایگاه والا و برجسته اي در ساختار فرهنگی و اجتماعی جوامع پیدا کرده اند. بسیاري از فعالیت هاي اساسی و حیاتی مربوط به زندگی مردم در سازمان ها انجام می گیرند و زندگی بدون وجود سازمان هاي گوناگون آموزشی، صنعتی، بازرگانی، خدماتی، سیاسی، نظامی و غیره تقریباً غیر مقدور است. با وجود این نیل به موفقیت و پیشرفت همه جانبه و تأمین رفاه و آسایش به صرف وجود سازمان ها تحقق نمی یابد، بلکه براي این منظور به سازمان هاي کارآمد و اثربخش نیاز است.
از دیگر متغیر هاي این پژوهش متغیر جهت گیري زندگی4 می باشد. مفهوم احساس هماهنگی که بوسیله این مقیاس سنجیده می شود، اولین بار توسط آنتونوفسکی5براي توجیه این مطلب که چرا برخی از افراد در مقابله با شرایط استرس زا سلامتی خود را حفظ می کنند ولی برخی دیگر دچار مشکلات متعدد می شوند، به کار رفت. وي معتقد است که افرادي داراي برخی منابع درونی و بیرونی هستند که در مواجهه با شرایط ناخوشایند می توانند مورد استفاده قرار دهند.
کوپلوماکی و همکاران. - 2003 - 6اعتقاد آنتونوفسکی به قابلیت هاي آدمی براي سلامت، مولد بودن و کمال موجب شد که او رویکرد سلامت زا7 - تحقیق در مورد این که چه چیز سلامت را افزایش می دهد - را به جاي رویکرد بیماري زا که تمرکز اصلی آن بر عوامل بیماري زا و درمان بیماري ها بود، برگزیند. در طی دهه هاي اخیر فعالیت هاي آنتونوفسکی در مورد رویکرد سلامتزایی و تئوري احساس هماهنگی، حوزه هاي مختلف علمی نظیر پزشکی، پرستاري و روانشناسی سلامت را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده است. گریفیدس. - 2009 - 8
عملکرد شغلی به عنوان یکی از نگرش هاي مهمی است که در مطالعات رفتار سازمانی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار بوده است. مقصود از عملکرد شغلی عبارت است از کارایی و اثربخشی در وظایف محوله به علاوه بعضی از داده هاي شخصی نظیر حادثه آفرینی، تغییر و کندي در کار. جلیلی - 1389 - .یکی از مهمترین وسایل دستیابی به پیشرفت و ترقی، فعالیت سازمان هایی است که بتوانند با کارآمدي و اثربخشی از عهده وظایف خود برآیند. توسعه هر سازمانی تا حد زیادي به کاربرد صحیح نیروي انسانی بستگی دارد.
بنابر این از موضوعات مورد توجه در مدیریت نیروي انسانی در سازمان، تأمین نیروها و ایجاد انگیزه براي بالا بردن کیفیت کار آنان است. شغل هر فرد باید تأمین کننده قسمتی از نیازهاي مادي، روانی و اجتماعی او باشد. از آنجا که تلاش هر سازمان به حداکثر رساندن تولید و بالا بردن کیفیت تولیدات است، بنابراین باید این هدف با جدیت تمام دنبال شود. تولیدات هر سازمان منوط به آموزش نیروي ماهر و متخصص در زمینه هاي گوناگون می باشد و بالا بردن کیفیت مهارت هاي این نیرو ها نیز از اهداف هر سازمان می باشد و نیز براي رسیدن به چنین هدفی داشتن نیروي ماهر و با انگیزه سرشار از انرژي، لازم و حتمی می باشد.
پاشا و همکاران . - 1384 - پس نیروي انسانی به عنوان مهمترین و با ارزش ترین سرمایه سازمان، عوامل متفکر و توانمندي هستند که می توانند با بهینه استفاده کردن سایر منابع، سازمانی قدرتمند و پویا ایجاد نمایند، بدیهی است کارمند با انگیزه می تواند به کمک اراده و تجربه هاي با ارزش خود همه چیز را به نفع جامعه، محیط کاري و خود تغییر دهد. ادریسی و رئیسی اردلی . - 1383 - مفهوم رفتار شهروندي سازمانی اولین بار توسط بیتمن و ارگان9 در اوایل دهه 1980 میلادي به دنیاي علم ارائه شد. تحقیقات اولیه اي که در زمینه رفتار شهروندي سازمانی انجام گرفت بیشتر براي شناسایی مسؤولیت ها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند، اما اغلب نادیده گرفته می شد.
این رفتارها با وجود این که در ارزیابی هاي سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیري می شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند. بینستوك. - 2003 - 10اعمال - رفتار شهروندي سازمانی - که در محل کار اتفاق می افتد را این گونه تعریف می کنند:»مجموعه اي از رفتار هاي داوطلبانه و اختیاري که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما با وجود این توسط وي انجام و باعث بهبود مؤثر وظایف و نقش هاي سازمان می شوند.« اپل بام و همکاران. - 2004 - 11 با توجه به این تعریف از انسان به عنوان شهروند سازمانی انتظار می رود پیش از الزامات نقش خود و فراتر از وظایف رسمی، در خدمت اهداف سازمان فعالیت کند.
به عبارت دیگر ساختار رفتار شهروندي سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتار هاي فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می کنند و در اثر این رفتار هاي آنان اثربخشی سازمانی بهبود می یابد.تقویت رفتار شهروندي مانند هر رفتار دیگري که از افراد سر می زند نیاز به ترغیب و تشویق دارد .یکی از مواردي که می تواند در این زمینه تاثیر گذار باشد سیاستها و اقدامات سازمانی است. مدیران سازمانی باید با وضع سیاستها و راهبردهاي مناسب در جه شکوفا شدن رفتارهاي شهروندي در سازمان تلاش کنند. در همین راستا می توان براي ارتقاء و ترغیب رفتار سازمانی و شهروندي به مطالعه عوامل و متغیر هاي چون رضایت شغلی ، عملکرد شغلی12 و... پرداخت - مرادي،. - 1386 با توجه به موارد مطرح شده پژوهش حاضربه تبیین رابطه جهت گیري زندگی با رفتار شهروندي سازمانی و عملکرد شغلی دبیران زن ناحیه 2 شیراز پرداخته است.
پیشینه پژوهش
نتمایر ، بولس ، مک کی ، مک موریان - 1977 - 13 پژوهشی با عنوان بررسی پیشایندهاي رفتارهاي شهروندي سازمانی انجام دادند نتایج نشان داد تمایل افراد به بروز رفتار هاي شهروندي با درجه ادراکی که کارمند از تناسب خود با سازمان دارد و همچنین حمایت رهبر، اجراي عدالت در تخصیص پاداش ها و رضایت شغلی رابطه تنگاتنگ دارد. پرکین - 1983 - 14 در مطالعه اي عوامل مختلفی که روي عملکرد معلمان و دبیران تأثیر دارند را مورد بررسی قرار داد و نتیجه گرفت که علاقه ، انگیزه و احساس تعهد معلمان نسبت به شغل خود ارتباط معنی داري با موفقیت آنان در تدریس دارد یعنی آن هایی که با علاقه حرفه معلمی را انتخاب کرده داراي احساس و انگیزه و تعهد بیشتر نسبت به کار خود می باشند و عملا موفق تر از دیگران هستند.
